Matiyu 5

Yesu wenishikei a masasa

1 An Yesu wenei kakuma̱ ka ama, aku u ba u yuwa̱i a masasa u dusuki. Atoni a ne a kyawan yi, 2 aku u gita̱ le uwenishike:

Maza̱nga̱ ma maci

(Luka 6:20-23)

3 “Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa a revei a ka ciga uɓa̱nga̱ ara ne una̱ u shinga,

kpaci tsugono tsu zuba tsu le tsa!

4 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa aꞌa̱ri n unamgbukatsuma̱ una̱ u shinga,

kpaci wa ta̱na̱sa̱ ta̱ atakasuvu a le.

5 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa a vakunki kaci ka le una̱ u shinga,

kpaci likimba wa woko ta̱ u le.

6 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa aꞌa̱ri n maluwa ma uyan ili i maci una̱ u shinga,

kpaci wa na̱ka̱ le ta̱ ili iꞌya a ka ciga vi.

7 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza a asuvayali una̱ u shinga,

kpaci wa pana ta̱ dem asuvayali a le.

8 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa atakasuvu a le aꞌa̱ri sarara una̱ u shinga,

kpaci a ka rongo ta̱ kaɓolo n eyi.

9 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa a ka ciga a tuko ndishi n shinga una̱ u shinga,

kpaci wa isa̱ le ta̱ mmuku n ne.

10 Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa a ka yan mavura an a ka yansa ili iꞌya Kashila̱ ka ciga una̱ u shinga,

kpaci tsugono tsu zuba tsu le tsa.

11 Kashila̱ ka zuwuka ɗa̱ ta̱ una̱ u shinga, aꞌayin a ɗa baci ama a wisha ɗa̱. Kashila̱ ka zuwuka ɗa̱ ta̱ una̱ u shinga, aꞌayin a ɗa baci ama a ka yan ɗa̱ mavura. Kashila̱ ka zuwuka ɗa̱ ta̱ una̱ u shinga, aꞌayin a ɗa baci ama a takpa ɗa̱ ukuna u cingi adama a va̱. 12 Ama a ka yanka ɗa̱ ta̱ ili i cingi tyoku ɗa a yankai ntsumate n cau. Yanyi maza̱nga̱ n ipeli, kpaci katsupi ka ɗe ka pige ka vana ɗa̱ ta̱ a zuba.”

Mkpaɗi n katyashi

(Marku 9:50; Luka 14:34-35)

13 Yesu lyai kapala n kadyanshi, “Eɗa mkpaɗi n likimba. Shegai nte kalen ka mkpaɗi ma̱ baci n kayanyan wa? Niɗa uza wa yankpusa kpam n ɗa? Shegai a wotsongu n ɗa a kpatsa̱sa yavu ili i gbani.

14 “Eɗa katyashi ka likimba. Ilyuci iꞌya a mai a zuba u masasa a ka fuɗa a ka sokongu iꞌya wa. 15 A tsu sapa macikalu a kimba̱ ma n kakotsu wa. Shegai a zuwa ma a kashamkpatsu ka ne, tsa̱ra̱ katyashi ki ka wakana aza ɗa aꞌa̱ri a pini kuwa ki. 16 Nala kpam dem, i woko katyashi a asu u ama, tsa̱ra̱ a wene manyan ma shinga ma ɗe a cikpala Tata u ɗe u ɗa wa̱ri a zuba.”

Uwenishike u Yesu a kaci ka Mele

17 Yesu doki u danai, “Kotsu i wene yavu tuwa̱ ɗa n tuwa̱i tsa̱ra̱ n wacinsa Mele ma Musa† ko kpam uwenishike u ntsumate wa. N tuwa̱ n wacinsa iꞌya wa, shegai n tuwa̱ ta̱ tsa̱ra̱ ili iꞌya a danai vi i shaɗangu. 18 Mayun ɗa ma tonuko ɗa̱, ili iꞌa̱ la ya puwa̱n a Mele mi wa, she aꞌayin a ɗa zuba n likimba a kotsoi. Ko uɗyani u kenu ko u kenukulu wa̱ la wa puwa̱n wa, she ili i na yi i shaɗangu. 19 Adama a nala, gba̱ uza ɗa baci u goroi mele ma kenukulu a asuvu a Mele hal u wenishikei ama a yain dem nala, a ka gonuko yi ta̱ dem uza u kenukulu a tsugono tsu zuba. Shegai uza ɗa baci u tonoi Mele mi mai, u wenishikei ma kpam, wa tsa̱ra̱ ta̱ asu u shinga a tsugono tsu zuba. 20 U ka̱na̱ ta̱ utono u Mele ma Kashila̱ u ɗe u lai tyoku ɗa Afarishi n awenishiki a Mele a tsu yan. U la baci nala wa, n tonuko ɗa̱ ya uwa a tsugono tsi wa, ko kenu.”

Uwenishike u Yesu a kaci ka upan

(Luka 12:58-59)

21 Yesu doki u danai, “I pana ta̱ ili iꞌya Mele ma Musa ma danai, ‘Kotsu i wuna uma u vuma gbani wa,’ kpam ‘U ka̱na̱ ta̱ a kiɗa̱ga uza ɗa baci dem u wunai uma u vuma gbani ugana.’ [a] 22 Shegai n tonuko ɗa̱, va yan baci upan n uza u vunu, a ka kiɗa̱ga vu ta̱ ugana. Vu isa̱ baci uza u vunu “Katengeshi,” a ka banka vu ta̱ a asu u Asheshi a Pige.† Vu tonuko baci uza u vunu “Va̱ri n kalen wa,” vu yan ta̱ evu n u ɗa a ka banka vu a akina† a ɗa bawu aꞌa̱ri n utyoku.[b]

23 “Va̱ baci kushani a kapala ka a asuɗara̱kpa† a Kuwa ku Kashila̱ va na̱ka̱ Kashila̱ kune, kute‑kute aku vu ciɓai an uza roku wa̱ri n ukuna a kaci ka vunu, 24 a̱sa̱ka̱ ve kune ki a asuɗara̱kpa vi, vu ba vu foli uza u niɗe vi, aku vu gono vu yain kune ku vunu.

25 “Va̱ baci n ukuna n uza roku hal wa banka vu a asu u afada, dara̱ka vu sheshi n eyi tun iꞌa̱ri a ure kahu i rawa a kuwa ku afada ki. Kawa i rawa baci ɗe, a ka na̱ka̱ngu vu ta̱ a asu u uza u afada. Eyi kpam u na̱ka̱ ada̱ga̱ri a ne a banka vu a kuwa ku aꞌali. 26 Mayun n tonuko vu, va wuta̱ pini a asu vi wa, she aꞌayin a ɗa vu tsupai ili iꞌya a ka tono vu gba̱.”

Uwenishike u Yesu a kaci ka tsishankala

27 Yesu lyai kapala n kadyanshi, “I pana ta̱ Mele ma Musa ma danai, ‘Kotsu vu vaku n uka u uza wa.’ [c] 28 N tonuko vu, vu wene baci uka, aku vu bankai uma u vunu n ukuna u gbani, vu yan ɗe la vi tsishankala n eyi a katakasuvu ka vunu. 29 Keshi ka ulyaki ka vunu ka zuwa vu baci vu yain unyushi u cingi, foɗo ka vu varangu. Wa laka vu ta̱ tsulobo vu namba kapashi ka ikyamba i vunu, n u ɗa a ka varangu ikyamba i vunu gba̱ a asuvu a akina. 30 Kukere ku ulyaki ku zuwa vu baci vu yain unyushi u cingi,† kiɗa ka vu varangu! Wa laka vu ta̱ tsulobo vu namba kapashi ka ikyamba i vunu, n u ɗa ikyamba i vunu gba̱ ya uwa a asuvu a akina.”

Uwenishike u Yesu a kaci ka upece u iyolo

(Marku 10:11-12; Luka 16:18)

31 Yesu doki u danai, “I pana ta̱ Mele ma Musa ma danai, ‘Uza ɗa baci dem wa pece iyolo n uka u ne, u ka̱na̱ ta̱ u na̱ka̱ yi tagara̱da u upece u iyolo.’ 32 Shegai n tonuko ɗa̱, kotsu vu pecene n uka u vunu wa, shegai u vaku baci n vali roku. Vu a̱sa̱ka̱ yi baci, va zuwa yi ta̱ u woko kashankala, nala kpam ko ya baci u zuwa yi, wa̱ ta̱ n unyushi u ɗa u bidyai uka u uza roku.”

Yesu wenishikei a kaci ka utsina

33 Yesu doki u danai, “I pana ta̱ kpam ili iꞌya Mele ma Musa ma danai, ‘Kotsu vu kpa̱ɗa̱ ushaɗangu kazuwamgbani ka vunu wa. U ka̱na̱ ta̱ vu shaɗangu kazuwamgbani ka vu yain n Magono ma Zuba.’ [d] 34 N tonuko ɗa̱, kotsu vu tsina n ili i roku aꞌayin a ɗa baci ya yan kazuwamgbani wa! Zuba a asu u ɗa Kashila̱ ka̱ri ndishi u ɗa. Adama a nala, kotsu vu tsina n zuba wa. 35 Likimba asu u ɗa aꞌene a ne a tsu wunvuga ɗa. Adama a nala, kotsu vu tsina n likimba wa. Urishelima ilyuci i Magono ma Pige iꞌya, adama a nala kotsu vu tsina n iꞌya wa. 36 Kotsu vu tsina n kaci ka vunu wa, kpaci va fuɗa va gonuko kenji ka te ka vunu pun ko da̱n wa. 37 Aꞌayin a ɗa baci ya yan kazuwamgbani, ili iꞌya i gain vu dana iꞌya na koshi, ‘Nala wa̱ri,’ ko tani ‘Nala wa.’ Vu dana baci iꞌya i lai la, a asu u uza u cingi vi ɗa i wuta̱i.”

Yesu wenishikei a kaci ka utsupa tsicingi

(Luka 6:29-30)

38 Yesu doki u lyai kapala n kadyanshi, “I pana ta̱ ili iꞌya Mele ma Musa ma danai, ‘Uza u foɗo baci utoku u ne a keshi, ko u takpa yi kanga, eyi dem a ka foɗo yi ta̱ keshi ka ne ko takpa kanga ka ne.’ [e] 39 Shegai n tonuko ɗa̱, kotsu i tsupa ukuna u cingi u ɗa uza roku u yanka ɗa̱ n ukuna u cingi wa. Uza u ɓasa vu baci a kagbaguzu ka ulyaki, kpatala̱ka yi ka ire ki dem. 40 Gaawan uza roku u dana ta̱ vu nusuka yi, aku u tonukoi uza u afada u wushika yi matogo ma vunu, kotsu vu a̱sa̱nka̱ yi dem kunya. 41 Kasoje ka ma̱tsa̱ vu baci vu canka yi ucanga ubana mel u te, canka yi mel u re. 42 Uza u folo vu baci ili i roku, vu na̱ka̱ yi. Uza roku u bolo baci akopi ara vunu, vu na̱ka̱ yi.”

Ciga atokulalu

(Luka 6:27-28, 32-36)

43 Yesu doki u danai, “I pana ta̱ ili iꞌya ama a danai, ‘Ciga uza u karen u vunu, aku vu kovi utokulalu u vunu.’ 44 Shegai n tonuko ɗa̱ i cigi atokulalu a ɗe, i yanka uza ɗa baci dem wa yan ɗa̱ mavura gbani‑gbani kavasu. 45 I yan baci nala, ya woko ta̱ mmuku n maci† n Tata u ɗe ɗa wa̱ri a zuba. U tsu zuwa ta̱ kaara ka wuta̱ adama a aza a cingi n aza a maci. U tsu ro ta̱ mini a asu u aza ɗa a ka yan ili i shinga n aza ɗa a ka yan ili i cingi. 46 Niɗa ya ciga Kashila̱ ka na̱ka̱ ɗa̱ katsupi ka malen ma manyan ma ɗe, i ciga baci aza ɗa a ka ciga ɗa̱ koshi? Ko aza a uwusha u utafa dem nala a tsu yansa! 47 Aje a ɗe a ɗa baci ya yansa̱ka ili i shinga koshi, i lamgbana n ama ɗa a buwai wa. Ko aza ɗa bawu a revei Kashila̱ a tsu yan ta̱ dem ili i shinga a asu u aje a le. 48 Adama a nala, u ka̱na̱ ta̱ i woko ushaɗangi, tyoku ɗa Tata u ɗe u zuba wa̱ri ushaɗangi.”

<- Matiyu 4 Matiyu 6 ->