1 Tupàn Hàpuzuhu iapo pawire Xàrumàw wenoz Izaew ta'yr wazuapyapyr wanuwihaw paw Zeruzarez pe wà kury. Wenoz awakwer waànàànàm wanuwihaw paw wà no. Ta'e Xàrumàw ipureraha wer Tupàn Ze'eg Hyru rehe Xiàw tawhu Tawi reko awer wi, Tupàn Hàpuzuhu pe a'e xe. 2 Izaew paw uzemono'og mynykaw tàpuzràn her ma'e rehe zahy 7 haw Etanim her ma'e rehe wà. 3 Tuwihaw paw a'e pe wahem mehe xaxeto upyhyk Tupàn Ze'eg Hyru a'e wà kury. 4 Weraha tàpuzuhu pupe wà. Uzemono'og xaxeto Erewi izuapyapyr wanehe we wà kury, Tupàn hàpuzràn heraha pà tàpuzuhu pupe wà no. Weraha ma'e tàpuzràn pupe har paw a'e pe wà no. 5 Tuwihawete Xàrumàw a'e, teko Izaew paw a'e wà no, uzemono'og oho Tupàn Ze'eg Hyru henataromo wà kury. Uzuka àràpuhàràn hawitu ma'e tetea'u Tupàn henataromo wà kury. Uzuka tapi'ak awa tetea'u henataromo wà no. Heta tetea'u ma'ea'yr izuka pyr wà. Teko nupuner kwaw wapapar haw rehe wà. 6 Na'e xaxeto weraha Tupàn Ze'eg Hyru tàpuzuhu pupe wà kury. Umuapyk henaw rehe wà, Tupàn henaw ikatu wera'u ma'e pupe wà, kerumin wanagaw paw wapepo wy pe wà. 7 Upepozaz kerumin wà. Wapepo upyk Tupàn Ze'eg Hyru wà. Upyk i'yw wà no. 8 Aze amo upu'àm tenaw ikatu wera'u ma'e henataromo wà, upuner i'yw hexakaw rehe wà. Aze upu'àm amo me wà, nupuner kwaw wà. Te ko 'ar rehe i'yw a'e pe hin. 9 Xo mokoz ma'e zo heta Tupàn Ze'eg Hyru pupe wà: Tupàn ze'eg mokoz itapew rehe imuapyk pyrer wà. Ezit ywy wi Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e upyro Izaew kwehe mehe wà. A'e re upytu'u oho ywytyr Xinaz huwake wà. Uzapo Tupàn uze'egatu haw Izaew wanehe we a'e pe, a'e ze'eg imuapyk pà itapew rehe. A'e ita Tupàn Ze'eg Hyru pupe wanuz wà kury. Naheta kwaw amo ma'e ipupe.

10 Na'e xaxeto uhem Tupàn henaw ikatuahy ma'e wi wà kury. Wahem mehe we amo ywàxig umynehem Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hàpuzuhu kury. 11 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e heko haw uhyape katu ywàkun rehe. Nupuner kwaw xaxeto tàpuzuhu pupe uzewyr haw rehe Tupàn imuwete katu pà wà kury. 12 Na'e uze'eg Xàrumàw kury.

14 Na'e uwak Xàrumàw teko upu'àm ma'e wanehe ume'e pà kury. — Emono neze'egatu haw teko wanehe nehe, i'i Tupàn pe.

15 A'e re uze'eg nezewe kury. — Tuwe ximume'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Izaew wazar ikatu haw izupe nehe. Ta'e ukàgaw rupi uzapo ma'e heru Tawi pe wemimume'u kwer rupi a'e xe. 16 — Apyro heremiaihu Izaew Ezit ywy wi kwehe mehe ihe wà. Heta tetea'u tawhu Izaew ta'yr izuapyapyr waiwy nànàn. A'e 'ar henataromo naexaexak kwaw amo tawhu herenàwàm romo ihe. Xo ne zo uruexak kwez ihe, heremiaihu wanuwihawete romo ihe, i'i Tupàn Tawi pe.

17 Tawi heru ipurapo wer amo tàpuzuhu rehe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e, Izaew wazar, imuwete katu àwàm romo a'e. 18 Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e uze'eg nezewe heru pe. — Ikatuahy tàpuzuhu rehe nepurapo wer haw ihewe nehe. 19 Nerezapo kwaw nehe. Nera'yr zo uzapo putar ihewe a'e nehe, i'i Tupàn heru Tawi pe. 20 Ko 'ar rehe Tupàn uzapo wemimume'u kwer kury. Apyta heru hekuzaromo Izaew wanuwihawete romo ihe. Azapo tàpuzuhu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Izaew wazar imuwete katu haw ihe. 21 Azapo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ze'eg itapew rehe imuapyk pyrer henaw no. Uzapo Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e a'e uze'egatu zaneipy wanupe Ezit ywy wi wapyro mehe, i'i Xàrumàw teko wanupe.

22 Na'e a'e teko uzemono'og ma'e kwer paw wanenataromo upyta Xàrumàw ma'ea'yr hapy haw henataromo kury. Upyho opo ywak kutyr uze'eg pà kury. 23 O Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Izaew wazar ne. Naheta kwaw amo Tupàn nezàwenugar ywate wà, ni ywy rehe wà no. Erezapo tuwe neremiaihu pe neremimume'u kwer ne. Aze teko weruzar tuwe neze'eg oho waiko upy'a pupe azeharomoete wà, erezamutar katu ne wà. 24 Nekàgaw rupi erezapo tuwe ma'e heru Tawi pe neremimume'u kwer ne. Kutàri erezapo neremimume'u kwer paw rupi ne kury. 25 Amo ae ma'e neremiapo ràm eremume'u heru pe kwehe mehe no. Nezewe ere kwehe izupe. — Nezuapyapyr wiko putar Izaew wanuwihawete romo awyze har rupi wà nehe, aze weruzar katu heze'eg ne zàwe a'e wà nehe, ere kwehe izupe. Aenoz pitài ma'e newe nehe kury. Ezapo ma'e a'e neze'eg awer rupi katete nehe. 26 Ko 'ar henataromo ezapo ma'e a'e ze'eg heru Tawi pe neremimume'u kwer rupi katete nehe, a'e newe kury, i'i Xàrumàw Tupàn pe.

27 — Apuranu putar nerehe nehe kury, Tupàn. Aipo erepuner xe ywy rehe teko neremiapo kwer wainuromo nereko haw rehe. Nehua'u wera'u ywak wi ne. Ywak nuhyk kwaw newe. Màràzàwe tuwe ereikuwe putar ko tàpuzuhu pupe nehe. Nehua'u wera'u izuwi no. 28 O Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e hezar. Aiko neremiruze'eg romo ihe. Einu heze'eg kury. Ezapo hereminozgwer kutàri har nehe. 29 Tuweharupi pyhaw nehe, 'aromo nehe no, eme'egatu ko tàpuzuhu rehe nehe. Ta'e erexarexak ne xe. — Hemuwete katu pe xe nehe, ere urewe. Einu katu newe heze'eg mehe nehe, tàpuzuhu kutyr heme'e mehe nehe. 30 Einu katu newe heze'eg àwàm nehe. Einu katu newe neremiaihu waze'eg àwàm nehe no, tàpuzuhu kutyr wame'e mehe nehe no. Azeharomoete urereinu pe neràpuz ywak rehe har pe nehe, ureremiapo kwer wi nereharaz pà nehe, i'i izupe.

31 — Aze teko umume'u amo awa hemiapo kwer wà, aze ru'u imunar awer wà, aze ru'u ipurumuahy kar awer wà, aze teko werur a'e awa ko tàpuzuhu pe wà nehe, newe ma'ea'yr hapy haw pe wà nehe, — Nazapo kwaw a'e ma'e ihe, aze i'i a'e awa xe nehe, 32 a'e mehe ne Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e einu ize'eg mehe ywak rehe nereko mehe. — Azeharomoete ize'eg, ere putar ru'u izupe nehe. — Hemu'em a'e, ere putar ru'u izupe nehe. Ezepyk ikatu 'ym ma'e iapo arer rehe nehe, iaiw paw imekuzar pà nehe. — 'Aw uzapo ikatu 'ym ma'e, ere amo pe nehe. — 'Aw nuzapo kwaw ikatu 'ym ma'e, ere amo ae pe nehe. Eremekuzar putar teko wanemiapo kwer nehe.

33 Amo 'ar mehe neremiaihu Izaew uzapo putar ikatu 'ym ma'e nerenataromo wà nehe. A'e mehe waàmàtyry'ymar weityk putar wà wà nehe. A'e re, aze Izaew uzewyr newe wà nehe, aze ur 'àg tàpuzuhu pe nemuwete katu pà wà nehe, — Nereharaz ureremiapo kwer ikatu 'ym ma'e wi nehe, aze i'i newe wà nehe, 34 einu katu waze'eg ywak rehe nereko mehe nehe. Emunàn wanemiapo kwer neremiaihu wanuwi nehe. Kwehe mehe a'e. Eremur ko ywy waipy wanupe. Erur wi neremiaihu xe ko ywy rehe ne wà nehe no, wanemiapo kwer wi nereharaz ire ne wà nehe no.

35 Aze ywak uzewàpytym nehe, aze upytu'u àmàn ukyr ire nehe, neremiaihu ikatu 'ym ma'e iapo haw rehe nehe, aze uzewyr wi newe wà nehe, aze ume'e 'àg tàpuzuhu kutyr wà nehe, aze wenoz ma'e newe wà nehe, aze uze'egatu nerehe wà nehe, wanehe nezepyk ire 36 einu katu waze'eg ywak rehe nereko mehe nehe. Nereharaz ikatu 'ym ma'e Izaew wanuwihawete hemiapo kwer wi nehe. Nereharaz teko Izaew wanemiapo kwer wi nehe no. Emu'e ikatu ma'e iapo haw rehe ne wà nehe. A'e mehe, Tupàn, emugyr kar àmàn ko ywy rehe nehe. Eremur ko ywy neremiaihu wanupe waneko àwàm tuweharupi àràm romo ne.

37 Aze amo 'ar mehe nuhyk kwaw temi'u ko ywy rehe nehe, aze ur meru zàwenugar tetea'u ma'erahy ipuraraw kar pà ko ywy rehe har wanupe nehe, aze ywytu haku wera'u ma'e umuaiw wanemitygwer nehe, aze tukur tetea'u u'u wanemitygwer wà nehe, aze waàmàtyry'ymar ur wakutyr wà nehe, aze amo ma'eahy haw ur wainuinuromo nehe, 38 einu katu newe waneminoz ràm nehe. Amo neremiaihu Izaew wainuromo har uzemumikahy putar iaiw ma'e rehe wà nehe. Aze upyho opo 'àg tàpuzuhu kutyr wà nehe, aze uze'eg newe wà nehe, 39 einu katu waneminoz ràm nehe. Einu katu neremiaihu waze'eg ywak rehe nereko mehe nehe. Epytywà ne wà nehe. Xo ne zo erekwaw teko wama'enukwaw paw uzeàmim ma'e wapy'a pe har ne. Emekuzar teko wanemiapo kwer pitàitàigatu ne wà nehe. 40 Nezewe mehe neremiaihu ukyze putar newi wà nehe. Nereruzar putar ko ywy ureipy wanupe neremimur kwer rehe, weko haw 'ar nànàn wà nehe.

41-42 Aze amo ae ywy muite har rehe har wenu teko nerehe waze'eg mehe nehe, ma'e ikàg ma'e neremiaihu wanupe neremiapo kwer rehe waze'eg mehe nehe, aze ur xe nemuwete katu pà newe uze'eg pà imuwak pà 'àg tàpuzuhu kutyr nehe, 43 einu katu ize'eg nehe. Ywak rehe nereko haw pe einu katu ize'eg nehe. Ezapo heminozgwer paw nehe. Nezewe mehe teko ywy rehe har paw nekwaw putar wà nehe. Ukyze putar newi wà nehe no, neremiaihu Izaew wazàwegatete wà nehe no. Ukwaw putar 'àg tàpuzuhu heremiapo kwer pe nemuwete katu haw wà nehe no. Ur putar xe nemuwete katu pà wà nehe.

44 Aze eremono kar neremiaihu amo zeàmàtyry'ymawhu pe ne wà nehe, waàmàtyry'ymar wakutyr wamono kar pà ne wà nehe, aze uze'eg newe ko tawhu neremixak kwer kutyr ume'e pà wà nehe, 'àg tàpuzuhu nemuwete katu haw heremiapo kwer kutyr ume'e pà wà nehe, 45 einu katu waze'eg ywak rehe nereko mehe nehe. Einu katu waneminoz nehe. Einu ne wà nehe. Eityk kar waàmàtyry'ymar wanuwi ne wà nehe.

46 Naheta kwaw ikatu 'ym ma'e iapo 'ymar wà. Aze uzapo ikatu 'ym ma'e nerenataromo wà nehe, aze ereityk kar neàmàtyry'ymar wanupe ne wà nehe, aze ereraha kar wikuwe ma'e amo ywy rehe wà nehe, aze ru'u muite har pe wà nehe, aze ru'u muite 'ymar pe wà nehe, 47 einu neremiaihu waze'eg nehe. Aze uzemumikahy wemiapo kwer rehe a'e ywy rehe wikuwe mehe wà nehe, aze izewyr wer newe wà nehe, newe uze'eg pà wà nehe, — Iaiw ma'e uruzapo ure. Ikatu 'ym ma'e romo uruiko ure, aze i'i newe wà nehe, einu waze'eg nehe, Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e. 48 Aze uzemumikahy tuwe a'e ywy rehe wiko mehe wà nehe, aze izewyr wer tuwe newe wà nehe, newe uze'eg pà wà nehe, ko ywy ureipy wanupe neremimur kwer kutyr, uwak pà wà nehe, 'aw tawhu neremixak kwer kutyr, 'àg tàpuzuhu nemuwete katu haw heremiapo kwer kutyr wà nehe, 49 einu waze'eg nehe. Nereko haw ywak rehe har pe nereko mehe einu katu ne wà nehe. Eityk kar waàmàtyry'ymar neremiaihu wanupe ne wà nehe. 50 Emunàn neremiaihu wanemiapo kwer nerenataromo har ikatu 'ym ma'e nehe. Emunàn newi watyryk awer nehe. Nereharaz izuwi nehe. Eruze'eg waàmàtyry'ymar ne wà nehe. Nezewe mehe waàmàtyry'ymar uzapo putar ikatu ma'e neremiaihu wanupe wà nehe. 51 Neremiaihu tatahu ukaz ma'e zàwenugar Ezit her ma'e wi neremipyro kwer romo wanekon a'e wà.

52 O urezar Tuweharupi Wiko Ma'e. Ezemyrypar neremiaihu Izaew wanehe we nehe, wanuwihawete rehe we nehe no. Einu newe waze'eg àwàm ne wà nehe, newe waze'eg mehe ma'e henoz mehe newe ne wà nehe. 53 Erexarexak amogwer teko paw wanuwi ne wà, neremiaihu romo wamuigo kar pà ne wà. Eremume'u a'e ma'e neremiapo kwer Moizez neremiruze'eg pe ureipy Ezit ywy wi wapyro mehe nehe, i'i Xàrumàw izupe.

54 Upytu'u Xàrumàw Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe uze'eg ire kury. Upu'àm ma'ea'yr hapy haw henataromo kury. Tupàn pe uze'eg mehe wapyk upenàràg rehe opo hupir pà ywak kutyr a'e. Upu'àm a'e pe kury. 55 Na'e uze'eg wahy haw rupi teko a'e pe uzemono'og ma'e paw wanupe kury. Omono Tupàn ze'egatu wanehe.

56 — Tuwe teko paw umume'u Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e ikatu haw wà nehe. Umuigo kar wemiaihu zeàmàtyry'ym 'ymaw rehe wà, wemimume'u kwer rupi wà. Kwehe mehe umume'u wemiapo ràm ikatuahy ma'e wemiruze'eg Moizez pe. Uzapo a'e ma'e paw no. 57 Tuwe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Zanezar wikuwe zanerehe we nehe, zaneipy wanehe we weko awer zàwegatete nehe. Tuwe nutyryk pixik kwaw zanewi nehe. Tuwe nazanereityk pixik kwaw nehe. 58 Tuwe Tupàn zaneapo uze'eg heruzar har romo nehe. Nezewe mehe awyzeharupi zaiko putar hemimutar rupi nehe. Xiruzar hemiapo putar haw paw nehe. Xiruzar ize'eg paw nehe. Xiruzar ipurumu'e haw paw nehe, zaneipy wanupe hemimur kwer nehe. 59 Tuwe Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Zanezar ima'enukwaw katu ko heze'eg awer rehe nehe, ko izupe hereminozgwer rehe nehe no, awyzeharupi nehe. Tuwe upuhareko katu teko Izaew wà nehe, wanuwihawete nehe no, wanemimutar iapo pà nehe. 60 Nezewe mehe ywy nànànar ukwaw ma'e paw wazar romo heko haw a'e wà nehe. Naheta kwaw amo. 61 Tuwe pezeruzar Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e Zanezar rehe awyzeharupi nehe. Tuwe peruzar hemiapo putar haw paw nehe, ize'eg paw nehe no, ko 'ar rehe penemiapo zàwe nehe, i'i Xàrumàw teko wanupe.

62 Na'e Xàrumàw a'e, teko a'e pe uzemono'og ma'e a'e wà no, omono ma'e Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e pe wà kury. 63 Xàrumàw omono 22 miw tapi'ak awa Tupàn pe wà. Omono 120 miw àràpuhàràn hawitu ma'e izupe wà no, imuawyze kar haw romo wà. Nezewe tuwihawete a'e, teko paw a'e wà no, umuàgà'ym tàpuzuhu Tupàn Tuweharupi Wiko Ma'e imuwete katu haw romo wà. Uhyk kury. 64 A'e 'ar mehe we omonokatu tàpuzuhu izywyr har henataromo har, mytepe har Tupàn pe. A'e pe omono ma'e ukaz paw ma'e ràm Tupàn pe. Omono arozràn Tupàn pe imono pyràm a'e pe no. Omono ma'ea'yr izuka pyrer wakawer a'e pe no, Tupàn pe uzemuawyze kar pà no. Uzapo nezewe haw a'e, ta'e ma'ea'yr hapy haw morog iapo pyrer pixika'i wera'u a'e ma'ea'yr paw wanupe a'e xe. Ta'e heta tetea'u a'e wà xe.

65 A'e 'ar mehe we, Tupàn Hàpuzuhu pe, Xàrumàw a'e, teko Izaew paw a'e wà no, umumaw 7 'ar mynykawhu tàpuzràn her ma'e iapo pà wà. Teko Izaew ywy nànànar ur a'e mynykaw pe wà. Amat kutyr teko wazeupir haw wi wanur wà. Ezit ywyzaw wi wanur wà. Kwarahy hemaw ahurehe har wi wanur wà. Iawyze har wi wanur wà no. 66 8 haw 'ar mehe Xàrumàw omono kar teko waneko haw pe wà kury. — Emur neze'egatu ureruwihaw Xàrumàw rehe kury, i'i teko paw Tupàn pe wà. A'e re oho wà. Hurywete Tupàn ma'e ikatu ma'e paw wemiruze'eg Tawi pe hemimono kwer rehe wà, wemiaihu Izaew pe hemimono kwer rehe wà no.

<- 1 TUWIHAWETE WÀ 71 TUWIHAWETE WÀ 9 ->