DIYUDI Apunu Diyudi e okai tapu Oka gwede nene tapu ki kabuwai Oka yau pokaiya ka apunu Diyudi Iyesu sumapamawa ragidai kabuwatapu da mu kabuwa mibai pa mena ragidai ki mu kabuwamaga eba wainapamana ki nana. Oka yau ka Apunu Pita e okai siyarai tapu ki maba. Oka debai empamana ki kabuwai Parau 1-2 Kabuwa mibai pa mena ragidai 3-16 Ragiragi sumatagamana ki nana 17-23 Mamanuga God e si wadubu bagi 24-25
1 Mamanuga God e winenibu iyapanaiyoma ki e nota kwarikwarisi rabineya idiwu ade Iyesu Keriso e kwayubai rabineya mete idiwu ragidai; Nau Diyudi wi okaga yau okapakani. Nau ka Iyesu Keriso e bigabigai kwae-sugakani apunai ade nau ka nu suma-nuga eyaka mena apunai Diyemesi e yowai. Kaiwa kaiwa.
2 Mamanuga God e wi nuwanuwa-niyau, wi nota kwarikwarisiniyau, ade nuwabagi wi negeyau ko e karako wi waitaniyoto da e wi nene badidi kwae-wena ki mibai kuduba wi rabinagau posiyagisi siwagapoto.
Kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu yonamaga 3 Kowaniyoma, nau nuwaneya po wiyo. Mamanuga God ubupu nau yo wi ewapuru iya waunai negebu ki yonai nau oka pokaiya wi kabuwaniyana ki nana wainapuwani ko karako nau wainapakani da nau yona kudubai mosi wi bamagau okapani manako ki pokaiya wi toginiyani kasiyara negeyani. Wi sumaga ki Mamanuga God ubupu e iyapanaiyoma deni mena negebu ki wi eba kaupumuri ko ragiragi kawaya wadumuri doko, 4 mibai ka Mamanuga God e yonai tagararapiyamu ragidai dai mu weki gwaiya bautagubu nu suma sumaigemei ragidai nu paunanugu mete dibimipi idiwei. Nu Kaiwawonuga Iyesu Keriso e mena ka Kaiwawo ko mu e tagararamupu ade nu paerenuga denai bita nubo wadamana ki Mamanuga God rikapupu deni mena wadinibu bagi ki yonai mu wadamu kiyokiyo mu mubo kwakwarepumaga tainitamiyau poisiyasiyai wainapiyamu ki kabuwai mete dibipiyamu kabuwatagamu iwu. Ko iyapana ki badidi kwaetagamu ki denai mu aita ewa bita yadini ki yonai ka Mamanuga God takari kawaya e okai rabineya tapu kewowena.5 Nau yonani karako suwagakani ki kuduba wi ororeya mena wainamupu kewowena ko wi kawareya ade waina-pamana ki nana ka nau keyakeyai yau wi ade nidiyakani; Mamanuga God e iyapanaiyoma takari kawaya tawana Idipi rabineya tawana ki taubanuwai ragidai mu paunamugu idiwa ki makeya ka e mu waditapu paere waratapu bautagubu kayatagubu. Ko ki eweya ka e ubupu e iyapanaiyoma eba suma-tagamawa ragidai ki mu namutapu popotagubu gawarara.
6 Ade wi keyakeyai yau mete waina-pumuri; Aneya kunumau takari kawaya Mamanuga God e kasiyarai tagebu ki paupui raurumupu kayatagubu ki ka Mamanuga God mu sisipu rabineya bodatapu taburuba ragiragi kawaya pokaiya umatapu dokodoko idiwu. Taburuba ki eba rikatagisi ko inako mete idiwono kaiwono da Mamanuga God e idai gurai aneya ki mu nauri-mugu ugwaditamana ragiragi ki marai baiyagisi makeya ki ka e mu paeremaga ki denai bita tageni.
7 Ade keyakeyai natere Sodomu yo Gomora yo tawana dai mu madanimugu mete kina mu naurimugu nau suwaga-kani ki wi mete wainapumuri; Aneya berokoi kwaetagubu ki maba ka iyapana ki inako mete kwaetagubu. Mu taku maba igida yauda asusu kwaetagamawa, midimama berai kwaetagamawa, ridi e ebo waretai ridi uwarawa ade apunu e ebo waretai apunu uwarawa. Mu berokoi ebo ebo inako kwaetagamawa ki pokere mata maramara urau ki matai mu uratapu gawarara. Mu bita bananamupu ki nu empamana kudu wainapamana manako mu badidi kwaetagubu ki maba nu inako eba kwaigamana ki nana. Mu bamamugu badidi wenawena ki nu notanuga eba gogayagisi.
8 Ki maba, kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai karako berokoi inako mete kwaetagamu. Mu waro were maba empiyamu manako ki pokaiya ka mu midimama berai kwaetagamu mu muga kwakwarepumaga bigi kweyamu. Mamanuga God e kasiyarai ki mu tagararapiyamu ade aneya kawakawaya kunumau idiwu ki mu tadeyamu siyasiya wereyakauratamiyamu. 9-10 Mu ka iyapana kaina ko mu kawai gisipi-yamu aneya kawakawaya usi kunumau ki mu eba emitampu bo kataitampu ki mu simaga mu giripiyamu. Aneya mu kawaimaga Maikero e paere inako mo eba kwaewena. Oragai apunai Mosisi e powena kwakwarepui wadamana ki nana ki kawareya ka aneya Maikero yo Berokoi Apunai Seitani gatepamawa idiwa. Mu deni deni tagamawa idiwa ko aneya Maikero ubupu Berokoi Apunai Seitani ragiragi kawaya eba kirapupu ko e kwarisiwena manako yona yau mena wagubu ke; ‘Nau kau eba nakariniyani ko Mamanuga God e mena uburoto kau nakariniyoto.’ Aneya kawaya Maikero e eya kwarisiwena ko iyapana kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai ki mu ka papa kamarai mu notamaga pa mena kwakwarepumaga pokaiya pa asusu yabayababa iwu ki mu maba. Ko mu badidi kwaetagamu ki pokaiya ka mu aita ewa bita bananapomoto.
11 Akae, mu aita bita kawaya yadini. Oragai apunai Kaini berokoi yawateya kayawena ki e eweya mu kayatagamu. Oragai apunai Baramu badidi paere-pupu ki maba mu mete paerepiyamu bowa madai wadamana ki nana kabuwa mibai pa mena ki kabuwatagamu. Oragai apunai Kora e midi ragiragiwena manako Mamanuga God ubupu e giripupu ki maba ka mu mete kina inako midi ragiragitagamu idiwu ki pokere Mamanuga God aita ewa uburoto mu giritamini. 12 Wi ka tanai ragidai ko kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu ka bigibigi ki pokere mu wi mete ewapuru dibipiyamu kupeiwagamu ki ka mu wi kupega ki bigi kweyamu. Mu kapoitagamu ade mu muga nene mena wainapiyamu. Mu yonamaga ka nusuru oroguma kawarapiyau daburi-wagau ebo ebo kayatagamu ko garewa eba bauwagau ki maba. Mu ka ripa supiyau ko mibai eba kirau ki maba. Mu ka ripa kerareya kerareya kwaimupu da witai surawena ki maba. 13 Mu midimama berai kwaetagamu ki ka towawa egi kawareya kaniyau yabadau totori posiwagau ki totori maba. Mu ka supama kunumau garupiyamu kaya-tagamu ki maba. Ko mu watamaga sisipu rabineya aita ewa maramara idiwana watai ki ka Mamanuga God e ororeya mena winepupu tapu mu nawanamaga tondau.
14 Yabiri wenawena apunai Adamu e ataiyoma wenatagamawa kebomawa da wenatagamawa kebomawa da ida daikere kewowena daikere eyaka mena ki makeya ka apunu Enoki wenawena. Iyapana kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu bamamugu badidi wenawagana ki nana ki yonai ka apunu Enoki naiya mena wagubu ke; ‘Empumuri, Mamanuga God e aneyai-yoma ropani kawaya eba iyabapamana makai e nene idiwu ki mu waratamini mete baitagisi, 15 manako e idai gurai iyapana kuduba nu naurinugu ugwadi-niyoto ragiragi. Iyapana gwedewau e tagararapamawa ade bera berokoi ebo ebo kwaetagamawa e wereyakaura-pamawa e si giripamawa ragidai ki mu bamamugu ka e denai bita mu tageni.’
16 Iyapana kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu ka mara-mara gunaratagamu ade maramara mu kowamuguma yanuwetamiyamu idiwu. Mu mubo kwakwarepumaga taini-tamiyau poisiyasiya wainapiyamu ki mu niniyapiyamu ade mu muga kawai gisipiyamu noda gongomutagamu. Dayaya yonai pokaiya ka mu iyapana rabinamaga wirapiyamu da mu umunu-maga wadamu.
Notanuga paparawagana ki yonai 17 Kowaniyoma, wainapumuri; Nu Kaiwawonuga Iyesu Keriso e tonotapu ragidai naiya wi badidi nidimupu ki yonai wi wadumuri doko naigida mena notapiyoi idiwoi. 18 Mu nidimupu, tagubu ke; ‘Mara siyareya ka iyapana mu mubo kwakwarepumaga taini-tamiyau poisiyasiyai wainapiyamu ragidai baitagisi wi nidimoto siyasiya gwaigwitanimoto.’ 19 Iyapana gwedewau inako kwaetagamu ki ka mu iyapana purutamiyamu da mu nuwarara tagarara idiwu. Mamanuga God e eya Keyai mu rabinamugu pa mena ki pokere mu muga kwakwarepumaga nuwaiya badidi tainitamiyau ki mu niniyapiyamu makeya makeya kwaetagamu.20 Ko kowaniyoma, wi ka eba inako. Wi ewapuru togi kasiwaraiwogoi da wi eyaka eyaka wi sumaga bagi kawaya ki pokaiya bebeda maba irawaiwagi ragiragi kawaya ubumoi. Wi Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki kasiyarai pokaiya guriguriwogoi, 21 ade Mamanuga God e nota kwarikwarisi rabineya naigida mena idiwoi. Nu Kaiwawonuga Iyesu Keriso wi nuwanuwaniyana manako maramara idiwana kaiwana iyai negeyana ki nawanai mena idiwoi.
22 Iyapana gwedewau mu notamaga apeya apeya wainapiyamu ki wi mu nuwanuwatamiyoi ade togitamiyoi, 23 manako ki pokaiya ka wi mata nonareya mu taorotamuri. Ade wi iyapana dai ki mu mete nuwanuwa-tamiyoi togitamiyoi ko wi wiga kwayubaga mete kwaiwogoi, mibai ka mu kwakwarepumaga tainitamiyau poisiyasiyai wainapiyamu ki bigi mu midimaga tatamai pasipupu ki kwaenda wi mete pasiniyoto.
Apunu Diyudi Mamanuga God e si tepapupu 24 Mamanuga God e wi kwayuba-niyono toginiyono tondono da wi eba gwepumuri manako teniyoto wi paerega pa mena mibi mamamai e yabareya e taneya wi nakaniyoto. 25 Mamanuga God e ka eyaka mena. E mena ka nu Iya Negeyau Apunai. Nu Kaiwawonuga Iyesu Keriso pokaiya ka nu e paraupomu ade e si esida mena tepapomu. E kunuma yo waira eba yamanatapu makeya yaba-dawa da karako ade mara ewa mete kina ka e tanai bagi kawaya ki rabineya e kasiyarai pokaiya maramara kaiwawo-yogono tondono. Ki mibai. Nau yonani ika kewowena. Kaiwa kaiwa.
1 Mamanuga God e winenibu iyapanaiyoma ki e nota kwarikwarisi rabineya idiwu ade Iyesu Keriso e kwayubai rabineya mete idiwu ragidai; Nau Diyudi wi okaga yau okapakani. Nau ka Iyesu Keriso e bigabigai kwae-sugakani apunai ade nau ka nu suma-nuga eyaka mena apunai Diyemesi e yowai. Kaiwa kaiwa.
2 Mamanuga God e wi nuwanuwa-niyau, wi nota kwarikwarisiniyau, ade nuwabagi wi negeyau ko e karako wi waitaniyoto da e wi nene badidi kwae-wena ki mibai kuduba wi rabinagau posiyagisi siwagapoto.
5 Nau yonani karako suwagakani ki kuduba wi ororeya mena wainamupu kewowena ko wi kawareya ade waina-pamana ki nana ka nau keyakeyai yau wi ade nidiyakani; Mamanuga God e iyapanaiyoma takari kawaya tawana Idipi rabineya tawana ki taubanuwai ragidai mu paunamugu idiwa ki makeya ka e mu waditapu paere waratapu bautagubu kayatagubu. Ko ki eweya ka e ubupu e iyapanaiyoma eba suma-tagamawa ragidai ki mu namutapu popotagubu gawarara.
6 Ade wi keyakeyai yau mete waina-pumuri; Aneya kunumau takari kawaya Mamanuga God e kasiyarai tagebu ki paupui raurumupu kayatagubu ki ka Mamanuga God mu sisipu rabineya bodatapu taburuba ragiragi kawaya pokaiya umatapu dokodoko idiwu. Taburuba ki eba rikatagisi ko inako mete idiwono kaiwono da Mamanuga God e idai gurai aneya ki mu nauri-mugu ugwaditamana ragiragi ki marai baiyagisi makeya ki ka e mu paeremaga ki denai bita tageni.
7 Ade keyakeyai natere Sodomu yo Gomora yo tawana dai mu madanimugu mete kina mu naurimugu nau suwaga-kani ki wi mete wainapumuri; Aneya berokoi kwaetagubu ki maba ka iyapana ki inako mete kwaetagubu. Mu taku maba igida yauda asusu kwaetagamawa, midimama berai kwaetagamawa, ridi e ebo waretai ridi uwarawa ade apunu e ebo waretai apunu uwarawa. Mu berokoi ebo ebo inako kwaetagamawa ki pokere mata maramara urau ki matai mu uratapu gawarara. Mu bita bananamupu ki nu empamana kudu wainapamana manako mu badidi kwaetagubu ki maba nu inako eba kwaigamana ki nana. Mu bamamugu badidi wenawena ki nu notanuga eba gogayagisi.
8 Ki maba, kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai karako berokoi inako mete kwaetagamu. Mu waro were maba empiyamu manako ki pokaiya ka mu midimama berai kwaetagamu mu muga kwakwarepumaga bigi kweyamu. Mamanuga God e kasiyarai ki mu tagararapiyamu ade aneya kawakawaya kunumau idiwu ki mu tadeyamu siyasiya wereyakauratamiyamu. 9-10 Mu ka iyapana kaina ko mu kawai gisipi-yamu aneya kawakawaya usi kunumau ki mu eba emitampu bo kataitampu ki mu simaga mu giripiyamu. Aneya mu kawaimaga Maikero e paere inako mo eba kwaewena. Oragai apunai Mosisi e powena kwakwarepui wadamana ki nana ki kawareya ka aneya Maikero yo Berokoi Apunai Seitani gatepamawa idiwa. Mu deni deni tagamawa idiwa ko aneya Maikero ubupu Berokoi Apunai Seitani ragiragi kawaya eba kirapupu ko e kwarisiwena manako yona yau mena wagubu ke; ‘Nau kau eba nakariniyani ko Mamanuga God e mena uburoto kau nakariniyoto.’ Aneya kawaya Maikero e eya kwarisiwena ko iyapana kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai ki mu ka papa kamarai mu notamaga pa mena kwakwarepumaga pokaiya pa asusu yabayababa iwu ki mu maba. Ko mu badidi kwaetagamu ki pokaiya ka mu aita ewa bita bananapomoto.
11 Akae, mu aita bita kawaya yadini. Oragai apunai Kaini berokoi yawateya kayawena ki e eweya mu kayatagamu. Oragai apunai Baramu badidi paere-pupu ki maba mu mete paerepiyamu bowa madai wadamana ki nana kabuwa mibai pa mena ki kabuwatagamu. Oragai apunai Kora e midi ragiragiwena manako Mamanuga God ubupu e giripupu ki maba ka mu mete kina inako midi ragiragitagamu idiwu ki pokere Mamanuga God aita ewa uburoto mu giritamini. 12 Wi ka tanai ragidai ko kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu ka bigibigi ki pokere mu wi mete ewapuru dibipiyamu kupeiwagamu ki ka mu wi kupega ki bigi kweyamu. Mu kapoitagamu ade mu muga nene mena wainapiyamu. Mu yonamaga ka nusuru oroguma kawarapiyau daburi-wagau ebo ebo kayatagamu ko garewa eba bauwagau ki maba. Mu ka ripa supiyau ko mibai eba kirau ki maba. Mu ka ripa kerareya kerareya kwaimupu da witai surawena ki maba. 13 Mu midimama berai kwaetagamu ki ka towawa egi kawareya kaniyau yabadau totori posiwagau ki totori maba. Mu ka supama kunumau garupiyamu kaya-tagamu ki maba. Ko mu watamaga sisipu rabineya aita ewa maramara idiwana watai ki ka Mamanuga God e ororeya mena winepupu tapu mu nawanamaga tondau.
14 Yabiri wenawena apunai Adamu e ataiyoma wenatagamawa kebomawa da wenatagamawa kebomawa da ida daikere kewowena daikere eyaka mena ki makeya ka apunu Enoki wenawena. Iyapana kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu bamamugu badidi wenawagana ki nana ki yonai ka apunu Enoki naiya mena wagubu ke; ‘Empumuri, Mamanuga God e aneyai-yoma ropani kawaya eba iyabapamana makai e nene idiwu ki mu waratamini mete baitagisi, 15 manako e idai gurai iyapana kuduba nu naurinugu ugwadi-niyoto ragiragi. Iyapana gwedewau e tagararapamawa ade bera berokoi ebo ebo kwaetagamawa e wereyakaura-pamawa e si giripamawa ragidai ki mu bamamugu ka e denai bita mu tageni.’
16 Iyapana kabuwa mibai pa mena kabuwatagamu ragidai mu ka mara-mara gunaratagamu ade maramara mu kowamuguma yanuwetamiyamu idiwu. Mu mubo kwakwarepumaga taini-tamiyau poisiyasiya wainapiyamu ki mu niniyapiyamu ade mu muga kawai gisipiyamu noda gongomutagamu. Dayaya yonai pokaiya ka mu iyapana rabinamaga wirapiyamu da mu umunu-maga wadamu.
20 Ko kowaniyoma, wi ka eba inako. Wi ewapuru togi kasiwaraiwogoi da wi eyaka eyaka wi sumaga bagi kawaya ki pokaiya bebeda maba irawaiwagi ragiragi kawaya ubumoi. Wi Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki kasiyarai pokaiya guriguriwogoi, 21 ade Mamanuga God e nota kwarikwarisi rabineya naigida mena idiwoi. Nu Kaiwawonuga Iyesu Keriso wi nuwanuwaniyana manako maramara idiwana kaiwana iyai negeyana ki nawanai mena idiwoi.
22 Iyapana gwedewau mu notamaga apeya apeya wainapiyamu ki wi mu nuwanuwatamiyoi ade togitamiyoi, 23 manako ki pokaiya ka wi mata nonareya mu taorotamuri. Ade wi iyapana dai ki mu mete nuwanuwa-tamiyoi togitamiyoi ko wi wiga kwayubaga mete kwaiwogoi, mibai ka mu kwakwarepumaga tainitamiyau poisiyasiyai wainapiyamu ki bigi mu midimaga tatamai pasipupu ki kwaenda wi mete pasiniyoto.