5
Yesu achɔkɔ ambɨ njiɛ are tɔ́ŋ bo mɛnyɨŋ
1 Ɛwak ɛ́mɔt, bo báré twɔ ntá Yesu ndǔ bakwɔ́. Aghɔ́ nɔ́kɔ́ bhɔ́, arɔk achɔkɔ ambɨ njiɛ. Bakoŋo bhi bákó bátɛ́mɛ́ri yi, bachɔkɔ nɛ yi. 2 Abho bɛtɔŋ bhɔ mɛnyɨ.
Maŋák amɛn tɛtɛp
(Lk 6.20-23)
3 Are tɔ́ŋ andɛm nɔkɔ bɛ, “Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ághɔ́ bɛ bɛsí Mandɛm, yi apu yɛ̌nyɨŋ,
mbɔnyunɛ Mandɛm achi Mfɔ ywi!
4 Ɛ́rɨ ɛcha ntá bǒ abhɛn báchí ndǔ nɛdǐ kɛbhɔ nɛ́nɛ;
mbɔnyunɛ chɔŋ mánchyɛ bhɔ́ nɛpɔptí ntɨ!
5 Ɛ́rɨ ɛcha ntá bǒ abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ nɛsɛptǐmʉɛt nɛ bápú tɔŋ bɛtaŋ,
mbɔnyunɛ chɔŋ yí anchyɛ bhɔ áfɔ́k ankɛm anɛ yi afyɛ́ bariɛp bɛchyɛ bhɔ́!
6 Ɛ́rɨ ɛcha ntá bǒ abhɛn bábhɔ́ŋɔ́ nsay nɛ ɛkwak bɛkʉ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak bɛsí Mandɛm,
mbɔnyunɛ chɔŋ yi anchyɛ bhɔ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bábhɔ́ŋɔ́ ɛkwak bɛbhɔŋ!
7 Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ághɔ̀ bho ntínso,
mbɔnyunɛ chɔŋ Mandɛm angɔ́ yi ntínso!
8 Ɛ́rɨ ɛcha ntá bǒ abhɛn batɨ yap áchí amɛm pɛ́pɛ́p,
mbɔnyunɛ chɔŋ Mandɛm ankʉ bɔ́ mángɔ́ yi!
9 Ɛ́rɨ ɛcha ntá bǒ abhɛn mánù bɛ bo mámbák ɛyɔŋ ɛ́mɔt nɛ batɨ;
mbɔnyunɛ chɔŋ Mandɛm ankʉ bɔ mámbak bɔ̌bhi!
10 Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ bo báchyɛ̀ ɛsɔŋɔri ndǔ ákʉ̀ mɛnyɨŋ ɛbhɛn bɛchi chak bɛsí Mandɛm.
Ǎyɛt yi mbɔnyunɛ achí Mfɔ ywi!
11 “Ɛ́rɨ ɛcha ntá yɛka mpok bo básɔ̀kɔti bhe nɛ mpok anɛ báchyɛ̀ bhe ɛsɔŋɔri, mámbarɛ nɔkɔ bhe barak amʉɛt ndɛ́ndɛm ɛ̌ti ya. 12 Ŋák ká nɛ mǎmbɔ́ŋ maŋák mbɔnyunɛ Mandɛm abhʉ́rɛ́ bhe ɛrɛm akap awu amfay. Nɛ bǎkɛ́ ghɔkɔntɨk bɛ báchyɛ̀ nyaka barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ abhɛn tɛsáy ɛsɔŋɔri nkwɔ.”
Yesu yi bakoŋo bhi báchí mbɔ ngáŋ nɛ ɛrɔ́ŋɔ́
(Mk 9.50; Lk 14.34-35)
13 “Bǎchí mbɔ ngáŋ ntá bǒ mmɨk mankɛm. Kɛ mbák ngáŋ ábhɨ́kɨ́ pɛrɛ bhɔ́ŋ manyɨŋti mi, ná bákway bɛkʉ wu ampɛt ambak ɛrɨ́tí ngáŋ? Bápú pɛrɛ kway bɛkʉ yɛ̌nyɨŋ nɛ wu. Árɔp chi ɛnyɨŋ bɛto nɛfí ɛbhak ɛnɛ bo báfʉɛ̀t mánjati nɔkɔ wu.
14 “Bǎchí ɛrɔ́ŋɔ́ ntá bǒ mmɨk. Ɛtɔk ɛnɛ́ ɛ́chí amfǎy njiɛ ɛ́pú bhɛsɛ. 15 Nɛ bápú durɛ ɛrɔ́ŋɔ́ mánsɔt ɛnyɨŋ mánkuti. Bádurɛ ɛrɔ́ŋɔ́ mánte chi ɛbhak ɛnɛ bábhɔ́ŋɔ́ bɛte yɔ bɛ́ mbaŋ ángɔ ntá yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ achi anywɔ́p. 16 Dɔ̌ yɛ́ ka ɛpɨŋ ɛyɛka ɛ́ngɔ́ mbɔ ɛrɔ́ŋɔ́. Ɛpɨŋ ɛyɛka ɛ́bhɔŋ bɛbhak mbɔ ɛrɔ́ŋɔ́ bɛ́ bo mángɔ́, mámbɨti Ɛtayɛka mmu achi amfay.”
Ɛnyɨŋ Yesu ághátí bho ɛ̌ti bɛbhé Moses
17 “Bǎkɛ́ kaysi bɛ́ ntwɔ bɛ́fɛ́rɛ bɛbhé Moses. Bǎkɛ́ kaysi bɛ́ ntwɔ chí bɛfɛrɛ basɨŋɨ́ barɛmɛ́ kɛpɨ̌ntɨ. Mbɨ́kɨ́ twɔ́ bɛ́fɛ́rɛ mɔ́, ntwɔ chí bɛkʉ bɛ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ bɔ básɨ́ŋɨ́ ɛ́mfú tɛtɛp. 18 Tɛtɛp, nchí ghati bhe bɛ tɛ mfǎy ámfʉɛt, mmɨk amfʉɛt, bápú kwáy bɛfɛrɛ yɛ̌ mandú ɛnyɨŋ ndǔ basɨŋ amɛn wáwák. Basɨ́ŋ amɛn ǎbhák kpátɛ yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ básɨ́ŋɨ́ ɛ́mfu tɛtɛp. 19 Yɛ̌ agha anɛ ápú bhʉɛrɛ yɛ̌ chí mɔ́bhé amɔt, antɔŋ nɔkɔ bo bachak bɛ mánkʉ́ ɛnyumɔt mbɔ yi, chɔŋ ambak ansɛm ndǔ nkwɔ bhó mankɛm abhɛn Mandɛm achi Mfɔ wap. Kɛ mmu anɛ ábhʉ̀rɛ bɛbhé Mandɛm mɛnkɛm, antɔŋ nɔkɔ bo bɛ mankʉ nkwɔ mbɔ yi, ǎbhák mǔngo ndǔ nkwɔ bho abhɛn Mandɛm achi Mfɔ wap. 20 Nchí ghati yɛ be bɛ, mbák mɛnyɨŋ ɛbhɛn bǎkʉ̀ bɛbhɨkɨ cha ɛbhɛ́n batɔŋ ɛbhé Mandɛm nɛ ɛbhɛn bǒnkwɔ Fárisi, bǎpú bhák bo abhɛn Mandɛm achi Mfɔ wap.”
Ɛnyɨŋ ɛnɛ Yesu átɔ́ŋɔ́ ɛ̌ti bɛběntɨ
(Lk 12.57-59)
21 “Bǎrɨŋɨ ndǔ ɛbhé Moses ɛ́ghàti nyaka bachǐmbɨ bhɛka bɛ mmu ákɛ́ wáy ntɨ, nɛ yɛ̌ agha anɛ áway mmu, bákʉ̀ manyé nɛ yi. 22 Kɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ nchí ghati bhe chi bɛ, yɛ̌ agha anɛ ábèntɨ nɛ mɔ́mayi Mandɛm ǎtaŋ yi. Yɛ̌ agha anɛ ásɔ̀kɔti mɔ́mayi mbɔ bɛrɛm bɛ, ‘Wɔ ɔchí agha?’ Básɔ̀t yi bɛsi acha manyɛ́. Nɛ yɛ̌ agha anɛ árɛ̀m ntá mɔ́mayi bɛ, ‘Wɔ ɛchɨŋtímu’ chí mmu anɛ bábhɔ́ŋɔ́ mɛmɛsɛ amɛm nɛpǐngo. 23 Mbák ɔ̌rɔ̀ŋ yɛ bɛchyɛ akap ntá Mandɛm kɛ ɔ́ntɨk bɛ ntɨ manɔ́ ǎbè ntɨ ɛ̌ti ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɔ́kʉ́ yi, 24 dɔ̌ akap aywɛ ndǔ nɛbhʉɛt anɛ bo báchyɛ̀ akap, dɔ́k kpɨ́k kʉ mǎmbák ɛyɔŋ ɛ́mɔt nɛ yi kɛ ɔ́mpɛtnsɛm ɔnchyɛ akabhɛ ywɛ ntá Mandɛm.
25 “Mbák mmu abhɔŋ ndak nɛ wɔ, antí wɔ, dɔ́k tɛmɛrí yi ayak mǎnsokori ndak wu, mǎmbak ɛyɔŋ ɛ́mɔt. Mbák ɔ́bhɨ́kɨ́ kʉ nɔ, mpok ámfʉɛ́t, yi andɔk ntá ntaŋá manyé nɛ wɔ, afyɛ́ wɔ amɔ yi, nɛ yi anchyɛ wɔ ntá bo mbɨ̌ŋ nkú, nɛ bɔ́ mámfyɛ wɔ ɛkɛrɛ́kɛnɔŋ. 26 Dɨŋɨ́ bɛ mbák ɛ́mfákárí ɛnyu ɛyɔ, ɔpú fu wawak kpátɛ ɔnchyɛ ákwɔ́ ywɛ ankɛm, yɛ̌nyɨŋ kɛrɔp.”
Yesu átɔ́ŋ ɛ̌ti bɛrwɔp
27 “Bǎrɨ́ŋɨ́ ndǔ ɛbhé Moses ɛ́rɛ̀m bɛ, ‘Mmu abhɨ́kɨ́ bhɔŋ bɛkwɛn bɛrwɔp.’ 28 Kɛ nchí ghati bhe bɛ, yɛ̌ agha anɛ afyɛ́ amɨ́k amʉɛt ngɔrɛ́, ambɔ́ŋ nkaysi bɛbhʉɛrɛ nɛ yi, anáŋ akwɛn bɛrwɔp nɛ ngɔrɛ́ wu ndǔ ntɨ ɛni. 29 Mbák nyɛ́sɛ́ ɛnɛ nɛmɔt nɛ́tò wɔ ndǔ bɛbʉ́, fɛrɛ́ nɔ gʉɛp. Ɛ́rɨ bɛ ɔ́nɛ́m ɛpókómʉɛt ɛyɛ ɛ́mɔt ɛcha wɔ bɛrɔŋ ambɨ bɛkʉ bɛbʉ́, mánsɔt mmʉɛt ɛyɛ nkɛm mámɛsɛ amɛm nɛpǐngo. 30 Nɛ mbák awɔ́nɛm ywɛ átò wɔ ndǔ bɛbʉ́, kpɔ́t wú gʉɛ́p. Ɛ́rɨ bɛ ɔ́nɛ́m ɛpókómʉɛt ɛyɛ ɛ́mɔt ɛcha wɔ bɛrɔŋ ambɨ bɛkʉ bɛbʉ́, mánsɔt mmʉɛt ɛyɛ nkɛm mámɛsɛ amɛm nɛpǐngo.”
Ɛnyɨŋ ɛnɛ Yesu atɔŋɔ ɛ̌ti awáy nɛbhay
(Mk 10.11-12; Lk 16.18)
31 “Ɛbhé Moses ɛpɛt ɛ́rɛ̀m bɛ, ‘Yɛ̌ agha anɛ árɔ ngɔrɛ́ ywi ndǔ nɛbhay, abhɔŋ bɛchyɛ yi ɛkáti ndu bɛtɔŋ bɛ awǎy nɛbhay.’ 32 Kɛ ɛnyɨŋ ɛnɛ nchí ghati bhe chi bɛ, yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ árɔ̀ ngɔrɛ́ ywi ndǔ nɛbhay ɛnɛ́ ngɔrɛ́ ábhɨ́kɨ́ kwɛn bɛrwɔp, akʉ ngɔrɛ́ akwɛn bɛrwɔp, nɛ yɛ̌ntɨkɨ mbakanɛm anɛ ábháy ngɔrɛ́ anɛ ápɛ́t apu ɛkɛrɛ́nɛbhay, akwɛn nkwɔ bɛrwɔp.”
Yesu átɔ́ŋ ɛ̌ti nɛyɨkɨ
33 “Bǎrɨŋɨ ndǔ ɛbhé Moses ɛ́pɛ́t ɛ́ghàti nyaka bachǐmbɨ bhɛka bɛ, ‘Kɛ́ fyɛ́ bariɛp bɛkʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ́ ɔ́bhɨ́kɨ́ bhɔŋ ntɨ bɛkʉ yɔ. Mmu abhɔŋ bɛkʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ yi áyɨ́kɨ́ bɛkʉ ndǔ nnyɛ́n Mandɛm.’ 34 Kɛ nchí ghati bhe bɛ mmu abhɨkɨ bhɔŋ bɛyɨkɨ wáwák. Mmu abhɨkɨ bhɔŋ bɛyɨkɨ ambɨŋɨ mfay, mbɔnyunɛ mfay chi bɛchɔ́kɔ́ Kɛfɔ Mandɛm. 35 Mmu abhɨkɨ bhɔŋ bɛyɨkɨ ambɨŋɨ mmɨk mbɔnyunɛ mmɨkɨ nɛ achi mbɔ ɛnɔk ɛnɛ Mandɛm ásɨ̀kɨ bɛkak arɛ. Nɛ mmu abhɨkɨ bhɔŋ bɛyɨkɨ ambɨŋɨ Yerúsalɛm, mbɔnyunɛ chi ɛtɔk ɛrɛmɛ́ Mfɔ ywɛsɛ. 36 Kɛ́ yɨkɨ ɔmbɨŋɨ ntí ywɛ mbɔnyunɛ ɔbhɨ́kɨ́ bhɔŋ bɛtaŋ bɛkʉ ɛkaká ɛmɛnɛ ɛ́mbák pɛ́pɛ́p, nɛ ɔbhɨkɨ bhɔŋ bɛtaŋ bɛkʉ yɔ ɛmbak pyɔ. 37 Mbák ɔ́nká bɛkʉ ɛnyɨŋ, dɛm bɛ, ‘Ɛɛ’. Mbák ɔbhɨ́kɨ́ ka bɛkʉ ɛnyɨŋ, dɛm bɛ, ‘Ǎe’. Yɛ̌ntɨkɨ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɛcha ɛyɔ, ɛ́fù chi ntá mbʉ́mbʉ.”
Yesu yi bɛ ɛbhɨkɨ rɨ bɛkɛmɛ bɛbʉ́ amfay bɛbʉ́
(Lk 6.29-30)
38 “Bǎrɨŋɨ bɛ ɛbhé Moses ɛ́rɛ̀m bɛ, ‘Mbák mmu achɔ́ŋtí nyɛ́sɛ́ ntɨ mánchɔ́ŋtí ɛni nkwɔ. Nɛ mbák mmu áfɛ́rɛ́ nɛ́nyɛ́n ntɨ, bábhɔŋ bɛfɛrɛ ɛni nkwɔ.’ 39 Kɛ nchí ghati bhe bɛ, mbák mmu akʉ wɔ bɛbʉ́, ɔ́kɛ́ kɛmɛ yi. Mbák mmu adɛp wɔ atá ndǔ ɛbhe awɔ́nɛm, tɔ́ŋ yi ɛbhe ɛ́chák nkwɔ. 40 Mbák mmu ǎyàŋ bɛkʉ manyé nɛ wɔ bɛ ánsɔ́t nkú yɛ, kpɨk chyɛ̌ yi ndɛ yɛ nkwɔ. 41 Nɛ mbák ntɛmɛ́ nɛnu anyɛ́rɛ́ wɔ́ bɛ ɔmpɔkɔ ntu ywi ɔndɔk nɛ yi nɛkɔ̌ ntay * nɛmɔt, dɔ́k nɛ yi nɛkɔ̌ batay apay. 42 Mbák mmu anɨ́ŋɨ́ wɔ ɛnyɨŋ ɛnɛ ɔ́bhɔ́ŋɔ́, chyɛ̌ yi yɔ. Nɛ mbák mmu atwɔ ntá yɛ bɛ ɔ́mpúɔ yi ɛnyɨŋ ɔ́kɛ́ nisi bɛkʉ nɔ.”
Yesu yi bɛ mmu abhɔŋ bɛkɔŋ bo abhɛn bápábhɛ́ yi
(Lk 6.27-28, 32-36)
43 “Bǎrɨ́ŋɨ́ ndǔ ɛbhé Moses ɛ́rɛ̀m bɛ, ‘Ɔ́bhɔ́ŋ bɛ́kɔŋ mmǔ ɛtɔk ɛyɛ, ɔ́mpap mmu anɛ ápábhɛ́ wɔ.’ 44 Kɛ nchí ghati bhe bɛ, kɔŋ ka bǒmpap abhɛka, mǎnɨk nɔkɔ mmʉɛt bɛ Mandɛm ankwak bǒ abhɛn báchyɛ̀ bhe ɛsɔŋɔri. 45 Mbák bǎkʉ̀ nɔ, bo bághɔ bɛ bǎchí bɔ̌ ɛtayɛka mmu achi amfay. Bǎkɛ́ ghɔkɔntɨk bɛ yi ǎto mmok ntá yɛ̌ntɨkɨ mmǔ bɛbʉ́ nɛ yɛ̌ntɨkɨ mmǔ ndɨ́ndɨ́. Mandɛm ǎto manyiɛp ntá yɛ̌ntɨkɨ mmu anɛ ákʉ̀ ɛnyɨŋ ɛnɛ yi áyàŋ nɛ mmu anɛ ápú kʉ ɛnyɨŋ ɛnɛ yi áyàŋ mmu wu ankʉ. 46 Mbák bǎkɔŋ chi bǒ abhɛn bákɔ́ŋɔ́ bhe, ntɨkɨ nsáy bǎbhɔŋ? Yɛ̌ chí bakʉ̌ bɛbʉ́ mbɔ babhɛbhɛ́ nkábhɛ́nti bakɔŋ bǒ abhɛn bákɔ́ŋɔ́ bhɔ. 47 Nɛ mbák bǎkaka chi bǒ abhɛn mǎnyìɛ nɛ bhɔ, nɔ́ bǎkʉ yi? Yɛ̌ chí bǒ abhɛn bápú bo Israɛl bákʉ̀ nɔ. 48 Bǎbhɔŋ yɛ bɛbhak chak ndǔ babhi ankɛm nkúbhɛ́ mbɔ ɛnyǔ Ɛtayɛka Mandɛm mfay achi chak ndǔ babhi ankɛm!”
<- Mátio 4Mátio 6 ->
- a Ntay nɛmɔt: Ntay chi “Mile” ndǔ ɛyɔŋɔ́ndɨk.
