1 Dhäŋur beŋurnydja ŋunhi ŋayi gan Djesu bukumirriyaŋalnydja, bala yan walal ganarrthaŋala ŋunhiyiny wäŋa. Marrtjinany walal gan ŋunhi bala-a-a, ga buḏapthurr Giturunbuywu[a] wayalaw, bala marrtjin wäŋgaŋalnha balan gätnimirrilila wäŋalil. 2 Ga ŋayiny Djudatj-Gariyattja[b] yäku, ŋunhiny yolŋu ŋunhi ŋayi goŋ-gurrupar Djesuny miriŋuwal walalaŋgal goŋlil, ŋayiny ŋunhi marŋgi ŋurikiyiny wäŋaw, bili ŋäthil dharrwamirr walal ŋuli ganha marrtjinya balayi wäŋalil, Djesu ga malthunamirr mala nhanŋu. 3 Bala ŋayi dhunupan yan ŋunhiyiny yolŋu Djudatjtja marrtjinan ŋunhiwiliyin wäŋalil, ga warryurrnydja ŋayi gan miriŋunhany walalany ŋunhi Rawumbuynhan walalany, ga bulu buṉbu-djägamirrinhan walalany, ŋunhiwurrunhan ŋunhi walal djuy'yunawuynydja walalaŋguŋ ŋurruŋu djirrikaymirriwuŋ walalaŋguŋ ga Baratjiwuŋ malawuŋ; ga marrtjinany walal gan ŋunhi goŋ-baḏayala'mirra mala, ga goŋ-garamirra mala, guwatjmarnydja ŋanya Djesunhany.
4 Ga ŋayiny Djesuny ŋäthil yan marŋgithin ŋunhi nhä dhu nhanŋu maḻŋ'thun ŋunhiliy, bala ŋayi yan djalkiri-dhathar'yurra waŋanan walalaŋ. Dhä-birrka'yurrnydja ŋayi walalany ŋunhi bitjarra, “Way walal, yolku nhuma ga dhuwal ḻarrumanyany?” bitjarr.
5 “Dhuwal napurr ga ḻarrum Djesuw, wäŋa-Nätjuritjpuywu[c] ŋuriki yolŋuw,” bitjarr walalnydja buku-bakmaraŋal nhanŋuny.
7 Ga bulu nhakun ŋayi Djesuy dhä-birrka'yurr walalany bitjarr gam', “Yolku nhuma ga dhuwal ḻarrum?” bitjarr.
8 “Bili muka ŋarra ŋunhi lakaranhaminany nhumalaŋgal, ‘Dhuwal Ŋarra Ŋunhiyiny’, bitjarrnydja. Ŋuli nhuma gi ŋarrakuny ḻarruŋ, nhumany dhu ŋunhi dhuwali wiripuwurrunhany djuy'yunna yänan bala.” 9 Yo, ŋäthil yan ŋayi ŋunhi Djesu waŋanany bukumirriyaŋalnydja bitjarrnydja gam', “Bäpa, bilin ŋarra gan ŋayathaŋalnydja ga djägany walalaŋ ŋurikiwurruŋguny yolŋuw walalaŋ ŋunhi nhe gurrupar walalany ŋarrakal goŋlil, yurr bäyŋu ŋula waŋganydja yolŋu winya'yuna.” Ga dhiyaŋiyi dhärukthuny ŋayi ŋunhi waŋanany, “Djuy'yurrnydja walalany,” bitjarryiny, bili baḏak yan ŋayi gan ŋunhi djäga walalaŋ.
10 Ga ŋayiny gan ŋunhi Djäyman-Betaynydja* ŋayathaŋal yiki, bala ŋayi yan dhunupan ḏulŋurr'yurrnydja ŋunhiyi mandjawaktja, bala yan djatthurra, gulk bitjarryi, dhunupa'ŋun buthuru ŋunhiyin ḏapmaranhawuynhan yolŋunhany ŋuriki ŋunhi ŋurruḏawalaŋuwnha djirrikaymirriw. Ga yäkuny ŋayi ŋunhi ŋunhiyiny yolŋu ḏapmaranhawuynydja Malkatj.[d] 11 Ga ŋayiny Djesuny waŋan nhanŋu Betawnydja bitjarr, “Way, rulwaŋdhurr dhuwaliyi mandjawak,” bitjarr. “Yaka ŋarra dhu dhuwal waṉḏirr winya'yun dhipuŋur ŋoy-gärrinyamirriŋur romŋur; dhuwandja ŋarra dhu ga marrtjin yan dhuwalatjandhiny ŋunhi romgurr. Dhiyaŋuny bala ŋarra dhu dhuwal burakirra yan, bala dhiŋgaman, bili bitjarryi ŋayi ŋunhi Bäpaynydja ŋarrakal dhukarrnydja rulwaŋdhurr ŋarraku.”
12 Bala walal yan ŋunhi miriŋuynydja mala ŋayathaŋala ŋanya Djesunhany baṯ-bitjarrnha, bala walal yan ḏapmaraŋal ŋanya ŋopurrnha rakiy'nha. 13 Ga ŋurruŋuny ŋathil walal ŋanya gäŋal bala Yanatjkal* wäŋalil, bili ŋayiny ŋunhi ḏirramu ŋapipi'mirriŋu Gäyapatjku,[e] ga ŋayiny ŋunhi Gäyapatjtja yolŋu ŋurruḏawalaŋun djirrikaymirr gan nhinan balanyamirriyyiny dhuŋgarray. 14 Ŋayi ŋathil ŋunhi Gäyapatjthu lakaraŋalnydja ŋanya ŋäthil yan Djesunhany bitjarrnydja gam', “Manymak muka ŋayi dhu ŋunhi waŋganydja yolŋu dhiŋgam bukmakkuny limurruŋ Djuw malawnydja yolŋuw walalaŋ.”
15 Yo. Walalnydja ŋunhi miriŋuynydja walal Djesunhany märraŋala balan Yanatjkalnha* wäŋalil, ga maṉḏany Djäyman-Betany[f] ga waŋgany bulu wiripu yolŋu malthunamirr nhanŋu Djesuw malthurryi, dhuḏikurr maṉḏa gan ŋunhi marrtjinany, yurr märr barrku. Ga ŋayiny ŋunhi ŋurruḏawalaŋu-djirrikaymirrnydja yolŋu marŋgi nhanŋu ŋurikiyiny waŋganyguny malthunamirriw, ga malthurryi ŋayiny Djesuw, ga gulŋiyinany maṉḏa ŋunhi rrambaŋin ŋunhawalnydja ŋunhi djinawa'lilnydja ŋärra'lil. 16 Yurr ŋayipiny gan ŋunhi Betany dhärranan ŋunhala banydjin yan warraŋulnha dhurrwaraŋura. Ga balayi ŋunhi ŋayiny waŋganydja malthunamirr dhawaṯthurryi märranharaw nhanŋu Betaw, ga waŋan ŋayi ŋunhi miyalknha dhurrwara-djägamirriny, bala ŋayi yan dhunupan yoraŋalnha nhanŋu, bala ŋayi ŋanya Betanhany gaḏaymara djinawa'lila. 17 Bala ŋayi ŋunhi miyalkthuny dharaŋara ŋanya nhäŋal Betanhany, ga waŋanany ŋayi nhanŋu ŋunhi bitjarra, “Way, nheny dhuwal yolŋu ŋurikiyi ḏirramuw malthunamirr?”
18 Yurr gurthany walal gan ŋunhi ŋäthil yan ŋawmaraŋal, bili yilil'yurra ŋunhi mirithinan wäŋany, ga walalnydja ŋunhi djämamirrnydja mala gan dhärra'-dharran ŋunhiliyin gurthan ḻiw'maraŋal, ḻithanmaranhamin walalanhawuynha walal gan, gorrmur'kunhamin. Bala ŋayi Betany marrtjinan-n-n, birrnha dhärran walalaŋgal, bala ŋayiny muka ḻithanmaranhamin ŋanyapinyany ŋayi bitjarryi bili yan.
19 Bala ŋayi gan Djesuny dhärranan gumurrŋurnydja ŋurikalyin ŋurruḏawalaŋuwala djirrikaymirriwal yolŋuwalnydja, bala ŋayi gan dhä-birrka'yurra ŋanya Djesunhany bitjarrnha, “Ma', lakaraŋun ŋanapurruŋgal nhuŋuwuy nhe malthunamirriny walalany, nhaltjan nhe ŋuli ga marŋgikum walalany.”
20 Bala ŋayiny Djesuny waŋan bitjarra, “Ŋarrany gan ŋunhi lakaraŋal gaykarraŋŋur warray, bukmakkal warray yolŋuwal walalaŋgal, ga lakaraŋalnydja ŋarra gan ŋunhi ŋunhiliyi muka buku-ŋal'yunamirriŋur buṉbuŋurnydja, ga wiripuny ŋarra gan lakaraŋal Djuw malawal buku-ḻuŋ'thunamirriŋur buṉbuŋur malaŋuŋur. Yaka ŋarra gan dhuwal marŋgikuŋal walalany djuḻuḻ'yurrnydja ŋula wanhaminy wäŋaŋur gali'ŋurnydja. 21 Ga nhaku nhe ga dhuwal dhä-birrka'yun ŋarranhany bitjandhiny? Dhä-birrka'yundja nhe dhu ŋunhan ŋunhi yolŋunhan walalany, ŋunhi walal gan ŋäkul ŋarrany. Walalnha ŋunhi marŋgimirrnydja dhärukkuny ŋarraku; walalnha dhu lakaramany nhumalaŋ ŋunhi ŋula nhäny mala dhäruk ŋarra gan lakaraŋal walalaŋgal.”
22 Ga ŋunhi ŋayi gan Djesu waŋanany bitjarryiny, bala ŋayiny waŋganydhuny yolŋuy djägamirriynydja bartjunmaraŋalnha ŋanya burumun'nha, ga waŋan ŋayi nhanŋu bitjarra, “Yaka nhe dhu ga ŋunhi waŋa bitjandhi ŋurukuny ŋunhi ŋurruḏawalaŋuwnydja djirrikaymirriw yolŋuw.”
23 Ga ŋayiny Djesuny buku-bakmaraŋal bitjarr, “Ŋuli balaŋ ŋarra ŋula nhäny yätjkurrnydja dhäruk waŋanha, gatjuy lakaraŋun bukmakkun yan yolŋuwnydja walalaŋ, nhä dhika ŋarra yätjkurrnydja dhäruk waŋan. Ŋarrany ŋunhi waŋan dhunupa warray dhäruk, ga nhaku nhe ŋarrany dhuwal bartjunmaraŋalnydja?”
24 Bala yan ŋayi dhunupan Yanatjthuny* djuy'yurra ŋanyanhany Djesunhany balan Gäyapatjkalnha[g] ḏirramuwal yäkuwal, ŋurikalyin ŋunhi ŋayi ŋurruḏawalaŋu djirrikaymirr yolŋu, yurr garrpinawuynha ŋayi ŋunhi yulŋuny biliŋuwuynha Djesuny gan marrtjin.
25 Ga ŋayiny gan Betany baḏaknha dhärran ŋunhiliyi gurthaŋur, ḻithanmaranhamin ŋayi gan ŋanyapinya ŋayi, ga walalnydja wiripuwurruynydja ŋanya dhä-birrka'yurr bitjarr, “Way yolŋu, nheny dhuwal malthunamirr ŋurikiyi ḏirramuw muka?”
26 Ga ŋayiny waŋganydhuny ŋurruḏawalaŋuwal djirrikaymirriwal ḏapmaranhawuyyu yolŋuy, ŋurikalyi gurruṯumirriy ŋunhi ŋayi Betay ŋanya buthuru-gulkmaraŋal, waŋan ŋayi ŋanya bitjarr, “Way, nhunanhany ŋarra dhuwal nhäŋal ŋunhal ŋunhi gätnimirriŋur muka, rrambaŋi nhumalany ŋunhiyi ḏirramuny!”
27 “Nhaka yaka!” bitjarr ŋayiny Betany. Bala ŋayi yan dhunupan gurrwawuny ŋäthinan.
28 Bala walal miriŋuynydja märraŋala Djesunhany beŋurnydja ŋunhi Gäyapatjkalnydja* wäŋaŋur, ga dhunupan walal ŋunhi gäŋalnydja ŋanya buŋgawawalnha, ŋurikalyin mulkuruwala ŋunhi ŋayi wäŋa-ŋunhiŋuwuyyi, yäkuwal Bäylitkala.[h] Yurr munhawumirra ŋunhi yulŋuny. Ga dharrwan yolŋuny walal marrtjin ḻuŋ'thurrnydja ŋunhiwiliyiny wäŋalil Djuw malany ŋurruḏawalaŋuny mala, yurr yaka walal ŋunhi marrtjinya balany djinawa'lilnydja; marrtjinany walal ŋunhi bala yan dhärra'-dharranany ŋunhal banydji yan warraŋula. Bili waluny ŋunhi Ḻäy-djuḻkmaranhamirra, ga Djuw malaw gan ŋunhi rom waŋan bitjarr gam', Ŋuli ŋayi dhu ŋunhi yolŋu Djuw mala gärri balany mulkuruwalnydja yolŋuwal buṉbulil balanyamirriyyiny waluy Ḻäy-djuḻkmaranhamirriynydja, ŋunhiyiny nhakun ŋayi dhu ga gänaŋ'maranhamirra ŋanyapinya ŋayi beŋuryin ŋunhi ŋathaŋura ḻukanhaŋur yäkuŋur Ḻäy-djuḻkmaranhamirriŋura.
29 Bala ŋayi buŋgawany Bäylittja yäku yolŋu dhawaṯthurra warraŋullila, ga dhä-birrka'yurrnydja ŋayi ŋunhi yolŋunhany walalany bitjarra, “Nhä dhika dhiyaŋuny yolŋuy yätjkurrnydja djäma?”
30 Ga walalnydja waŋan bitjarr, “Ŋunhi balaŋ ŋayi be yakany djäma yätjkurr, ŋanapurrnydja balaŋ ŋanya ŋunhi bäyŋun gänha räli nhokalnydja.”
31 Ga ŋayiny Bäylittja buku-bakmaraŋal balany bitjarra, “Gatjuynha, nhumapin ŋanya märraŋuny, bala mala-djarr'yurra, nhäŋun walal ŋanya gi nhumalaŋgiyingalnha nhuma romdhuny.”
33 Bala ŋayiny Bäylittja yolŋu dhunupan gärrinan balayin, bala ŋayi wäthurra nhanŋu Djesuwnydja, ga dhä-birrka'yurrnydja ŋayi ŋanya bitjarra, “Yol nhe dhuwal yolŋuny? … ŋurruḏawalaŋu Djuw-malaw yolŋuw walalaŋ buŋgawa muka?”
34 Bala ŋayi Djesuny waŋanan bitjarrnha, “Nhepiyi ŋarrany dhuwal dhä-birrka'yurrnydja bitjarryiny? Nhä mak yolŋuy walal ŋarrany dhuwal lakaraŋalnydja nhokal muka?”
35 “Yaka dhuwal ŋarrany Djuw yolŋu,” bitjarr ŋayiny Bäylittja waŋan. “Walal ŋunhi nhuma bäpurruy yan yolŋuy walal, ga ŋurruŋu djirrikaymirriy walal waŋan ŋarranhany dhä-birrka'yunarawnydja nhuŋu. Nhä bili nhe gan djämany?”
36 Bala ŋayiny Djesuny waŋan bitjarra, “Ŋarrakuny dhuwal rom yaka dhuwalaŋuwuy munatha'wuy. Ŋuli balaŋ ŋarraku rom dhuwalaŋuwuynydja munatha'wuynydja, walalnydja balaŋ ŋunhi malthunamirriynydja mala ŋarrakal gunganha muka ŋarranhany, märr yakan balaŋ walalnydja ŋunhi ŋurruḏawalaŋuynydja mala ga ŋurruŋu djirrikaymirriynydja walal ŋayathanha ŋarranhany. Yo ŋarrakuny dhuwal rom yaka dhuwalaŋuwuy munatha'wuy.”
37 Ga ŋayiny Bäylitthuny dhä-birrka'yurr ŋanya bitjarra, “Nhä dhuwal nheny? … buŋgawa yolŋu?”
38 “Nhä be ŋayi yuwalktja?” ga bitjarr ŋayiny Bäylitthuny balany buku-roŋanmaraŋal.
40 Ga walalnydja gan ŋunhi buku-ḏuwaṯthurra yan yatjurr bitjarra gam', “Yaka ŋanapurr dhiyakiyiny yolŋuw djäl. Napurrnydja dhuwal djäl Barabatjku[i] yan. Ŋanya nhe dhu dhawaṯmaramany ŋanapurruŋgal.” Yurr ŋunhiyiny yolŋu ḏirramu Barabatjtja yäku rom-bakmaranhamirra.
<- DJON (JOHN) 17DJON (JOHN) 19 ->