Sa Mak Nia Kedea Sa Mak nao lau ta lifurongo ana sa Jesus, boroi ma nia rao kwaimani fainia sa Pita (1 Pita 5:13). 'Urinai nia saitamana lea ana Farongoe Lea fasia sa Pita. Sa Mak kedea buko ne fuana wane nao lau Jiu ki ne kera to 'i Rom. Buko ne fata go sulia na tolana sa Jesus ma na famanatae nia ki. Sa Mak inau ana saelana fanadae ne sa Jesus nia sasida ki, sulia fanadae ne ki fatainia ne nia fulida ana nikilae sa God, ma ka fatainia laugo ne nia na wele God ne leka mai fuana famaurilana wane ki. Te fanadae nikila ne sa Jesus fatainia ne ana maelana ma na tatae olilana. Boroi ma Jiu ki tafau kera kwaisae kada na Christ dao mai, nia kai gwaungai firi na laona 'initoe nia fuada, ma nia kai fualia 'initoe 'i Rom. Na Farasi ki, ma na Sadusi ki, ma na wane gwaungai Jiu ki, kera noni'ela ana sa Jesus sulia ne nao kera si famamana ne sa Jesus leka mai fasia God. Sa Mak kedea na Farongoe Lea ne ana kada ne wane gwaungai 'i Rom kera famalagaigaia wane famamana ki. Sa Mak doria ka radua sa ti ne kai idumia na Farongoe Lea ne, nia kai manata ngado ana na nikilae sa Jesus ne kai 'adomida fasia mataie ki, ma anoeru ta'a ki, ma na maee. Sa Mak doria laugo ka famanatada lau ana maurie falu sulia na fitoe nao si ngwaluda. Ru talingai ki laona buko ne: 'I naona ne sa Jesus safali ana raoe nia 1:1-13 Sa Jesus sasia na raoe nia 'i Galili 1:14–9:50 Lekalana sa Jesus fasia 'i Galili 'uria 'i Jerusalem 10:1-52 Wiki 'isi ne sa Jesus nia to 'i Jerusalem 11:1–13:37 Sa Jesus mae ma ka tatae lau 14:1–16:20
1Sa Jon saea wane ki kera
ka sasi akau fuana
daolae to'ona na Christ (Matiu 3:1-12; Luk 3:1-18; Jon 1:19-28)1 Na safalilana mai na Farongoe Lea ne sulia sa Jesus Christ na Wele nia God ne 'uri: 2 Nia safali dia mai sa Aesaea na profet be nia kedea ru ne God nia saea fuana Christ ne 'uri,
“Nau kai kwatea kau na wane ni ngali farongoe nau 'i nao amu, fua nia kai sasi akau ana wane ki fuamu. 3 Te wane nia akwa fuana wane ki laona na bali lofaa 'eke'eke. Ma nia ka 'uri, ‘Na 'Aofia nia kai dao mai! Kamulu ka fasaga na taale fuana!’ ”✡Malakae 3:1; Aesaea 40:34-6 'Urinai sa Jon nia ka dao na mai laona bali lofaa 'eke'eke ne nao si bobola fainia ta wane ka to ana. Nia rufia na maku ana ifuna kamel*kamel: Ada to'ona ana Diksonari, ma nia ka bitia salafana na fosae nia ana na 'ungana buluka. Ma nia ka 'ania na siko ki ma na ngingidue kwasi.†Na maku ma na fanga ne, nia ngwaluda fuana daolae to'ona laona bali lofaa 'eke'eke. Sa Elaeja na profet rufia maku 'uri. 2 Kings 1:8; Matiu 17:11-13.
Ma nia siuabua wane ki, ma ka fata fuana wane ki, ka fata 'uri, “Mulu kari abulo fasia ta'alae kamulu ki, ma mulu siuabu fua God ka manatalugea na ta'alae kamulu ki.” Ma na wane 'oro ki fasia na bali lofaa 'i Jiudea, ma na fere 'i Jerusalem, kera ka leka mai fuana rongolana na fatalana sa Jon. Kera ka fulangainia ta'alae kera ki, ma nia ka siuabuda laona kafo 'i Jodan.7 Ma sa Jon ka fata 'uri fuana wane ki, “Te wane kai leka mai 'i buriku, nia talingai ka liufi nau, ma nau kusi bobola fua ne nau 'agwaoro ma ku lugea na tae butu nia ki. 8 Ma nau ku siuabu kamulu ga 'aku ana kafo, boroi ma nia ne kai siuabu kamulu 'ana na Anoeru Abu.”
Na siuabulana ma na
ilitolana sa Jesus (Matiu 3:13–4:11; Luk 3:21-22; 4:1-13)9 Nao nia si tau go 'i buri'ana ru nai ki, sa Jesus ka dao na mai fasia na fere 'i Nasaret laona lofaa 'i Galili. Nia ka dao na mai siana sa Jon fua kai siuabu. Ma sa Jon ka siuabua laona kafo 'i Jodan. 10 Ana kada sa Jesus nia tatae mai fasia laona kafo, nia ka ada to'ona na lofana salo nia 'ifi, ma na Anoeru Abu ka koso mai fafia dia ta bole. 11 Ma te lingeru nia talo mai fasia 'i langi ma ka 'uri, “'Oe na ne wele mutai nau ne nau ku kwaimani 'asiana amu, ma nau ku eele 'asiana fai 'oe.”
12 Ma ana kada nai go, na Anoeru Abu ka talaia sa Jesus 'uria laona bali lofaa 'eke'eke. 13 Ma nia ka to 'i senai sulia fai akwala maedangi ki, ma sa Saetan ka ilito'ona. Ru 'a'ala kwasi ki, kera to laugo 'i senai, boroi ma 'ainsel ki kera ka leka mai, ma kera 'adomia.
Sa Jesus nia filia fai wane
ki fuana fafurongo nia ki (Matiu 4:12-22; Luk 4:14-15; 5:1-11)14 'I buri'ana ne kera alua sa Jon laona beu ni kanie, sa Jesus ka leka 'uria lofaa 'i Galili ma ka 'ainitalo 'ana na Farongoe Lea ne leka mai fasia God. 15 Nia ka fata 'uri, “Kada nia karangi na mai fua ne God kai gwaungai ana wane nia ki. Mulu kari abulo fasia ta'alae kamulu ki, ma mulu famamana Farongoe Lea ne.”
16 Ma ana kada sa Jesus nia leka sulia na 'osi 'i Galili, nia ka ada to'ona sa Simon fainia wanefuta nia sa Andru. Keroa ro wane dee ki. Keroa dee adaro ana furai kera laona na 'osi nai. 17 Ma sa Jesus ka fata 'uri fuadaro, “Kamoro leka mai fai nau, kamoro ro wane dee ie ki, boroi ma nau kai famanata kamoro ana ngali wane ki mai fuaku.” 18 Ma kada nai go, keroa ka fasia furai keroa ki, ma kera ka leka na fainia.
19 Ma sa Jesus ka leka tu'u lau kau, nia ka ada to'ona sa Jemes fainia sa Jon, na ro wele sa Sebedi ki. Keroa to 'adaroa laona na baru, ma keroa ka modea furai keroa. 20 Ma kada sa Jesus nia suada go, nia ka sae keroa na, ma keroa ka fasia na maa kera sa Sebedi 'i laona na baru fainia na wane ni rao ki, ma keroa ka leka na fainia sa Jesus.
Sa Jesus too ana nikilae fua ifulangailana anoeru ta'a ki (Luk 4:31-37)21 Sa Jesus fainia fafurongo nia ki, kera dao ana fere 'i Kapaneam. Ma ana na Sabat, sa Jesus ka ru 'i laona na beu fuana folae Jiu ki, ma ka famanata wane 'oro ki. 22 Kada kera rongoa, kera ka kwele 'asiana ana na famanatalae nia, sulia na famanatalae nia nao si dia lau famanatalae wane famanata ana taki ki. Sa Jesus nia famanata ana nikilalae God.
23 Ma ana kada nai laugo, te wane ne anoeru ta'a‡anoeru ta'a: Ada to'ona ana Diksonari nia rufia, nia 'e akwa ma ka 'uri, 24 “Jesus 'ae! 'Oe na wane 'i Nasaret! Te ne 'oe sasia amalu? Alamia 'oe leka mai fua fafunu lamalu 'oto ne! Nau ku saitamamu ga 'aku, 'oe na Wane Abu God!”
25 Ma sa Jesus ka balufia na anoeru ta'a nai ka 'uri, “'Oe nofo 'amu, ma 'oko ru mai 'i maa fasia na wane nena!”
26 Ma na anoeru ta'a nai, nia ka akwa baita, ma ka lebetainia na wane nai, ma ka ru tafa na mai fasia. 27 Ma na tooa ne kera oku 'i senai, kera ka kwele 'asiana, ma kera ka ledi kwailiu ada ma kera 'uri, “Na te na ne 'uri ro? Ta famanatalae falu 'oto ne? Wane ne nia fata ana na nikilalae. Nia ifulangainia anoeru ta'a ki, ma kera ka rosulia na fatalana.”
28 Senai go, 'ali'ali farongoe sulia sa Jesus ka talo na laona bali lofaa 'i Galili.
Sa Jesus nia gura tooa
'oro ne kera matai ki (Matiu 8:14-17; Luk 4:38-41)29 Kada sa Jesus fainia sa Jemes, ma sa Jon, kera leka na kau fasia na beu fuana folae nai, kera ka leka 'uria lume sa Simon ma sa Andru. 30 Kada sa Jesus nia dao laona lume nai, kera farongoa ana fungo keni sa Simon nia matai ana 'ako'akoe, ma nia ka tio ga 'ana laona 'ifitai nia. 31 Ma sa Jesus ka leka siana keni nai, ma ka dau 'i 'abana, ma ka taea. Ma na 'ako'akoe nai ka suina fasia, ma keni nai ka sasi fanga fuada.
32 Ma ana fa saulafi nai, kada sato nia su, na wane ki kera ngalia mai wane matai ki, ma to ne anoeru ta'a rufida ki laugo siana sa Jesus. 33 Ma tooa ana fere nai kera ka oku tafau mai 'i maana lume nai. 34 Ma sa Jesus ka gura na wane 'oro ki ne kera matai ana na mataie 'oro 'e'ete ki. Ma nia ka ifulangainia laugo na anoeru ta'a 'oro ki. Ma nia si alamatainia ne anoeru ta'a nai ki kera ka fata, sulia kera saitamana sui go ana ne nia Wele God.
Sa Jesus nia 'ainitalo
laona lofaa 'i Galili (Luk 4:42-44)35 Ma ana 'ofodangi go, kada nia rorodoa 'ua, sa Jesus nia ada ka tatae, ma ka ru kau 'i maa fasia na lume nai. Ma nia ka leka foa 'ana, ana kula ne nia aroaro. 36 Ma sa Simon fainia na wane kwaimani nia ki kera nani 'uria. 37 Ma kada kera dao to'ona, kera ka fata 'uri fuana, “Wane ki tafau kera nani 'uri 'oe.”
38 Ma sa Jesus ka olisida ma ka 'uri, “Nau ku saitamana, boroi ma kulu leka kau ana tani mae fere karangi laugo, fuana nau ku famanata kera laugo, sulia ru nai nia na raoe ne nau ku leka na mai fuana.”
39 'Urinai go, sa Jesus nia ka leka laona mae fere ki tafau laona lofaa 'i Galili, ma ka 'ainitalo ana Farongoe lea laona beu fuana folae kera ki, ma ka ifulangainia anoeru ta'a ki fasia na wane ki.
Sa Jesus gura wane kuua (Matiu 8:1-4; Luk 5:12-16)40 'Urinai lau, te wane ne kuu saungia nonina nia leka mai siana sa Jesus, ma ka boruru 'i 'aena, ma ka amasia ka 'uri, “Dia 'oko nonimabe, 'oe saitamana gura nau ga 'amu.”
41 Ma sa Jesus ka kwaimanatai 'asiana ana, ma ka taga na 'abana kau, ma ka samo to'ona na wane nai, ka fata 'uri, “Nau ku nonimabe. 'Oe mafo na!” 42 Ma 'ali'ali go na kuu nai ka siki na fasia, ma na nonina ka mafo tafau na.
43-44 Sa Jesus ka fata totongai fuana wane nai ka 'uri, “Nao 'oe si farongoa lau ta wane ana ru ne nau ku sasia fuamu. Boroi ma 'oe leka basi, ma 'oko fatainia na nonimu fuana fataabu God, 'oko alamatainia fataabu God ka iroa nonimu. Sui 'oko kwatea na afafue 'oe dia be sa Moses nia saea fuana kwatelana, fua ka kwatea famamanae fuana wane ki tafau ne nonimu nia 'e mafo na.” Ma sa Jesus ka kwatea wane nai ka leka na 'ana.
45 Boroi ma, na wane nai nia leka, ma ka fata kwailiu ana laona fere ki tafau sulia te ne sa Jesus nia sasia ana nonina ka lea na. Sulia farongoe nai talofida na ne, wane 'oro ki kera ka oku mai siana sa Jesus fua rongolana. 'Urinai ma nia ka 'afitai na fuana sa Jesus ne kai leka fatai mai laona fere kera ki, ma nia ka to ga 'ana, ana kula aroaro ki. Ka 'urinai boroi 'ana, wane laona fere ki tafau kera leka go mai 'ada siana sa Jesus.
Mak 2 ->
✡1:3
Malakae 3:1; Aesaea 40:3
*1:4-6
kamel: Ada to'ona ana Diksonari
†1:4-6
Na maku ma na fanga ne, nia ngwaluda fuana daolae to'ona laona bali lofaa 'eke'eke. Sa Elaeja na profet rufia maku 'uri. 2 Kings 1:8; Matiu 17:11-13.
- ~4~ anoeru ta'a: Ada to'ona ana Diksonari
ka sasi akau fuana
daolae to'ona na Christ
1 Na safalilana mai na Farongoe Lea ne sulia sa Jesus Christ na Wele nia God ne 'uri: 2 Nia safali dia mai sa Aesaea na profet be nia kedea ru ne God nia saea fuana Christ ne 'uri,
4-6 'Urinai sa Jon nia ka dao na mai laona bali lofaa 'eke'eke ne nao si bobola fainia ta wane ka to ana. Nia rufia na maku ana ifuna kamel*kamel: Ada to'ona ana Diksonari, ma nia ka bitia salafana na fosae nia ana na 'ungana buluka. Ma nia ka 'ania na siko ki ma na ngingidue kwasi.†Na maku ma na fanga ne, nia ngwaluda fuana daolae to'ona laona bali lofaa 'eke'eke. Sa Elaeja na profet rufia maku 'uri. 2 Kings 1:8; Matiu 17:11-13.
7 Ma sa Jon ka fata 'uri fuana wane ki, “Te wane kai leka mai 'i buriku, nia talingai ka liufi nau, ma nau kusi bobola fua ne nau 'agwaoro ma ku lugea na tae butu nia ki. 8 Ma nau ku siuabu kamulu ga 'aku ana kafo, boroi ma nia ne kai siuabu kamulu 'ana na Anoeru Abu.”
ilitolana sa Jesus
9 Nao nia si tau go 'i buri'ana ru nai ki, sa Jesus ka dao na mai fasia na fere 'i Nasaret laona lofaa 'i Galili. Nia ka dao na mai siana sa Jon fua kai siuabu. Ma sa Jon ka siuabua laona kafo 'i Jodan. 10 Ana kada sa Jesus nia tatae mai fasia laona kafo, nia ka ada to'ona na lofana salo nia 'ifi, ma na Anoeru Abu ka koso mai fafia dia ta bole. 11 Ma te lingeru nia talo mai fasia 'i langi ma ka 'uri, “'Oe na ne wele mutai nau ne nau ku kwaimani 'asiana amu, ma nau ku eele 'asiana fai 'oe.”
12 Ma ana kada nai go, na Anoeru Abu ka talaia sa Jesus 'uria laona bali lofaa 'eke'eke. 13 Ma nia ka to 'i senai sulia fai akwala maedangi ki, ma sa Saetan ka ilito'ona. Ru 'a'ala kwasi ki, kera to laugo 'i senai, boroi ma 'ainsel ki kera ka leka mai, ma kera 'adomia.
ki fuana fafurongo nia ki
14 'I buri'ana ne kera alua sa Jon laona beu ni kanie, sa Jesus ka leka 'uria lofaa 'i Galili ma ka 'ainitalo 'ana na Farongoe Lea ne leka mai fasia God. 15 Nia ka fata 'uri, “Kada nia karangi na mai fua ne God kai gwaungai ana wane nia ki. Mulu kari abulo fasia ta'alae kamulu ki, ma mulu famamana Farongoe Lea ne.”
16 Ma ana kada sa Jesus nia leka sulia na 'osi 'i Galili, nia ka ada to'ona sa Simon fainia wanefuta nia sa Andru. Keroa ro wane dee ki. Keroa dee adaro ana furai kera laona na 'osi nai. 17 Ma sa Jesus ka fata 'uri fuadaro, “Kamoro leka mai fai nau, kamoro ro wane dee ie ki, boroi ma nau kai famanata kamoro ana ngali wane ki mai fuaku.” 18 Ma kada nai go, keroa ka fasia furai keroa ki, ma kera ka leka na fainia.
19 Ma sa Jesus ka leka tu'u lau kau, nia ka ada to'ona sa Jemes fainia sa Jon, na ro wele sa Sebedi ki. Keroa to 'adaroa laona na baru, ma keroa ka modea furai keroa. 20 Ma kada sa Jesus nia suada go, nia ka sae keroa na, ma keroa ka fasia na maa kera sa Sebedi 'i laona na baru fainia na wane ni rao ki, ma keroa ka leka na fainia sa Jesus.
21 Sa Jesus fainia fafurongo nia ki, kera dao ana fere 'i Kapaneam. Ma ana na Sabat, sa Jesus ka ru 'i laona na beu fuana folae Jiu ki, ma ka famanata wane 'oro ki. 22 Kada kera rongoa, kera ka kwele 'asiana ana na famanatalae nia, sulia na famanatalae nia nao si dia lau famanatalae wane famanata ana taki ki. Sa Jesus nia famanata ana nikilalae God.
23 Ma ana kada nai laugo, te wane ne anoeru ta'a‡anoeru ta'a: Ada to'ona ana Diksonari nia rufia, nia 'e akwa ma ka 'uri, 24 “Jesus 'ae! 'Oe na wane 'i Nasaret! Te ne 'oe sasia amalu? Alamia 'oe leka mai fua fafunu lamalu 'oto ne! Nau ku saitamamu ga 'aku, 'oe na Wane Abu God!”
25 Ma sa Jesus ka balufia na anoeru ta'a nai ka 'uri, “'Oe nofo 'amu, ma 'oko ru mai 'i maa fasia na wane nena!”
26 Ma na anoeru ta'a nai, nia ka akwa baita, ma ka lebetainia na wane nai, ma ka ru tafa na mai fasia. 27 Ma na tooa ne kera oku 'i senai, kera ka kwele 'asiana, ma kera ka ledi kwailiu ada ma kera 'uri, “Na te na ne 'uri ro? Ta famanatalae falu 'oto ne? Wane ne nia fata ana na nikilalae. Nia ifulangainia anoeru ta'a ki, ma kera ka rosulia na fatalana.”
28 Senai go, 'ali'ali farongoe sulia sa Jesus ka talo na laona bali lofaa 'i Galili.
'oro ne kera matai ki
29 Kada sa Jesus fainia sa Jemes, ma sa Jon, kera leka na kau fasia na beu fuana folae nai, kera ka leka 'uria lume sa Simon ma sa Andru. 30 Kada sa Jesus nia dao laona lume nai, kera farongoa ana fungo keni sa Simon nia matai ana 'ako'akoe, ma nia ka tio ga 'ana laona 'ifitai nia. 31 Ma sa Jesus ka leka siana keni nai, ma ka dau 'i 'abana, ma ka taea. Ma na 'ako'akoe nai ka suina fasia, ma keni nai ka sasi fanga fuada.
32 Ma ana fa saulafi nai, kada sato nia su, na wane ki kera ngalia mai wane matai ki, ma to ne anoeru ta'a rufida ki laugo siana sa Jesus. 33 Ma tooa ana fere nai kera ka oku tafau mai 'i maana lume nai. 34 Ma sa Jesus ka gura na wane 'oro ki ne kera matai ana na mataie 'oro 'e'ete ki. Ma nia ka ifulangainia laugo na anoeru ta'a 'oro ki. Ma nia si alamatainia ne anoeru ta'a nai ki kera ka fata, sulia kera saitamana sui go ana ne nia Wele God.
laona lofaa 'i Galili
35 Ma ana 'ofodangi go, kada nia rorodoa 'ua, sa Jesus nia ada ka tatae, ma ka ru kau 'i maa fasia na lume nai. Ma nia ka leka foa 'ana, ana kula ne nia aroaro. 36 Ma sa Simon fainia na wane kwaimani nia ki kera nani 'uria. 37 Ma kada kera dao to'ona, kera ka fata 'uri fuana, “Wane ki tafau kera nani 'uri 'oe.”
38 Ma sa Jesus ka olisida ma ka 'uri, “Nau ku saitamana, boroi ma kulu leka kau ana tani mae fere karangi laugo, fuana nau ku famanata kera laugo, sulia ru nai nia na raoe ne nau ku leka na mai fuana.”
39 'Urinai go, sa Jesus nia ka leka laona mae fere ki tafau laona lofaa 'i Galili, ma ka 'ainitalo ana Farongoe lea laona beu fuana folae kera ki, ma ka ifulangainia anoeru ta'a ki fasia na wane ki.
40 'Urinai lau, te wane ne kuu saungia nonina nia leka mai siana sa Jesus, ma ka boruru 'i 'aena, ma ka amasia ka 'uri, “Dia 'oko nonimabe, 'oe saitamana gura nau ga 'amu.”
41 Ma sa Jesus ka kwaimanatai 'asiana ana, ma ka taga na 'abana kau, ma ka samo to'ona na wane nai, ka fata 'uri, “Nau ku nonimabe. 'Oe mafo na!” 42 Ma 'ali'ali go na kuu nai ka siki na fasia, ma na nonina ka mafo tafau na.
43-44 Sa Jesus ka fata totongai fuana wane nai ka 'uri, “Nao 'oe si farongoa lau ta wane ana ru ne nau ku sasia fuamu. Boroi ma 'oe leka basi, ma 'oko fatainia na nonimu fuana fataabu God, 'oko alamatainia fataabu God ka iroa nonimu. Sui 'oko kwatea na afafue 'oe dia be sa Moses nia saea fuana kwatelana, fua ka kwatea famamanae fuana wane ki tafau ne nonimu nia 'e mafo na.” Ma sa Jesus ka kwatea wane nai ka leka na 'ana.
45 Boroi ma, na wane nai nia leka, ma ka fata kwailiu ana laona fere ki tafau sulia te ne sa Jesus nia sasia ana nonina ka lea na. Sulia farongoe nai talofida na ne, wane 'oro ki kera ka oku mai siana sa Jesus fua rongolana. 'Urinai ma nia ka 'afitai na fuana sa Jesus ne kai leka fatai mai laona fere kera ki, ma nia ka to ga 'ana, ana kula aroaro ki. Ka 'urinai boroi 'ana, wane laona fere ki tafau kera leka go mai 'ada siana sa Jesus.
Mak 2 ->- ~4~ anoeru ta'a: Ada to'ona ana Diksonari
✡1:3 Malakae 3:1; Aesaea 40:3
*1:4-6 kamel: Ada to'ona ana Diksonari
†1:4-6 Na maku ma na fanga ne, nia ngwaluda fuana daolae to'ona laona bali lofaa 'eke'eke. Sa Elaeja na profet rufia maku 'uri. 2 Kings 1:8; Matiu 17:11-13.