Mateo 5

Mga Tudlo Jesus Na Kanen Naan Ta Isya Na Bukid

(Lucas 6:20-23)

1 Na nakita Jesus na tama ittaw giling naan ki kanen, gatukad kanen i naan ta isya na bukid daw naan dya kanen gapungko. Iya na mga tinudluan gaprani ki kanen 2 daw gatudlo kanen ki danen ta iling ti:

3 “May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na nalam na danen an gakinanglan ta Dyos

tak beet ambalen na sakep danen an ta iya na pagdumala.

4 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na gangasebe anduni

tak danen an lipayen ta Dyos.

5 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na mapainebesen

tak mabaton danen tanan na papangako ta Dyos.

6 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na liag magtuman ta kabebet-en ta Dyos na terek ta iran na tagipusuon

tak tabangan din danen an aged matuman gid danen iya na kabebet-en.

7 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na maluluy-on

tak danen an kaluuyan ta Dyos.

8 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na iran na palabi pagsirbi daw pagtuman ta Dyos

tak mabot adlaw na makita danen kanen an.

9 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na gabuat ta paagi na maglineng pagdumaay ta mga ittaw

tak Dyos an pasunod danen na paryo danen ta mga bata na gasunod ta ugali ta iran na amay.

10 May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na papangabot ta mga gakuntra ki danen tenged ta iran na pagsunod ta kabebet-en ta Dyos

tak beet ambalen na sakep danen ta iya na pagdumala.

11 May angken kaw na kalipay alin ta Dyos daw matabo na painsulto kaw, papangabot kaw ta mga gakuntra ki kyo daw ambalan ta maskin ino nang na malain na mga ambal na dili matuod tak kyo yan sakep ki yaken.

12 Daw maagian nyo mga malain na iling tan, magkalipay kaw ta miad tak may bakod na bales naan ta langit na patagana ta Dyos para ki kyo. Demdemen nyo na inagian nyo an na bellay paryas nang ta inagian ta mga prupita ya na una ki kyo na danen an papangabot ta mga gakuntra ki danen. Bisan iling tan iran na inagian, kabaton danen ya ta bakod na bales alin ta Dyos.”

Mga Tinudluan Jesus Paanggid Ta Asin Daw Ilaw

(Marcos 9:50; Lucas 14:34-35; Lucas 11:33)

13 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Kyo na mga tinudluan ko, paryo kaw ta asin na kinanglan para ta kayaran ta mga ittaw ta kalibutan i. Isipen nyo: Daw ula en lasa asin an, impusibli na magmasin pa isab. Ula en pulos. Papilak nang en daw nautaran ta mga ittaw.*Asin an gaatag ta sabor naan ta pagkaan daw pagamit man aged maglugay pagkaan an. Naan ta paanggid na paisturya Jesus na nasambit din asin, beet din ambalen na ta pagtuman ta iya na mga tinudluan ta iran na katengdanan bilang iya na mga tinudluan, dapat iran na mga buaten para ta kayaran ta duma na mga ittaw tak daw dili, ula en pulos iran na pagsunod ki kanen.

14 “Kyo paryo man ta ilaw ta kalibutan tak gatabang kaw ta mga ittaw aged na makala danen Dyos an. Makita gid mga buat nyo an paryo ta syudad na naan apaw ta bungyod na iya na pawa impusibli na maliperan. 15 Daw mga ittaw magtutod ta lampraan, dili danen takleban ta gantangan. Ibetang danen naan ta tungtungan ta ilaw aged selled ta balay mapawaan daw tanan na mga ittaw dya kakita. 16 Iling man tan, dili nyo ilikem inyo na pagsunod ta Dyos aged makita ta mga ittaw inyo na mga binuatan na miad daw dayawen danen Dyos an na ate na Amay naan ta langit.”

Pagtudlo Jesus Parti Ta Mga Sinulat Moises

17 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Dili kaw mag-isip na ake na tuyo ta pag-iling di para magtudlo ta mga ittaw na dili danen kinanglan na tumanen Mga Sinulat Moises daw Mga Sinulat Ta Mga Prupita. Ake na tuyo ta pag-iling di para maintindian ta mga ittaw beet ambalen ta mga sinulat ya aged tumanen danen ta usto. 18 Iling gid tan ake na tuyo daw sugiran ta kyo na maski marwad kalangitan an daw kalibutan i, dili gid marwad bisan isya na tise na litra daw isya na kurit ta litra na naan ta Mga Sinulat Moises mintras ula pa natuman tanan na dapat matuman na mga ambal ta Dyos na naan ta mga sinulat ya. 19 Daw kino na dili magtuman ta maskin pinakasimpli na sugo naan ta Mga Sinulat Moises daw magtudlo ta duma na dili kinanglan tumanen, kanen bilangen na may pinakababa na katengdanan ta tanan na sakep ta pagdumala ta Dyos. Piro, daw kino na magtuman ta mga sugo daw magtudlo ta duma na danen magtuman man, kanen bilangen na may datas na katengdanan naan ta pagdumala ta Dyos. 20 Gambal a ki kyo na daw inyo na pagsunod ta kabebet-en ta Dyos paryo nang ta pagsunod ta mga Pariseo daw mga manugtudlo ta Mga Sinulat Moises, impusibli na masakep kaw ta pagdumala ta Dyos.”

Pagpaandam Jesus Parti Ta Mga Buat Na Kuntra Ta Duma Na Mga Ittaw

21 Gambal pa gid Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en na gasugo Dyos an naan ta mga kaapuan na alinan nyo, ‘Dili ka magpatay,’† daw gasugo man na ‘daw kino makapatay sintinsyaan.’ 22 Piro, gambal a ki kyo na daw kino may kagilek ta iya na duma, sintinsyaan man. Bisan kino na gainsulto ta iya na duma na pambalan din, ‘Kabos ka gid,’ nakasala kanen daw dapat dleen naan ta ate na kadatasan na kunsiyo na Sanedrin para manabat. Bisan kino na pagayyaan din iya na duma na pambalan din, ‘Bungbuang ka,’ nakasala kanen daw dapat apoy na naan ta impirno iya na tupaan. 23 Gani, daw magbetang ka en inta ta imo na dala na alad naan ta alaran daw naan dya nademdeman no na may duma na lain beet ki kaon, 24 bilin no anay alad no an naan ta atubangan ta alaran daw ilingan no kanen an daw mangayo ka ta pasinsya. Daw magmiaray kaw en, malik ka daw dayunon no imo na pag-alad naan ta Dyos.

25 “Daw may gakusar ki kaon, arigluon no dayon na ula kaw pa kabot naan ta uwis tak daw kyo naan en ta uwis, intriga ka naan ta gwardya daw prisuon. 26 Iling gid tan matabo ki kaon daw sugiran ta kaw na dili ka pagwaen asta na mabayaran no gid tanan na dapat bayaran.”

Pagpaandam Jesus Ta Mga Mama Parti Ta Pag-isip Ta Malain Naan Ta Bai

27 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en sugo ta Dyos na iling ti, ‘Dili ka mag-intra ta bai na sawa ta duma.’‡ 28 Piro, gambal a ki kyo na daw mama magtan-aw ta isya na bai daw gaisip ta malain, paryo na kanen an gaintra en. 29 Daw tuo no na mata tenaan na nakasala ka, dapat lukaten no daw pilak. Mas miad pa na kulang isya na parti ta imo na lawa kaysa na kumplito daw pilak ka naan ta impirno. 30 Daw tuo no na lima tenaan na nakasala ka, dapat uturon no daw pilak. Mas miad pa na kulang isya na parti ta imo na lawa kaysa na kumplito daw naan ka tupa ta impirno.”

Pagpaandam Jesus Ta Mga Mama Parti Ta Pagbelag Danen Ta Iran Na Sawa

(Mateo 19:9; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18)

31 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Sugo man ta Dyos na daw mama gusto magbelag ta iya na sawa, kinanglan buatan din ta kasulatan ta pagbelag.§Deuteronomio 24:1 32 Piro, gambal a ki kyo na daw bisan kino na mama na belagan din iya an na sawa na ula man gaintra ta mama, kasala kanen an tak daw mangasawa isab pabelagan din an na sawa, paryas man gyapon na gaintra ta mama. Bisan kino na mama na mangasawa ta bai na nabelagan, kasala kanen an tak paryas man gyapon na gaintra kanen ta bai.”

Pagpaandam Jesus Parti Ta Pagsumpa

33 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo man en na ta una gasugo Dyos an naan ta mga kaapuan na alinan nyo, ‘Dili no bawien imo na sumpa naan ta Dyos. Tumanen no daw ino imo na sumpa ki kanen.’* 34 Piro, gambal a ki kyo, daw magpangako kaw, dili kaw nang en magsumpa. Dili kaw magsumpa paagi ta pagsambit ta langit tak naan dya truno ta Dyos ta iya na pagdumala. 35 Dili kaw man magsumpa paagi ta pagsambit ta kalibutan tak kalibutan i sakep ta iya na pagdumala na paryo naan di gatungtong iya na batiis. Dili kaw man magsumpa paagi ta pagsambit ta Jerusalem tak Jerusalem syudad na iya ta Dyos na makagagaem na ari. 36 Dili kaw man magsumpa paagi ta pagsambit ta inyo na ulo tak dili nyo kaya na pamitemen daw paputien maskin isya naet ta inyo na buok. 37 Mas dayad daw miag kaw na mag-ee, ambalen nyo nang ‘Ee.’ Daw miag kaw na magdili, ambalen nyo nang ‘Dili.’ Maskin ino pa na duma na ambal na pasambit nyo, naan alin en ki Satanas.”

Pagpaandam Jesus Parti Ta Pagbales

(Lucas 6:29-30)

38 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en sugo ta Dyos na iling ti, ‘Daw kino magsamad ta mata ta duma, iya na mata samaren man. Daw kino magtangtang ta ngipen ta duma, iya na ngipen tangtangen man.’†Exodo 21:24; Levitico 24:20; Deuteronomio 19:21 39 Piro, gambal a ki kyo na dili kaw magbales ta mga ittaw na gabuat ta malain ki kyo. Daw tampaen ka naan ta tuo no na mimi, itubang no man liyo no an na mimi. 40 Daw idimanda ka na kamangen imo an na bayo, iatag no man imo na pang-isleb. 41 Daw piliten ka ta isya na sundalo na pas-anen iya an na dala ta isya kilumitro, dleen no bisan pa asta ta darwa na kilumitro. 42 Tagan no daw kino mangayo ki kaon daw paelesen no man daw kino gaeles.”

Paggugma Para Ta Mga Kuntra

(Lucas 6:27-28, 32-36)

43 Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en sugo ta Dyos na iling ti, ‘Gugmaen nyo inyo na mga arey‡Levitico 19:18 daw demetan nyo mga gakuntra ki kyo.’ 44 Piro, gambal a ki kyo na gugmaen nyo mga ittaw na gakuntra ki kyo daw pangamuyuan nyo mga ittaw na gapangabot ki kyo 45 tak daw iling tan buaten nyo, ate an na Amay naan ta langit pasunod nyo na paryo kaw ta bata na gasunod ta ugali ta iya na amay. Miad man gyapon Dyos an naan ta mga ittaw na malain daw ula gasunod ki kanen daw naan man ta mga ittaw na miad daw gasunod ki kanen tak danen tanan pasilakan din ta adlaw daw paatagan ta uran. 46 Daw gugmaen nyo an mga ittaw nang na gagugma ki kyo, dili kaw magpaabot na mabaton nyo dayad na bales alin ta Dyos. Bisan mga manugsukot ta buis§Ta timpo Jesus, lugar ta mga Judio sakep ta pagdumala ta gubirno ta Roma. Mga manugsukot an ta buis pabilang ta iran na mga kasimanwa na danen an mga traydor tak gasirbisyo para ta gubirno ta Roma. Katamaan man ki danen gapangwarta nang. Gani, pabilang danen an na makasasala na mga ittaw. Mga manugsukot ta buis pasambit bilang alimbawa ta mga ittaw na bisan danen an makasasala gagugma man ta mga gagugma ki danen. gagugma ta mga gagugma ki danen. 47 Daw mga patubay nyo an mga paryo nyo nang na Judio, ino inyo na buat na mas miad pa ta duma? Bisan mga ittaw na ula kakala ta Dyos gabuat man ta iling tan. 48 Gani, buaten nyo daw ino miad an naan ta mga ittaw aged paryas kaw ta ate na Amay naan ta langit na tanan na pabuat din miad.”

<- Mateo 4 Mateo 6 ->