2 Jaun₂ ca₂ŋag₃ 'éi₂:
4 'Jaun₂ ca₂ŋó₃ Abraham ca₂o₃'ɨ́in₃ 'uë₃ Caldea jaun₂, ca₂i₁gua₂ juɨg₂ Harán. Cang₂ jaun₂ ca₂jon₃ bá₄ jmei₂. Jaun₂ Diú₄ bá₄ ca₂o₃jŋia₃ Abraham 'uë₃ la₂ ja₁tián'₄ 'nia'₂ rë₂në́₃. 5 La₁ tsá₃ jua'₅₄ 'e₂ ca₂cuë₃ Diú₄ 'uë₃ la₂, on₃ guë'₂ ja₁chi'₃ caun₂ tag₅₄ jua'₅₄ ca₂cuë₃. La₁ ca₂cuë₃ bá₄ Diú₄ jág₁ quió'₅ a₂cuë₃ 'uë₃ la₂, a₂jmo₃ le₃cha₂ quió'₅ chi'₂ quián₅ bá₄ Abraham jë₁ma₂join₂₃, o₁jŋia'₅₄ guë'₂ jmɨg₄ jaun₂ tsá₃ chi'₂ quián₅ Abraham jme₁chan₂ 'i₁jan₂. 6 Jaun₂ ca₂juá'₂ Diú₄ ján₃, ca₂le₃jɨ́n₃ chi'₂ dsio₄ Abraham tiain'₃ juɨ₁lia'₂ ja₁tián'₄ dsɨ₂nau₂ caun₂ 'uë₃ a₂tsá₃ cuɨ́'₅, qui₃ŋág₃ uɨg₅ con'₂ quén₂ 'ŋiá₂-láu₂ ŋi₂ a₂lë₁jmo₃ ta₁ jme₂ti₃ ta₁ ne₄ dsa₂. 7 La₁ ján₃ bá₄ ca₂juá'₂ Diú₄ ca₂tsɨ́'₃ Abraham: “Jniá₂ bá₄ 'ë́₄ uɨg₅ ne₄ juɨg₂ i₂jmá'₂ dsa₂ quiáng₃ i₂tion'₅₄ i₂lë₁jme₂ti₃ ta₁ ne₅₄. Cang₂ jaun₂ guion₅₄ dsa₂ juɨg₂ quiáng₃ 'uɨ́in₃ juɨg₂ jaun₂, jaun₂ ja₃léin₂ jme₃ti₃ ta₁ ne₃ ja₁lá₃.”†Génesis 15:13-14. 8 Ján₃ bá₄ ca₂jmo₃ Diú₄ caun₂ jág₁ quian'₅₄ Abraham, a₂ti₃ nɨ₁lo₁ ta₁jɨn₂ chi'₂ dsa₂ ŋe'₂ tsɨ₁jon₂ quiáin₅, a₂lɨ'₅₄ jág₁ a₂të₃ron₅₄. 'Uɨg₅₄ jaun₂, jme₁ca₂rë₃chán₃ ja₁ŋi'₅₄ i₂ca₂rë₃chén₃ Isaac, ca₂ti₃ Abraham nɨ₁lo₁ Isaac jme₁ma₂'ein₅₄ jŋia₃ jmɨg₄. Ján₃ bá₄ le₂jaun₂ ca₂jmo₃ Isaac quian'₅₄ Jacob ja₁ŋi'₅₄. Ján₃ bá₄ le₂jaun₂ ca₂jmo₃ Jacob quian'₅₄ ta₁guia₃-tɨ́n₂ ja₁ŋi'₅₄ i₂ca₂lɨn₃ jmei₂ ta₁guia₃-tɨ́n₂ juɨg₂ ja₁tén₄ Israel.
9 ’Ca₂le₃jɨ́n₃ chi'₂ ja₁ŋi'₅₄ Jacob i₂jme₁lɨ́n₄ jmei₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂ 'éi₂, ca₂i₃uɨg₅₄ dsɨ́₅ jɨ́in₂ Së́₄ rɨin'₅₄. Jaun₂ ca₂'nɨi₃ 'éi₂ jaun₂ ca₂tág₃ dsa₂ ca₂të₂ 'uë₃ Egipto. La₁ Diú₄ bá₄ ca₂jmo₃ 'í₁ quió'₅ Së́₄, 10 qui₂ca₂lió₂ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ ca₂i₃ŋɨ́i₂ ca₂jmo₃ ca₂rë₃ŋɨ́'₂ dsɨ́₅ 'ŋio₅ lɨn₃. Ján₃ bá₄ ca₂jmo₃ Diú₄ a₂chéin'₅ dse₃ quiain'₅₄ i₂të́'₂ dsa₂ Faraón, i₂lɨ́n₅ rag₅₄ quián₅ 'uë₃ Egipto. Rag₅₄ 'éi₂ ca₂'ɨin₃ Së́₄ a₂léin₂ dsi₄má'₂ 'uë₃ Egipto. Ján₃ bá₄ ca₂jmo₃ a₂nio₃ ne₄ 'éi₂ dsi₂néi₂ quió'₅.
11 ’Cang₂ jaun₂ ca₂gua₃ ŋi₂ a₂ca₂ŋág₃ uɨg₅ 'ŋio₅ lɨn₃ a₂ca₂rë₃'ɨ́n₃ a₂guë́'₃ dsa₂ ta₁caun₂ 'uë₃ Egipto quian'₅₄ 'uë₃ Cana'án. Jaun₂ ca₂le₃jɨ́n₃ jmei₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂ tsá₃ ma₃'e₂ jnio'₂ a₂guë́'₃. 12 Jme₁ca₂rë₃ŋi₅ Jacob a₂cha₂ trigo 'uë₃ Egipto, jaun₂ ca₂chein₃ chi'₂ ja₁ŋi'₅₄ ja₁jaun₂, i₂ca₂lɨn₃ jmei₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂. A₂jaun₂ guë́₄ le₂'uɨg₅₄ ca₂i₁lein₅₄. 13 Jme₁ca₂të́₂ tɨn₃ ráun₂ i₁len₅₄ rɨn'₅₄ Së́₄ 'uë₃ Egipto, jaun₂ ca₂jmo₃ Së́₄ a₂ca₂rë₃ŋi₅ a₂lë́₅ rɨin'₅₄ dsa₂ 'éi₂. Jaun₂ guë́₄ ca₂rë₃ŋi₅ rag₅₄ quián₅ Egipto 'e₂ tsɨ₁jon₂ lɨ́n₅ Së́₄. 14 Jaun₂ guë́₄ ca₂tsɨ́'₃ Së́₄ dsó₂ rɨin'₅₄ a₂dsɨ₃quiáin₂ gui'₅₄ Jacob jmei₂, quian'₅₄ ca₂le₃jɨ́n₃ o₁rɨin'₅₄ i₂jme₁lë́₂ 'nag'₂ ne₂guióg₂ rë₂dsɨ́₂ guia₃-'ŋiá₂ (75) dsa₂. 15 Le₂jaun₂ ca₂lë₃ a₂ca₂ŋó₃ Jacob ca₂i₁gua₂ 'uë₃ Egipto. Ja₁jaun₂ ca₂join₃ cang₂ jaun₂. Jaun₂ ja₁jaun₂ bá₄ qui₂ca₂dsan₃ chi'₂ quiáin₅ i₂'nió'₄ jmei₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂. 16 Nɨ₁mu₁₂ ca₂o₃con₃ dsa₂ cang₂ jaun₂ ja₁chei₂ Siquem. Ca₂o₃'ó₃ tau₂ 'ŋio₅ a₂ca₂lá₃ Abraham quió'₅ tsɨ₁jon₂ chi'₂ quián₅ Hamor ja₁chei₂ Siquem jaun₂, quian'₅₄ caun₂ 'ma'₅₄ a₂ca₂lɨ́'₃.
17 ’Jme₁ja₂quián₃ jmɨg₄ le₃ti₃ jág₁ ca₂cuë₃ Diú₄ 'ɨin₂₃ 'ŋiog₅ ca₂cuë́'₃ Abraham, ca₂i₃juɨ́n₂ 'ŋio₅ lɨn₃ dsa₂ israelitas 'uë₃ Egipto. 18 Jaun₂ ca₂guá₂ jan₂ rag₅₄ i₂tsá₃ cuɨn₅ Së́₄, ca₂jme₃lióg₃ jmo₂₃ 'éi'₃ 'uë₃ Egipto. 19 Rag₅₄ 'éi₂ ca₂jme₃gain₂₃ dsa₂ go₄ jniog₄, ca₂jmái'₂ dsa₂ can'₅₄ quián₂ jniog₄ ca₂jmo₃ 'éi₂ tion₅₄ a₂téin₂ guein₂ dsa₂ ŋe'₂ i₂të₂ca₂rë₃chán₃, ia₁jaun₂ dsiáin₃.
20 'Jmɨg₄ jaun₂ ca₂rë₃chán₃ Moisés. Guein₂ 'éi₂ ca₂të́₂ dsɨ́₅ Diú₄, jaun₂ ca₂jme₃juag'₂ chog₅₄-jmei₂ 'nɨ₅ tsɨ'₂ dsi₂néi₂ quió'₅. 21 Jme₁ca₂të́₂ jmɨg₄ a₂tóin₂ guein₂ 'éi₂, jaun₂ ja₁mɨ́g₄ 'ŋiog₅ rag₅₄ quián₅ Egipto ca₂tág₃ ca₂jme₃juag'₂ co₂'nió'₄ ja₁ŋi'₅₄ 'ŋiog₅. 22 'Uɨg₅₄ jaun₂, ca₂rë₃tɨ́n₃ Moisés ca₂le₃jë́₃ a₂ŋi₅ dsa₂ chan₂ Egipto, jaun₂ ca₂rë₃'uáin'₃, 'ŋio₅ lɨn₃ ŋi₅ 'e₂ jág₁ dsia₃, ŋi₅ a₂ca₂jmo₃ në́₃.
23 ’Jme₁ma₂'ein₅₄ të₂láu₃ ŋi₂, jaun₂ ca₂ŋe₄ Moisés ca₂i₁jɨin₁₂ dsa₂ go₅₄ dsa₂ israelitas. 24 Ja₁jaun₂ ca₂jɨ́in₂ jan₂ dsa₂ chan₂ Egipto jmái'₂ uɨg₅ cuë́'₅ jan₂ dsa₂ go₅₄. Jaun₂ ca₂nau₂ Moisés 'nei₂ quiain'₅₄ i₂cuë́'₅ rɨin'₅₄, ca₂jŋɨi'₃ dsa₂ 'éi₂, ca₂lióin₂ dsa₂ go₅₄. 25 Ia₁ ca₂i₃jiog₅ dsɨ́₅ jaun₂ le₃lí'₄ dsa₂ israelitas rɨin'₅₄, a₂jmo₃ Diú₄ lió₂ të₂le₃ quian'₅₄ 'éi₂. La₁ tsá₃ ca₂rë₃lí'₄ guë'₂ dsa₂. 26 Jme₁jnia₃ jaun₂, ca₂jen'₂ Moisés on₃ dsa₂ israelitas i₁tion'₅₄ quɨ́n'₂. Jaun₂ jme₁'nio₃ Moisés dsioin₃ mɨ'₅₄. Jaun₂ ca₂juá'₂: “Rɨ́n'₂ bá₄ 'nia'₂. ¿'E₂ lë₃ qui₂jma'₅₄ 'nia'₂ uɨg₅ le₂jang'₂ le₂jang'₂?”
27 'Jaun₂ i₂jme₁'en₅₄ cuë́'₅ rɨn'₅₄ ca₂'liain'₃ Moisés cau₅, jaun₂ ca₂juá'₂: “¿'Ein₂ ca₂cuë́'₃ 'ne₂ ta₁ lɨ́ng'₅ dsɨ₂tan₅₄ i₂qui₂dsɨ₅ 'éi'₃ ja₁con₂ jnia'₅₄? 28 ¿'Niog'₂ jŋág'₄ jniá₂ ján₃ juɨ₁lia'₂ ca₂jŋɨ́g'₃ dsióg₂ dsa₂ chan₂ Egipto 'éi₂?”‡Éxodo 2:14. 29 Jme₁ca₂nág₂ Moisés le₂në₅, co₂tan₅₄ ca₂cuɨng₃ ca₂ŋó₃ juɨ₅ 'uë₃ ja₁chei₂ Madián. Ja₁jaun₂ ca₂i₁gua₂ co₂'nió'₄ a₂lɨ́in₅ dsɨ₂nau₂. Ja₁jaun₂ ca₂rë₃chán₃ on₃ chi'₂ quiáin₅.
30 ’Të₂láu₃ ŋi₂ cang₂ jaun₂, caun₂ ja₁lë́₄ 'uë₃ quein₂ quián₅ má'₂ ja₁chei₂ Sinaí, ja₁jaun₂ ca₂jme₃jnia₅ jan₂ ángel jë₄ si₂ chi₁guí'₂ caun₂ nɨ₁'ma₂ taun₅ a₂cau₂. 31 Jaun₂ ca₂i₃gó'₃ dsɨ́₅ Moisés jme₁ca₂jág₃ a₂në₅, jaun₂ jme₁ca₂jme₃quiáin₃ guë́₄ ia₁ 'nio₃ jme₁jág₃ guë́₄ dse₃. Të₃jë₄ ŋó₃ jaun₂ jme₁ca₂nág₂ jág₁ quió'₅ Te₁gui'₅₄ a₂ca₂juá'₂: 32 “Jniá₂ bá₄ lɨ́ng₅ Diú₄ quián₅ dsa₂ quiáng'₂ ma₂lɨ́g'₂, Diú₄ quián₅ Abraham, quián₅ Isaac, quián₅ Jacob në́₃.”§Éxodo 3:6. Jaun₂ ca₂jme₃lióg₃ ca₂jlen₃ Moisés ca₂rë₃gó'₅ 'ŋio₅ lɨn₃, tsá₃ ma₃tiá₂ dsɨ́₅ jág₃.
33 'Jaun₂ ca₂juá'₂ táng₃ Te₁gui'₅₄: “Jŋiá'₃ lau₂ ton₅ tag'₅₄, ia₁ 'uë₃ jŋió₅ bá₄ ja₁chéng'₄ në₅. 34 Jág₅ bá₄ jniá₂ a₂chan₂ uɨg₅ dsa₂ quiáng₃ 'uë₃ Egipto, qui₂nag₅ bá₄ jniá₂ a₂quɨ'₂-'o₂₃. Jaun₂ lë₃ ca₂sióng₃ ia₁ a₂loin₅₄. Ŋia₅, ia₁jaun₂ tsag₅₄ jniá₂ guang'₅₄ juɨ₅ Egipto”.*Éxodo 3:5,7,8,10.
35 ’O₁jŋia'₅₄ la₂ tsá₃ jme₁'nio₃ dsa₂ go₄ Moisés le₂jŋiá₅, ia₁ ca₂juá'₂: “¿'Ein₂ ca₂'ɨn₃ 'ne₂ a₂lɨ́ng'₅ dsɨ₂tan₅₄ i₂qui₂dsɨ₅ 'éi'₃ ja₁con₂ jnia'₅₄?” la₁ Diú₄ në́₃ ca₂chein₃ Moisés a₂lɨ́in₅ co₂'nió'₄ dsɨ₂tan₅₄ i₂lió₂, të₂le₃ quian'₅₄ ángel i₂ca₂jme₃jnia₅ jë₄ nɨ₁'ma₂ taun₅ jaun₂. 36 Moisés bá₄ dsa₂ i₂ca₂'uɨ́n'₂ dsa₂ can'₅₄ quián₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂ 'uë₃ Egipto i₂qui₂ca₂jmo₃ ján₃ 'lióng₂ léi₄ juë'₂ a₂dsɨ₂gó'₃ dsɨ₅ në́₃. Léi₄ jaun₂ ca₂jmo₃ Moisés 'uë₃ jaun₂, quian'₅₄ ne₄ Jmɨ₁ŋí'₄ Guéin₂,†Ján₃ bá₄ chei₂ Jmɨ₁ŋí'₄ 'Ma₂ta₅. quian'₅₄ 'uë₃ quein₂ co₂'ŋiog₅ ja₁ca₂i₁nioi₁₂ të₂láu₃ ŋi₂. 37 Jaun₂ 'ŋiog₅ Moisés 'éi₂ bá₄ ca₂tsɨ́'₃ dsa₂ israelitas: “A₂chen₃ Diú₄ jan₂ dsa₂ i₂'ë́₂ jág₁ quiáin₅, i₂lɨ́n₅ dsa₂ go'₄ 'nia'₂ guiong'₅₄, juɨ₁lia'₂ ca₂chei₃ jniá₂. Jaun₂ tón'₂ 'nia'₂ juɨ₅ jág₁ quió'₅ 'éi₂.”‡Deuteronomio 18:15. 38 Ján₃ bá₄ Moisés 'éi₂ jme₁'en₅₄ quian'₅₄ dsa₂ juɨg₂ 'uë₃ quein₂ co₂'ŋiog₅ jaun₂. Jme₁'ein₅₄ quian'₅₄ ángel i₂ca₂juá'₂ jág₁ má'₂ Sinaí. Ján₃ bá₄ jme₁'ein₅₄ quian'₅₄ 'lag₄ tsɨ₁jon₂ jmei₂ jniog₄. Moisés 'éi₂ bá₄ ján₃ i₂ca₂gue₃ jág₁ ca'₅₄, jaun₂ guë́₄ ca₂ŋág₃ të₂le₃ quián₂ jniog₄ táng₃.
39 ’La₁ dsa₂ quián₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂ në́₃, tsá₃ ma₃ca₂jme₃ti₃, tsá₃ ma₃ca₂nág₂ gau₂ jág₁ quió'₅ Moisés. Ca₂chei'₃ cau₅, jme₁'nio₃ jme₁dsɨ₃lein₃ táng₃ juɨ₅ 'uë₃ Egipto. 40 Jaun₂ në́₃ ca₂tsɨ́'₃ Aarón§Jme₁lɨ́n₄ Aarón rɨn'₅₄ Moisés. 'Nio'₂ ja₁ton₅ Éxodo 4:14. ca₂juá'₂: “'Niog₂ jnia'₅₄ jmog'₅₄ diú₄ dsa₂ lag₄ i₂dsɨ₃lén₂ ne₄ juɨ₅ quián₂ jniog₄. Ia₁ tsá₃ ne₄ 'e₂ ca₂jén'₃ Moisés 'éi₂ i₂ca₂'uág'₂ jniog₄ 'uë₃ Egipto.”*Éxodo 32:1. 41 Jaun₂ ca₂jmói'₂ jan₂ guein₂ ca₁juɨ₅ co₂'nió'₄ i₂lɨ́n₅ diú₄, qui₂ca₂jme₃dsiain₂₃ já'₂ quiáin₅ qui₂ca₂cuɨin₃ diú₄ lag₄ 'éi₂. Jaun₂ ca₂jmo₃ 'io'₂ quian'₅₄ a₂ca₂jmo₃ quian'₅₄ gu₂ guioin₅₄. 42 Jaun₂ co₂ŋei'₅₄ ca₂jmo₃ Diú₄ cau₅, tsá₃ ma₃ca₂jme₃quiain'₅₄ dsa₂ 'éi₂, juɨ₁jmo₁₂ bá₄ con'₂ tɨin₂ guioin₅₄. Jaun₂ ca₂jme₃lióg₃ dsa₂ 'éi₂ ca₂chi₂ca₂léin'₂ nei₅ a₂le₁'ág₄†nei₅: Lia'₂ chi₁ton₅ ne₄ Si₂ quió'₅ Diú₄, lë́₅ caun₂ cosa a₂tsá₃ 'i₄ jme₂dsí₂. guei'₅₄. Ia₁ le₂në₅ rë₂ton₅ ne₄ Si₂ a₂ca₂jmo₃ dsa₂ i₂jme₁'ë́₂ jág₁ quián₅ Diú₄ ma₂lɨ́g'₂:
44 ’'Uë₃ quein₂ jaun₂, dsa₂ can'₅₄ quián₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂ jme₁quian₅ guá'₅ tabernáculo ja₁jme₁rë₂'ma₄ nɨ₁cang₁ a₂le₁ton₅ ta₁guia₃ 'Éi'₃ Juá'₅. Guá'₅ tabernáculo jaun₂ ca₂lë₃ con'₂ lë́₅ jág₁ ca₂cuë₃ Diú₄ ca₂cuë́'₃ Moisés, jme₁ca₂'ë₃ Diú₄ nió'₄ le₂jŋiá₅ 'a₂ lia'₂ lé₂. 45 Dsa₂ quián₂ jniog₄ ma₂lɨ́g'₂ ca₂gue₃ guá'₅ jaun₂ co₂'nió'₄ ca₂ŋág₃ dsa₂ can'₅₄ quiáin₅. Jaun₂ dsa₂ i₂jme₁quian'₅₄ Josué në́₃ ca₂cáun₃ lia'₂ con'₂ jme₁ca₂lɨ́'₃ 'uë₃ quió'₅ dsa₂ juɨg₂ siá'₂, i₂ca₂'uɨ́n'₂ Diú₄ ia₁jaun₂ cha₂ ja₁tian'₃ 'éi₂. Le₂jaun₂ ca₂lë₃ ca₂lia'₂ ca₂të́₂ jmɨg₄ a₂ca₂rë₃chán₃ David. 46 Ca₂jmo₃ Diú₄ dse₃ dsɨ́₅ ja₁con₂ Rag₅₄ David, jaun₂ 'éi₂ në́₃ jme₁'nio₃ jmóg'₃ caun₂ ja₁guá₃ Diú₄ quián₅ Jacob. 47 La₁ Salomón bá₄ i₂ca₂chi'₃ 'né₅ quió'₅ Diú₄.
48 'La₁ Diú₄ i₂juɨn'₂ guë́₄ lɨn₃ tsá₃ guá₅ dsi₂néi₂ guá'₅ a₂jmóg'₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃. Juɨ₁lia'₂ ca₂juá'₂ Diú₄ të₂le₃ quian'₅₄ dsa₂ i₂jme₁'ë́₂ jág₁ quiáin₅ ma₂lɨ́g'₂:
51 (Jaun₂ caun₂ ca₂juá'₂ bá₄ Té₂ tsɨ́'₅ dsa₂):
57 La₁ dsa₂ 'éi₂ qui₂ca₂jne₃ rë₂gua₅₄, tsá₃ 'nio₃ nag₃, qui₂ca₂tóin'₂ co₂mɨ'₅₄ ca₂guió'₃ jmái'₂ Té₂. 58 Jaun₂ ca₂dsei₂₃ 'nɨ'₂ juɨg₂. Jaun₂ ja₁jaun₂ ca₂jŋag'₃ quian'₅₄ cang₄. Jaun₂ dsa₂ i₂qui₂ca₂jnáu'₂ cang₄ në́₃ ca₂dsia₃ nɨ₁tsɨn'₅₄ o₄gú₃ jan₂ dsó₂ chi'₂ i₂jme₁chen₂ Saulo.
59 Të₁lia'₂ tioin'₅₄ qui₂cuë́'₅ Té₂ cang₄, jaun₂ ca₂mɨ₃ Té₂ ca₂tsɨ́'₃ Diú₄ ca₂juá'₂:
60 Jaun₂ guë́₄ ca₂chi₃jné₃, jaun₂ ca₂guió'₃ tiá₂ ca₂juá'₂:
- a Génesis 12:1.
- b Génesis 15:13-14.
- c Éxodo 2:14.
- d Éxodo 3:6.
- e Éxodo 3:5,7,8,10.
- f Ján₃ bá₄ chei₂ Jmɨ₁ŋí'₄ 'Ma₂ta₅.
- g Deuteronomio 18:15.
- h Jme₁lɨ́n₄ Aarón rɨn'₅₄ Moisés. 'Nio'₂ ja₁ton₅ Éxodo 4:14.
- i Éxodo 32:1.
- j nei₅: Lia'₂ chi₁ton₅ ne₄ Si₂ quió'₅ Diú₄, lë́₅ caun₂ cosa a₂tsá₃ 'i₄ jme₂dsí₂.
- k Renfán: co₂'nió'₄ a₂jme₁të́'₂ dsa₂ egipcios planeta Saturno, ca₂jme₃juag'₂ dsa₂.
- l Amós 5:25-27.
- m Isaías 66:1-2.
- n lit. “juɨ₁lia'₂ dsa₂ i₂tsá₃ lo₄ rë₂uɨng₄.”