—¿Haˉ maˉmiˉtë̱ë̱ˉ hi̱ˉ naˉ, heˉ hlëëyhꜙ läꜙnaˉ? ¿Hi̱i̱ˉ kwaꜙ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ? ¿Haˉ baˊ läꜙ jmeeyꜙ laꜘ läꜙjëꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ heˉ jmeeyꜙ naˉ? 3 ¿Cheˊ ja̱ꜙ heꜘ tëꜙhmaꜙ naˉ? ¿Ja̱ˈ heꜘ jo̱o̱ꜘ María naˉ? Hi̱hꜗ hi̱ˉ naˉ, ¿ja̱ˈ heꜘ ø̱ø̱yhꜚ Jacobo, José, Juda, Simón, hiꜙ dsaˉmëꜘ ø̱ø̱yhꜚ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ kya̱a̱hˊ jneˊ jeeˊ laˉ?

Läꜙjëꜙ heˉ maˊ jmeeyꜙ, gaꜙtohꜘ wɨɨꜘ kihꜗ dsaˉ heꜘ. 4 Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ:

—Tɨh˜ baˊ dsëˈ dsaˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio hi̱ˉ goˉnääꜘ jeeˊ jyohꜘ. Pero hi̱ˉ cha̱a̱ˉ jeeˊ jwɨɨˉ kihꜗ, hiꜙ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ, saꜙ hnääꜗ dsihꜘ.

5 Saꜙ gaꜙlaꜗ maˊ jmeeyˈ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ jeeˊ ja̱ˉ. Ko̱ˉlla̱a̱ˊ dsaˉdsaahˊ heꜘ gaꜙkyeyˉ gooyˉ nëˊ kihˈ mahꜗ gaꜙjä̱ꜗ kiyhꜗ. 6 Kihꜗ heˉ saꜙ gaꜙläꜙdsooꜘ dsëꜗ dsaˉgooyˈ, heˉja̱ˉ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëyꜗ chaˉmiihˉ. Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, ngooyꜗ läꜙka̱a̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ jä̱hꜙ naˊkwayˉ juuˈ.

—Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ niꜙ miihˉ kihꜗ chaˊjwëꜗ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hmɨhˉtuhˉ, niꜙ heˊñiihꜚ, niꜙ kuuˊ. Maꜙlaꜙ hmaˉhuꜚ baˊ ka̱hꜗ hnähꜘ. 9 Ja̱ˉ heehˉ hnähꜘ looˉ heˉ häˊ tɨɨhˊ hnähꜘ baˊ, taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ jyohꜘ lë̱ë̱ˊ hmɨɨhˉ kyahꜗ hnähꜘ. 10 Läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jeeˊ të̱ë̱hˈ hnähꜘ, jä̱hˈ hnähꜘ ko̱o̱ˉ chaˊnehꜙ kihꜗ dsaꜙ, läꜙji̱i̱hˈ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. 11 Pero cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙhe̱e̱hˉ dsaˉ hnähꜘ jeeˊ llaꜙnäähꜗ hnähꜘ, hiꜙ cherˊmahꜗ saꜙ gaꜙnuuyꜘ juuˈ heˉ kye̱hˊ hnähꜘ, ja̱ˉ hwë̱ë̱hˉ hnähꜘ jeeˊ ja̱ˉ. Ja̱ˉ hlahꜘ hnähꜘ waˊhløøˉ heˉ naˉbeh˜ tɨɨhˊ hnähꜘ. Heˉ ja̱ˉ jmeeꜗ lii˜ heˉ maˉlaꜗ kwa̱a̱t˜ kihꜗ bihꜗ ja̱ˉ. Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, waˊraˉ gaꜙllooꜗ jmɨɨˊ jmeeꜗ Dio jwiz˜, jeeˊ jwɨɨˉ ja̱ˉ jëëꜗ chaˉgaˊmiihˉ wɨɨꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ jëëꜗ jeeˊ jwɨɨˉ Sodoma kya̱a̱hˊ Gomorra —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ discípulo kya̱a̱yꜗ.

12 Maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙhwë̱ë̱ˉ discípulo gaꜙnääyꜗ kwayꜙ juuˈ mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱h˜ dsaˉ kya̱a̱hˊ Dio. 13 Gaꜙhwë̱ë̱yꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ hiꜙ gaꜙsu̱yꜗ miihˉ aceit dsaˉdsaahˊ, läꜙja̱ˉ gaꜙmiꜙhlä̱ä̱yꜘ jwë̱ë̱ꜘ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ.

—La̱a̱nꜙ goꜚ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ, heˉja̱ˉ maˉkye̱yˉ chaˉmiihˉ beꜘ heˉ kya̱a̱hˊ jmeeyꜙ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ.

15 Hiꜙ ko̱ˉlla̱a̱ˊ jähꜘ Elía baˊ naˉ, hi̱ˉ lleˋ kihˈ jä̱hꜘ. Hiꜙ jñahꜘ maˊ jähꜘ, ja̱a̱ˉ hi̱ˉ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio baˊ naˉ, ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ. 16 Pero läꜙ maˊ gaꜙnuuꜘ Herode ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ:

—Hi̱ˉ heꜘ heꜘ Jwa̱a̱ꜚ, hi̱ˉ gaꜙjmeenꜗ madaꜚ gaꜙku̱ˋ lleˊ, hi̱ˉ heꜘ naˉ maˉläˉji̱i̱hˋ jeeˊ kihˈ hi̱ˉ maˉnaˉju̱u̱ˊ.

17 Heꜘ baˊ Herode gaꜙjmeeꜘ hihꜙ jä̱ä̱ꜗ, gaꜙsa̱a̱hꜗ dsaˉ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙta̱a̱yhˉ nehꜙñeˈ dsooˊ kihˈ Herodía. Herodía heꜘ maˊ la̱a̱ˈ mëˊ Felipe dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜚ Herode. Pero maˉngëëꜘ heˉ ja̱ˉ, gaꜙtëëˉ Herode dsaˉmëꜘ heꜘ, gaꜙjmä̱ä̱yꜗ läꜙko̱hꜘ dsaˉmëꜘ kya̱a̱yꜗ. 18 Saꜙ gaˊ maˉhä̱ä̱ˊ Jwa̱a̱ꜚ nehꜙñeˈ gaꜙsɨɨyhꜙ Herode:

—Saꜙ lleˋ kihˈ heˉ maˉkya̱a̱hˊ mëˊ dsaˉñʉʉhˉ ø̱ø̱hꜗ.

19 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙhøøhˋ Herodía kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ. Hnøøyꜗ maˊ ju̱u̱ꜘ Jwa̱a̱ꜚ, pero saꜙ gaꜙkwaꜘ Herode jwëˈ. 20 Jëëhꜘ, Herode maˊ ga̱hꜙ Jwa̱a̱ꜚ, ñeˉ bihꜗ maˊ la̱a̱yˈ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ llu̱u̱ꜗ hi̱ˉ naˉjngëëˈ kya̱a̱ꜗ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙhä̱ä̱ꜗ bihꜗ. Läꜙko̱o̱ˉ maˊ nuuyˉ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ, maˉnuuˉ bihꜗ läꜙka̱a̱ˉ tuhˉdsëyꜗ pero maˊ jmeeyꜙ chaˉmiihˉ hʉʉˊdsëˉ. 21 Pero gaꜙnaꜘ jwëˈ kihꜗ Herodía jmeeyꜗ heˉ llaꜙ dsëyꜗ läꜙ maˊ gaꜙhyaˉ Herode ji̱ˉñeˉ. Gaꜙjmeeyꜘ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ jʉʉhˉ gaꜙkwayꜘ heˉ gaꜙkuhˉ dsaˉ. Gaꜙtëëhꜗ Herode läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉtaˊ ka̱a̱hˊ, läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ kye̱ˉ nëˊ kihˈ hløøꜘ hiꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉka̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ˉ Galilea. 22 Maˊja̱ˉ gaꜙheꜗ jo̱ˉmɨɨꜚ Herodía jmeeyꜙ ja̱ˊ. Gaꜙtɨhꜗ jwërte dsëꜗ Herode hiꜙ gaꜙtɨhꜗ dsëꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jmɨɨˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Herode sɨɨyhꜙ chihˉmëꜘ heꜘ:

—Ngɨɨˊ heˉ hnoohˉ kinꜙ. 23 Jnäꜘ bä̱ä̱hnˊ hñiinꜙ kwëëhnꜚ hneˉ läꜙjëꜙ heˉ ngɨɨhˊ läꜙji̱i̱hˈ to̱ꜗdsaahˋ heˉ chaˉ kinꜙ.

24 Heˉja̱ˉ yaꜙhë̱ë̱ꜗ chihˉmëꜘ heꜘ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ chooyˈ:

—¿Heeˉ lluꜗ ngɨɨnˊ la̱a̱hꜘ? —jäyhꜘ sɨɨyhꜙ chooyˈ.

—Ngɨɨˊ mɨˊlleˊ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ maˊ choo˜ jmɨɨˉ baˊ —gaꜙjähꜘ chooyˈ.

25 Cha̱hꜘ baˊ ngooyˈ gaꜙheyꜗ jeeˊ gyaˈ rey:

—Kwëëhˋ jnäꜘ naꜗ gaˉjʉhˉ mɨˈlleˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉhäˊ nehꜙ ko̱o̱ˉ wɨ̱ɨ̱ꜘ. Heˉ naˉ baˊ hnoonˈ —jähꜘ chihˉmëꜘ heꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ rey.

26 Heˉja̱ˉ gaꜙläꜙmeehꜙ dsëꜗ Herode. Pero gaꜙtä̱ä̱yˉ hñiiyꜘ kwayꜗ heˉ gaꜙjäyhꜘ toꜙloꜙ nëˊ jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ gaꜙtëëyhꜗ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙmiꜙteyꜗ baˊ juuˈ kiyhꜗ. 27 Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ kihꜗ hløøꜘ kya̱a̱yꜗ mahꜗ naˊkye̱yꜘ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ. 28 Ngooꜗ hløøꜘ nehꜙñeˈ naˊku̱yˉ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ, hiꜙ maˊ ki̱i̱yꜗ lleˊ Jwa̱a̱ꜚ naˉhäˊ nehꜙ wɨ̱ɨ̱ꜘ, ja̱yhꜗ yaꜙkwëëyhˋ chihˉmëꜘ heꜘ mahꜗ gaꜙngëëꜗ chihˉmëꜘ heꜘ kihꜗ chooyˈ.

29 Maˊ gaꜙnuuꜘ dsaˉkya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ heˉ gaꜙlaꜗ läꜙja̱ˉ, naˊnääyˈ naˊki̱i̱yꜗ hnooˈ ja̱ˉ, mahꜗ naˊhooyˉ.

—Yaˉnäähꜘ hnähꜘ maꜙnøønˈ maꜙte̱e̱hnˊ dsëˉ jneˊ ko̱ˉhwëëꜘ taꜙ jeeˊ saꜙ cha̱a̱ˉ dsaˉ.

Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ maˊ dsaˉnääꜗ jeeˊ maˊ tä̱ä̱yhˊ ja̱ˉ, niꜙ heˉ maˊ kuyhꜙ saꜙ gaꜙkwaꜘ jwëˈ. Kihꜗ heˉja̱ˉ baˊ ja̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ. 32 Ja̱ˉgaˊ gaꜙta̱a̱yhˋ nehꜙ naˊmooꜘ gaꜙnääyꜗ ko̱o̱ˉ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ. 33 Jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱ꜗ dsihꜘ hä̱ä̱yˊ nehꜙ naˊmooꜘ hiꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱yꜙ. Heˉja̱ˉ gaꜙnääꜗ dsaˉ jwëꜘ tɨɨˊ. Maˊ gaꜙngëëyꜘ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ, gaꜙnääꜗ dsaˉ heꜘ kya̱a̱yhˊ kaˉlähꜘ. Pero jä̱ä̱ꜗ gaˊ dsaˉ heꜘ gaꜙllaꜙnääꜗ läꜙko̱hꜘ gaˊ Jesús. 34 Maˊ gaꜙjña̱a̱ꜗ Jesús nehꜙ naˊmooꜘ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ jwërte dsaˉ hi̱ˉ gaꜙllaꜙnääꜗ jeeˊ ja̱ˉ hiꜙ gaꜙläꜙñihꜘ dsëyꜗ kihꜗ. Jëëhꜘ, dsaˉ heꜘ la̱a̱ꜗ läꜙko̱o̱ˉ borrego hi̱ˉ saꜙ cha̱a̱ˉ jʉʉˊ. Heˉja̱ˉ gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kya̱a̱hˊ chaˉmiihˉ juuˈ. 35 Maˊ gaꜙhlooꜘ ja̱ˉ, gaꜙyaꜙjä̱hꜙ discípulo kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ:

—Gaꜙhlooꜘ baˊ laˉ, hiꜙ saꜙ chaˉ niꜙ miihˉ heˉ kuhꜙ dsaˉ jeeˊ laˉ. 36 Chiihˊ dsaˉ waˊ llaˉnääyꜘ läꜙka̱a̱ˉ jä̱hꜙ laˉ, waˊ llaˉläyˉ heˉ kuyhꜙ —gaꜙjähꜘ discípulo sɨɨyhꜙ Jesús.

37 —Kwëëhˋ hnähꜘ dsaˉ heˉ kuyhꜙ —gaꜙjähꜘ Jesús.

—¿Niꜙ saꜙ le̱e̱ꜙ to̱ꜗ hñaˉlooꜘ kuuˊ heˉ dsaˊläˊ jnäähꜗ heˉ kuhꜙ gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ naˉ? —gaꜙjähꜘ discípulo.

38 —Jëëˋ daˊ ko̱o̱ˉ ¿Johꜘ heˊñiihꜚ kye̱hˊ hnähꜘ? —gaꜙjähꜘ Jesús.

Maˊ gaꜙjëëꜗ discípulo, mahꜗ gaꜙjmeeyhꜗ juuˈ:

—Hñaꜘ baˊ heˊñiihꜚ kye̱ˊ jnäähꜗ kya̱a̱hˊ u̱u̱ˈ hmoohˉ —gaꜙjäyhꜘ.

39 Heˉja̱ˉ gaꜙjmeeꜘ Jesús madaꜚ kiyhꜗ:

—Chiihˊ dsaˉ naˉ waˊ dsaˉta̱a̱hˋ maꜙ ko̱o̱ˉ nääꜗ maꜙ ko̱o̱ˉ nääꜗ nëˊ yaˉmoohˉ naˉ.

40 Heˉja̱ˉ gaꜙta̱a̱hˋ dsaˉ maꜙ hña̱ˉla̱a̱ꜘ hiꜙ maꜙ to̱ꜙloꜙgya̱a̱ꜘ. 41 Hiꜙ gaꜙka̱ꜗ Jesús läꜙjëꜙ hñaꜘ heˊñiihꜚ ja̱ˉ kya̱a̱hˊ läꜙu̱u̱ꜘ hmoohˉ heꜘ, gaꜙjëëyꜗ taꜙ gyʉʉhˈ gaꜙkwayꜘ tiˊhmaahˊ kihˈ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙlla̱a̱yꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ, gaꜙkwëëyhꜗ discípulo mahꜗ gaꜙtiˊ gaꜙllooyhꜗ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ. Hiꜙ läꜙja̱ˉ gaꜙjmeeyꜘ kihꜗ hmoohˉ heꜘ kaˉlähꜘ. 42 Läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ gaꜙkuhˉ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙkë̱ë̱yꜗ. 43 Jwɨˊ heˊñiihꜚ heˉ gaꜙcha̱a̱ꜗ ja̱ˉ, gaꜙka̱hˈ gyaꜙto̱ꜘ saˊmɨɨhˉ kya̱a̱hˊ hmoohˉ heꜘ. 44 Jeeˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ maꜙlaꜙ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ heꜘ te̱e̱ꜗ ko̱o̱ˉ hñaꜘ mil dsaˉ.

—Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hɨhnꜚ juuˈ kihꜗ dsaˉ laˉ, goˉnääꜘ hnähꜘ gaˉjʉhˉ kya̱a̱hˊ naˊmooꜘ taꜙ hngaahˋ Betsaida. Ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ hñiinꜙ.

46 Maˉngëëꜘ maˉhɨyhꜗ juuˈ kihꜗ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ jeeˊ ja̱ˉ, ja̱ˉgaˊ ngooyˈ taꜙ lleˊko̱hꜘ naˊngɨɨyˊ kiyhˈ kihꜗ Dio. 47 Ngooꜗ gaꜙnʉʉˉ baˊ ja̱ˉ, hiꜙ naˊmooꜘ to̱ꜗdsaahˋ jmɨɨˉ baˊ maˉllooꜗ. Pero chehꜗ gaˊ Jesús hwaꜗ ki̱i̱ꜙ. 48 Gaꜙjëëyꜗ heˉlɨɨꜗ baˊ ngëꜙ naˊmooꜘ, jëëhꜘ maˊ gwaꜘ lleꜘ taꜙ jeeˊ ngooˈ naˊmooꜘ ja̱ˉ. Taꜙlaꜙ yaꜙjnäꜙ, gaꜙløøꜗ Jesús ngëꜙ nëˊ jmɨɨˉ. Maˊ hnøøyˈ maˊ ngëëyˈ jwëˈ naˊmooꜘ ja̱ˉ. 49 Maˊ gaꜙjëëꜗ discípulo ngëyꜙ nëˊ jmɨɨˉ, maˊ la̱a̱yꜘ, dsaˉ lleꜘ baˊ naˉ ngëꜙ nëˊ jmɨɨˉ heˉja̱ˉ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ. 50 Läꜙjë̱ë̱ꜙ bihꜗ gaꜙjë̱ë̱yꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjwa̱a̱yhˈ jwërte. Pero cha̱hꜘ baˊ gaꜙhlëëhꜘ Jesús kya̱a̱yhˊ:

—Taꜙ waˊ ga̱hˈ hnähꜘ, jnäꜘ baˊ laˉ —gaꜙjäyhꜘ.

51 Läꜙ maˊ gaꜙheyꜗ nehꜙ naˊmooꜘ, gaꜙhnaꜘ goˉte˜ lleꜘ. Peerꜙ gaꜙläꜙdsa̱a̱˜ dsëꜗ discípulo kya̱a̱yꜗ, mahꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ jëë˜ dsa̱yhꜙ. 52 Jëëhꜘ, maˊ naˉjlëˉ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ saꜙ gaꜙläꜙngëëyꜘ haˉ läꜙ gaꜙjmeeꜘ Jesús kihꜗ heˊñiihꜚ ja̱ˉ.