1 Yesu ɨngkek ket yiwatonj dɨde yikonj Tinajog tungg Najaret wa, ɨ Tina b'auyaena rɨgap kea Tin yɨmta yundoko. 2 Ɨ re ket Ju rɨga waina wɨram dɨde yɨr opmitena bibɨr awonj, Yesu ouyaena yotomonj Ju rɨga waina yɨr opmitenapu metɨnd. Ɨ re jogjog rɨgap Tina yɨt yutkundeno, ton kea ket kɨd kesa aukɨto, ngɨrpu ket endento da, “Rɨngkaim onggɨt Rɨgat emjinonj komkesa odede gasa? Yet Ti b'ogɨl multekɨp yokau? Ɨ rɨdede im Ton odede kɨd kesa kɨma danda wɨko amnɨkeniny Tina yɨm ke? 3 Ma ɨtemb rɨga met oranga rɨga e, ɨ Mariyam b'ɨga e, ɨ dɨde Yakobo, Yose, Yudas dɨde Simon towa nany e? Ma ma Tina ngɨmɨrwar ɨndamima men kɨma?” Sɨ ɨngkenaemb ket rɨgap Yesund ɨsnawa kesa yomneno. 4 Seg ket Yesu ten amninonj da, “Rɨgap Godɨmna bageyam ɨta yɨsnaenenyi komkesa gatab nata, ajɨ tinajog tungg rɨgap ma ɨta tin yɨsnaenenyi. Ɨ kwa daka tinajog kus ke rɨgawarɨp dɨde tina metamjog rɨgap ma ɨta yɨsnaenenyi.” 5 Sɨ Ton ma rɨrɨr na kɨd kesa kɨma danda wɨko omnɨkam de Tinajog tunggɨnd. Sɨ Ton nɨnda kopa rɨga wa pɨlwa nena na yɨm aramiteninonj dɨde esakenjinonj. 6 Ajɨ maka gar ke utkunda ke Yesund yokato, sɨ onggɨt penaemb Yesu ma sobijog na nonysɨpsɨp aukonj. Seg ket Ton yikenonj nɨnda wuswus tungg nata ɨ ket rɨga ouyaena eyeninonj.

7 Yesu Tina Twelp (12) b'auyaena rɨga ara emokinonj b'eomam, ɨ Ton ket ukoi juwai akainonj negɨr kɨlkɨl wɨngawɨnga eaukenam. Seg Ton ket yotomonj ten ɨtmɨkenam nɨmog nɨmog nɨnda tungg wa. 8 Sɨ Yesu yɨmta kena ten etmɨkeninonj, ajɨ naska Ton ten yɨt amneninonj da, “Goro kwa odede nanggamog gasa na eyinam wa menonɨm, opi re sana, ga o wulkɨp ga, ajɨ kutɨp nena na. 9 Ɨ kwa wɨn b'ogɨl im b'itkokindam yongɨnkak dɨde yɨpaina kobɨrgɨm.” 10 Ɨ kwa Ton ten amninonj da, “Ra wɨn tuwenyɨt tungg yɨpayɨpa nata, rɨgap opima wen yɨpayɨpa met nata obai tamnenanj waina menon tungg wɨngɨrɨnd. Sɨ wɨn omanda tekenyɨt ngɨrpu ra wɨn opimemb tungg terarenindam dem. 11 Ɨ ra maka ra yɨpa tunggɨt simesime wen tamɨny ɨ dɨde rɨgap maka ra waina yɨt tutkundanj, sɨ wɨn ɨdenatemb ket onggɨt taun ke iwasya. Ɨ onggɨt iwata wɨnɨnd wɨn b'ogla waina pɨspamɨnd sungar tedbenenindam towanɨm nony aukam da towaina negɨr mɨle b'ɨsagɨkam wɨn ɨta ik dem.” Ɨ re yɨt omnena seg awonj, Ton ket nɨmognɨmog etmɨkeninonj. 12 Sɨ Twelp (12) ɨtmɨkitijog rɨgap menon yokateno, ngɨrpu yɨtkak pɨtapɨta amnento da, “Wɨn waina negɨr mɨle ke engenjinam de Godɨm pɨlwa!” 13 Ɨ kwa ton ket jogjog negɨr wɨngawɨnga eaukena eyento, dɨde jogjog kopa rɨga gaya ke ɨsnɨka eyento ɨ ten ɨsagɨka eyento.

14 Ɨ king Erod*Dɨkɨnd king Erod re Erod Antipate yete re ukoyam king Erodɨmna b'ɨga. Ton ti b'uɨm pɨlke akatonj Galili eriya dɨde Peraya eriya wɨp iyoyɨm. daka kea yɨdɨr yɨt utkundonj Yesum gatab. Mop nokɨp Yesu ma nyɨ re kea pɨtakɨpɨnd awonj dɨde rɨgap Yesum gatab b'engabenga wɨp ke yɨt apurento. Sɨ nɨnda rɨgap yopureno da, “Baptiso Yoan kea uj ke utnyitonj. Sɨ onggɨt mop paemb Yoanɨmna kɨd kesa kɨma dandate wɨko omnɨka yiyeny ɨtemb rɨga Yesum pɨlɨnd.” 15 Ɨ nɨnda rɨgap yopureno da, “Ton Eliyate.” Ɨ kwa nɨnda rɨgap da, “Ton God ma bageyam e odede wɨp ɨt re yɨpa kesam bageyam re dɨde yet re kesam peba wɨnɨnd yɨbnonj.” 16 Ajɨ re Erod onggɨtyam yɨdɨr yɨt utkundonj, ton yindonj da, “Yoante utnyitonj yena re kon mop yɨpendond.” 17-18 Sɨ ɨtemb jɨ yɨt rɨja na re Erod Baptiso Yoanɨnd mop yɨpendonj. Sɨ re king Erod ti yɨnggan Pilipɨmna kongga Erodiyand wokatonj ti konggam, sɨ Yoan king Erodɨnd yomnenonj da, “Ɨtemb re ma b'ogɨl mɨle emb jɨ, man ɨtomb mor yɨngganɨm kongga mor konggam womnyɨt.” Sɨ onggɨt penaemb ket king Erod Yoanɨnd yɨmɨnd yusunatonj dɨde yɨjobɨkonj ɨ ket sɨbɨbmet wa yoramitonj ti kongga Erodiyand nony b'ogɨl omnam. 19 Ajɨ Erodiya re ma sobijog na Yoanɨm pɨlwa soro aukenenonj, ngɨrpu singi awonj tin ongandam. Ajɨ ma rɨrɨr na awonj. 20 Mop nokɨp Erodɨt tin yowaendenonj rɨga wa pɨlke. Sɨ nangga pena Erod Yoanɨnd yowaendenonj, nokɨp ton kea wumɨr awonj da Yoan re negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga na ɨ dɨde kwa ton yɨna omni rɨga na, sɨ onggɨt penaemb ton Yoanɨnd moga na yuwadonj. Ɨ kwa nok penaemb da ita wɨnɨnd re ton Yoanɨmna yɨt utkundenenonj, ton tina yɨt b'obogɨl gar sam kɨma na utkundenenonj, nangga ma jɨ rada ton ma sobijog na nony bebɨg aukenenonj yɨt utkundand. 21 Ajɨ kea yɨpa b'ogɨl wɨn awonj Erodiyam. Re Erodɨmna ukendi bibɨr yokatonj, Erod komkesa tina gabmani ukoi wɨko rɨga ɨ nɨnda wan tausɨn (1,000) geja rɨga mopyam ɨ dɨde Galili eriya wɨngɨrɨnd nɨnda ukoijog nyɨ rɨga, towanɨm ukoi diyamdiyam mɨle yomnɨkonj. 22 Ɨ kea dɨkɨnd diyamdiyampu pɨpmetɨnd Erodiyam ngɨmngai b'ɨga tikonj, ɨ ton ket ger omaronj. Ɨ tina ger omarkat Erod dɨde tina ɨngauki rɨga ukoi sam amninonj. Sɨ king Erod onggɨt ngɨmngayɨnd womnonj da, “Nɨgekite nangga ma man singi aet! Ɨ kon ɨta motkaen.” 23 Ɨ dɨde ton tin God ma nyɨ kɨma womnonj da, “Nangga mana ra man netɨrkisɨt kon ɨta motkaen. Ra man singi taet koina kantri ɨnyɨnyɨnd okangendi yɨpa tab, sɨ kon ɨta motkaen.” 24 Ɨ ngɨmngai ton ket bau wa opendonj ɨ wikonj ti mogɨm pɨlwa, ngɨrpu windonj da, “Nangga ma kon b'arkita oramisɨn?” Ɨ ket ti mog mɨra womnonj da, “Baptiso Yoanɨmna moptekɨp mana erkisɨt.” 25 Ɨ odenja ton ket wanakana wɨngɨr wa b'ɨgaronj, ɨ king Erodɨnd yerkitonj da, “Kon singi da man otadejog Baptiso Yoanɨmna moptekɨp notkaet pletond.” 26 Seg, king Erod ma sobijog na gar bebɨg awonj, ajɨ ton ma rɨrɨr na awonj ngɨmngai ma b'arkita b'ɨsayam, nokɨp ton kea God ma nyɨ kɨma okawam womnonj komkesa ɨngauki rɨga wa wɨpɨnd. 27 Sɨ odenja king Erod ara yemokonj yɨpa tina yɨr ɨpka geja rɨga, ɨ yingawonj Yoanɨmna moptekɨp iyoyɨm. Re ket geja rɨga yiwatonj sɨbɨbmet wa, ton kea ket Yoanɨnd mop yɨpendonj. 28 Seg ket ton Yoanɨmna moptekɨp iyonj Erodɨm pɨlwa pleto kumbɨnd. Ɨ Erod ket ɨtomb ngɨmngai b'ɨgam wokawonj. Ɨ ngɨmngayɨt daka ket yiyonj ti mog Erodiyam pɨlwa, ɨ ti wokawonj. 29 Ɨ re Yoanɨmna b'auyaena rɨgap onggɨt gatab yɨt utkundo, ton ket wuwonj, ɨ Yoanɨmna ujgɨm yurowato, ɨ dɨde yɨpa gɨmo yɨund eski gopmet wa yoramito. Sɨ ɨja emb jɨ Yoanɨmna mop ɨpendi yɨt.

30 Ɨ ɨtmɨkitijog rɨga rɨna re Yesu etmɨkeninonj tungg yɨpayɨpa wa, ton ɨtekto Yesum pɨlwa dɨde yɨpand b'eomkurto. Ɨ ket Yesund wumɨr yomneno komkesa gasa rɨna re ton amnɨkto dɨde auyaento. 31 Onggɨt wɨnɨnd ma yɨpa kɨma rɨga na wuwenonj dɨde ɨtendento. Sɨ onggɨt penaemb Yesu dɨde Tina b'auyaena rɨga diyam awowɨm gangga kesa na wekenonj. Sɨ onggɨt penaemb Yesu Tina b'auyaena rɨga amninonj da, “Wuyɨn menta de wul kesa tungg wa, ɨ wɨn sobijog wɨram yokata!” 32 Seg ket Yesu dɨde Tina b'auyaena rɨga gɨgand yiwato, ɨ wuwonj de wul kesa tungg wa. 33 Ajɨ re ton menon yokato, jogjog rɨgap kea ten yɨr angto. Sɨ re ton yongwato pɨpmet rɨtade re ta ton menon yokato, rɨgata rɨgata yɨpand b'ɨkento komkesa wuswus taun ke ɨ ton naska opendento de onggɨt rɨga kesa tungg wa. 34 Ɨ re Yesu gɨga ke opendonj, Ton kea ukoi rɨga bobo yɨr anginonj. Ɨ Ton ten gar ke kear amninonj, mop nokɨp ton wekenonj re odede wɨp na rɨngmim ra mamoi tekeny yɨr ɨpka rɨga kesa. Sɨ ton ket ouyaena yotomonj dɨde ma yɨpa kɨma yɨtkak na ouyaena eyeninonj. 35 Ɨ re ket bibɨr wɨn awɨr auka yikonj, Tina b'auyaena rɨga tuwonj Ti pɨlwa dɨde ket Tin yomno da, “Ɨtemb tungg re rɨga kesa tungg e, ɨ kwa bibɨr wɨn re kea awɨr auka yik. 36 Sɨ rɨga wetaweta amnɨkine, ɨ etmɨkenine wuswus sopapu tungg nata dɨde wuswus tungg nata. Sɨ ton wou dɨde towalenggyam owou remjinem towanɨm owowɨm.” 37 Ajɨ Yesu ten mɨra amninonj da, “Wɨn towa owou agoninam!” Sɨ ton Yesund yomno da, “Rɨdede e sɨn omnɨku? Sɨ rɨngma, sɨn wuyɨn ɨ wan tausɨn tu andred (1,200) Kina†Grik peband da “tu andred (200) Denari”. Ɨ onggɨt wɨnɨnd yɨpa Denari wulkɨp re yɨpa rɨga ma yɨpa bibɨr wɨko mɨra na. ke owou temjindam dor ɨ dɨde tagonindam dor towa owowɨm? Ma rɨrɨr e.” 38 Ajɨ Yesu ton amninonj da, “Leamog sana nganja im wɨn awamindam? Wuwe ɨ mabe yɨr angina!” Sɨ re ton adarkɨto, endento da, “Ɨnsima paib (5) sana nganja dɨde nɨmog kabum nena.” 39 Ɨ Yesu Tina b'auyaena rɨga engainonj da, “Rɨga engainam bobobobo aukam dɨde tɨb kumbɨnd omnɨkam! Komkesa opima diyam taukanj.” 40 Seg, rɨga bobobobo omnɨka wuwenonj, nɨnda re pipti (50) rɨga bobo ɨ nɨnda re andred (100) rɨga bobo. 41 Ɨ ket Yesu paib (5) sana nganja dɨde nɨmog kabum akasinonj, ɨ pumb wa yɨr yikenonj dɨde ket Godɨnd sɨteket yɨt yomnonj. Ngɨrpu sana nganja epkɨkinonj ɨ ket Tina b'auyaena rɨga wa pɨlwa agoninonj rɨga wa yingg iyenam. Ɨ dɨde kwa nɨmog kabum ɨpka eyenonj towanɨm yingg iyenam. 42 Ɨ ton komkesa rɨga diyam auto dɨde kea ngor aukɨto. 43 Seg ket b'auyaena rɨgap rɨga wa pɨlke sana komb dɨde kabum komb akatto dɨde aramkɨto watɨnd, ngɨrpu twelp (12) wat yɨndangɨr aukɨto. 44 Sɨ komkesa yepiya re rɨgajog diyam aukɨto re paib tausɨn (5,000) na.

45 Seg ket odenja Yesu Tina b'auyaena rɨga engainonj gɨga wa angurkam dɨde naskanaska menonɨm sɨpa yɨpa tab wa de Betsaida wa. Ɨ onggɨt ganggand re Tina b'auyaena rɨgap gɨga wa angurkɨto menonɨm tab wa, Yesu ket Tilenggyam rɨga wetaweta amnɨkinonj. 46 Ɨ Yesu rɨga wetaweta amnɨkinonj, seg Ton ket yiwatonj yɨpa sukak wa yɨr opmitam. 47 Ɨ re sɨ gɨep awonj, gɨga re sɨpa ɨnyɨny nat yɨbnonj, ajɨ Yesu re Tinta na yɨbnonj gɨl wa. 48 Ɨ Yesumna b'auyaena rɨgap bebɨg na yɨr yongo karab ingaena wɨngɨrɨnd, mop nokɨp rɨb yikenonj re towa wɨpwɨp na. Re Yesu towaina bebɨg yɨr yongonj ɨspara momtand, sɨwɨny tri (3) ɨ siks (6) kɨlok ganggand, Ton pɨs nya towa pɨlwa yikonj sɨpa nyɨ tumɨnd dɨde ton singi na awonj ten ɨgoukitam. 49 Ajɨ re ton b'auyaena rɨgap Yesund yɨr yongo menonɨnd sɨpa nyɨ tumɨnd, ton ɨja na nony auto da kobɨr e. Sɨ ton kea b'okta irere aukɨto. 50 Ɨ komkesa rɨgap Tin yɨr yongo dɨde moga yuwado. Sɨ odenja Yesu ten amninonj da, “Kɨd seo ainam! Konten, goro moga tainam!” 51 Ɨ re Yesu ket ton kɨma angitonj gɨga kumb wa, sɨ rɨb daka kea ket mumakesa awonj. Sɨ ket b'auyaena rɨgap nony menamena kesa ukoi kɨd kesa aukɨto. 52 Mop nokɨp ton maike nony aukɨto jogjog rɨga wa sana ogona gatab, ɨ towaina ɨpɨndena nony ke kutjog na aukonj.

53 Seg ton ket sɨpa ɨjendo de Genesaret gɨl wa, ɨ ton ket gɨga yoramito. 54 Re ton gɨga ke opekto, odenja rɨgap ket Yesund yongwato. 55 Re rɨgap utkundeno rɨkɨnd re Yesu yikenonj, ton wumɨr omnenam b'ɨkento komkesa tungg nata onggɨt eriya wɨngɨrɨnd, ɨ ket negɨr kopa kɨma rɨga tɨtɨnd eyento Ti pɨlwa. 56 Ɨ rɨkɨnd re Yesu yikenonj tungg nata ɨ taun nata ɨ dɨde sobijog tungg nata, rɨgap kopa rɨga eyento dɨde aramkɨto maketɨnd. Ɨ ton ket Yesund erkena yiyeno, nokɨm da ɨdenat kopa rɨgap Tina kobɨrgɨm petɨr esopaya iyenyi. Ɨ komkesa rɨga yepiya re yesopayo, ton kea ket b'ogɨl aukɨto.