6 Pero ri Jesús xubij c'a chique: ¿Achique c'a ruma tek ma yixtane' ta ka chi tzij chrij re ixok re'? Xa tiya' ca, ma tinek ta. Ruma riya' jun utzilaj samaj c'a ri xuben wuq'ui. 7 Ri pobres xa can yec'o wi iwuq'ui,[c] y xabachique k'ij niwajo' ye'ito', can tibana' c'a utzil chique. Yac'a riyin ma ronojel ta tiempo xquic'oje' iwuq'ui. 8 Riya' xuben c'a ri achique nicowin nuben wuq'ui. Riya' xa can xuben yan apo nuchojmil, riche (rixin) chi xquibemuk ca.[d] 9 Y tiwac'axaj na pe' jabel re xtinbij chiwe, chi xabacuchi (xabachique) c'a xtitzijox wi ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic, chiri' chuka' xtitzijox wi re xuben re jun ixok re'. Can pa ronojel c'a ruwach'ulef xtitzijox wi, chi natabel riche (rixin) riya', xcha' ri Jesús.
11 Y tek riye' xquic'axaj queri', sibilaj xequicot. Y xquitzuj (xquisuj) c'a puek chare. Y yac'ari' tek ri Judas Iscariote xuchop c'a ruch'obic chi achique ta rubanic nuben chi xtujech ri Jesús pa quik'a' ri achi'a' ri'.
13 Y ri Jesús can xerutek wi el ye ca'i' chique ri rudiscípulos,[g] y xubij el chique: Quixbiyin pa tinamit Jerusalem, y chiri' xtitz'et c'a chi c'o jun achi ri ruc'amom pe ya' pa jun cucu'. Titzekelbej c'a el. 14 Ri jay ri xtoc wi riya', chiri' c'a chuka' quixoc wi riyix y tibij c'a chare ri rajaf ri jay: Ri Katijonel rubin c'a pe: ¿Acuchi (achique) c'o wi jun jay ri jamel chare ri awachoch, ri utz riche (rixin) chi nben ri wa'in riche (rixin) re pascua[h] ye wachibilan ri nudiscípulos? quixcha' chare. 15 Y ri rajaf ri jay xquixruc'uaj c'a pa jun ruca'n tanaj (wik) chare ri jay. Y chiri' c'o jun nimajay ri chojmirisan chic rupan. Ya ri chiri' tibana' wi ruchojmil ri xtikatij chupan re pascua, xe'uche'ex el ruma ri Jesús.
16 Y ri ca'i' discípulos xebe c'a pa tinamit Jerusalem. Y tek xe'apon, can xbanatej na wi achi'el ri rubin el ri Jesús chique. Y riye' can xquiben wi c'a ruchojmil ronojel ri nic'atzin chare ri wa'in chupan ri pascua ri'.
17 Yac'a tek xoc pe ri ak'a' chupan ri k'ij ri', yari' tek ri Jesús ye rachibilan ri cablajuj rudiscípulos xe'apon ri chiri' pa jay. 18 Y tek riye' ye tz'uyul chic c'a apo pa mesa,[i] y yetajin chic chi wa'in, yac'ari' tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Kas kitzij c'a nbij chiwe, chi jun chiwe riyix ri xquijacho el pa quik'a' ri winek. Jun ri can niwa' wuq'ui, yari' ri xquijacho el pa quik'a' ri winek,[j] xcha' ri Jesús.
19 Riye' can yac'ari' tek xpe bis pa cánima. Y niquic'utula' c'a apo chare ri Jesús: ¿La ma yin ta cami riyin ri xquibano queri'? xecha' c'a chiquijujunal.
20 Y yac'ari' tek ri Jesús xubij chique: Ri' jun chiwe riyix cablajuj, ri xtumu' pe ri rucaxlanway wuq'ui pa lek. 21 Can tiwac'axaj c'a ri xtinbij chiwe, chi riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol can xquicamisex na wi, achi'el ri tz'ibatal ca. Pero juyi' c'a ruwech ri xquijacho el riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol.[k] Ri achi ri xquijacho el, utz ta chi man ta xalex, xcha' ri Jesús.
22 Y tek can c'a yetajin na c'a chi wa'in, ri Jesús xuc'om c'a apo jun caxlan wey y tek ruc'utun chic ri rubendición ri Dios pa ruwi', c'ac'ari' xuwech'ela' ri caxlan wey ri' y xuya' chique ri rudiscípulos y xubij c'a chique: Tic'ama' c'a re caxlan wey re' y titija'. Ruma yac'are' ri nuch'acul.[l]
23 Y ri Jesús xuc'om chuka' apo ri vaso ri c'o ruya'al uva chupan; y tek rumatioxin chic chare ri Dios, xuya' chique, y quinojel c'a xquikum ri ruya'al uva.[m] 24 Y Riya' xubij c'a chique ri rudiscípulos: Yac'are' ri nuquiq'uel[n] ri xtibiyin tek xquicamisex. Riq'ui c'a ri xtibiyin ri nuquiq'uel, can yac'ari' tek xtic'achoj ri c'ac'ac' trato ri rajowan pe ri Dios chi nuben quiq'ui ri winek. Ri nuquiq'uel ri xtibiyin, can riche (rixin) wi c'a chi ye q'uiy winek yecolotej. 25 Tiwac'axaj c'a re xtinbij chiwe: Yac'are' ri ruq'uisbel mul ri xinkum el re ruya'al uva. Y tek xtinkum chic jun bey, c'a chupan chic c'a ri rajawaren ri Dios. Y ri ruya'al uva ri xtinkum ri chiri', jun c'ac'ac' ruya'al uva, xcha' ri Jesús chique.
29 Yac'ari' tek ri Pedro xubij: Astape' can quinojel xcatquiya' ca ayon, yac'a riyin ma xcatinya' ta ca, xcha'.
30 Yac'a ri Jesús xubij chare ri Pedro: Riyin can kitzij c'a nbij chawe, chi wacami chupan re jun ak'a' re', c'a ma jane tisiq'uin ta pe ri ec' pa rucamul, tek riyit oxi' yan chic mul abin chique ri yec'utun chawe, chi ma awetaman ta nuwech,[s] xcha' ri Jesús.
31 Y ma riq'ui wi chi queri' xubij ri Jesús, ri Pedro xa can nutij ruk'ij chubixic chare ri Jesús: Wi can rajawaxic chi yicom junan awuq'ui riyit, can quec'ari' ri', pero can ma xtinbij ta chi ma wetaman ta awech, xcha' ri Pedro. Y ri nic'aj chic discípulos can queri' chuka' xquibij.
33 Y xaxu (xaxe wi) c'a ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan ri xeruc'uaj el. Yac'ari' tek Riya' can xuna' yan k'axon ruma ri xtiberuc'ulwachij. Can jun nimalaj bis c'a ri xpe pa ránima. 34 Y xubij c'a chique ri ye oxi' rudiscípulos: Sibilaj nim ri bis c'o pa wánima,[v] ya yirucamisaj nna' riyin. Quixc'oje' c'a ca juba' wawe', quixc'ase' y ma quixwer ta ka, xcha' chique.
35 Riya' xbiyin chic c'a apo juba' y c'ac'ari' xxuque' ka y xukasaj ka ri' c'a pan ulef y xuben c'a orar. Y xuc'utuj c'a chare ri Dios chi xa ta c'o modo, choj ta nik'ax el ri hora ri', chi man ta nuk'axaj ri tijoj pokonal. 36 Y quec'are' ri ch'abel ri xerubij ri pa ru'oración: Nata' Dios, Nata' Dios, wetaman chi riyit yacowin naben ronojel. Tabana' c'a chi man ta nk'axaj re jun tijoj pokonal re'. Pero ma taben ta c'a ri xa nuraybel riyin. Tabana' ri araybel riyit,[w] xcha'.
37 Y tek Riya' xbeyacatej pe chare ri oración, xpe c'a quiq'ui ri ye oxi' rudiscípulos, y tek xoka quiq'ui xa ye warnek chic. Xpe Riya' xubij c'a chare ri Pedro: Simón, ¿xa xawer ka? ¿Can ma juba' c'a xacowin ta xac'ase' jun ti hora wuq'ui? 38 Man c'a quixwer ta ka, xa tibana' orar y tic'utuj chare ri Dios riche (rixin) chi ma yixtzak ta pa mac tek yixtojtobex. Can wetaman wi chi ri iwánima can nrajo' wi nuben ri nrajo' ri Dios. Pero ri ich'acul xa majun ruchuk'a',[x] xcha' chique.
39 Y ri Jesús xbe chic c'a apo jun bey chubanic orar. Riya' xucamuluj chic c'a rubixic ri ch'abel ri xerubij chupan ri oración ri xa c'a juba' tuben ka.[y] 40 Y tek xpe chic c'a jun bey quiq'ui ri ye oxi' rudiscípulos, xa ye warnek chic c'a jun bey xeril, ruma ri discípulos ri' sibilaj al rubanon ri runak' tak quiwech ruma ri quiwaran. Y riye' ma nich'obotej ta c'a chiquiwech achique ri niquibij, ruma xe'ilitej chic jun bey chi quichapon waran. 41 Y ri Jesús xbe chic c'a chubanic orar. Y tek xtzolin pe ri pa rox mul, Riya' xubij c'a chique ri ye oxi' rudiscípulos: Wacami can quixwer c'a y quixuxlan. Ya xa riq'ui c'a re'. Riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol can ya wi c'a re' xoka ri hora,[z] chi xquijach c'a el pa quik'a' ri aj maqui'. 42 Chanin, quixyacatej. Yala' petenak ri xquijacho el[aa] pa quik'a' ri aj maqui', xcha' ri Jesús.
45 Y tek ri Judas xapon, can choj c'a xbe apo riq'ui ri Jesús y xubij chare: Nutijonel, Nutijonel, xcha' chare y c'ac'ari' xutz'umaj (xutz'ubaj) ruchi'. 46 Y ri winek ri ye benak chuchapic ri Jesús can yac'ari' tek xquichop.
47 Y jun c'a chique ri yec'o riq'ui ri Jesús chiri', xrelesaj ri ru'espada y xusoc ri rumozo ri nimalaj sacerdote y can ya ri ruxquin ri xuchoy. 48 Y c'ac'ari' xpe ri Jesús xubij chique ri winek ri ye benak chuchapic: ¿Achique c'a xich'ob riyix? ¿Xich'ob chi yix petenak chuchapic jun alek'om y rumari' ic'amom pe che' y espada?[cc] 49 Riyin can k'ij k'ij c'a xic'oje' iwuq'ui chiri' pa rachoch ri Dios, tek xinc'ut ri ruch'abel chiwech y majun bey xinichop ta. Pero can quere' c'o chi nibanatej, ruma can quere' wi ri tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios.[dd]
50 Y can yac'ari' tek ri ye rudiscípulos ri Jesús, xquiya' ca ruyon[ee] y xe'anmej el.
55 Y ri principali' tak sacerdotes, y quinojel c'a ri achi'a' ri can pa moc (comon) yek'ato tzij, niquicanola' c'a achique chi mac niquil chrij ri Jesús, riche (rixin) chi queri' can niquitek wi pa camic,[hh] pero xa majun mac ri xquil ta chrij. 56 Ruma astape' can ye q'uiy ri xe'apon ri xquitz'uc tzij chrij ri Jesús, pero xa ma junan ta ri xquibij. 57 Y c'ac'ari' yec'o chic nic'aj ri xebepa'e' pe y quec'are' ri xquibij chrij ri Jesús: 58 Riyoj can kac'axan c'a tek Riya' rubin: Riyin xtinwulaj re rachoch ri Dios ri banon cuma achi'a', y pan oxi' k'ij npaba' chic jun[ii] ri ma achi'a' ta xquebano. Queri' rubin, xecha'.
59 Ma riq'ui wi ri', xa ma junan ta chuka' ri xquibila' apo.
60 Y ri Caifás, ri nimalaj sacerdote, xbepa'e' c'a pe ri pa quinic'ajal y xuc'utuj chare ri Jesús: ¿Kitzij cami ri xquibij ka chawij re winek re'? ¿Y achique c'a nabij riyit chi natobej awi'?[jj] xcha' chare.
61 Yac'a ri Jesús xa ma xch'o ta c'a.[kk] Can majun c'a ch'abel ri xubij. Rumari' xpe ri nimalaj sacerdote, xuc'utuj chic c'a chare: ¿La yit c'a riyit ri Cristo ri Ruc'ajol ri nimalaj Dios ri nikaya' ruk'ij? xcha' chare.
62 Y ri Jesús xubij c'a: Ja' (je), yin c'a riyin. Y xquinitz'et chuka' riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol chi yin tz'uyul pa rajquik'a'[ll] ri Dios ri nicowin nuben ronojel. Y xquinitz'et tek yipe pa sutz' ri chila' chicaj.[mm]
63 Tek ri nimalaj sacerdote xrac'axaj ri', xuretz (xutzer) ka ri rutziak chrij, ruma itzel xrac'axaj y xubij c'a: Ma rajawaxic ta c'a chi noka chic jun ri norubij chake chi re achi re' can aj mac wi. 64 Chi'iwonojel riyix xiwac'axaj ri xubij chi ya Riya' ri Cristo. Can itzel c'a xuben chuwech ri Dios. ¿Achique c'a nibij riyix wacami chi nikaben chare? xcha' riya'. Y quinojel c'a xquibij: Ruc'amon c'a chi nicamisex.
65 Y yec'o c'a ri xquichop niquiben q'uiy pokon chare ri Jesús. Xquichop c'a niquichubala' rupalej.[nn] Xquitz'apij ruwech. Xquibuc'la' chi k'a', y c'ac'ari' niquic'utula' chare: ¿Achique c'a ri xach'eyo? Tabij na c'a chake, yecha' chare. Chuka' ri ye aj ch'ame'y ri yec'o chiri', xquipak'ila' rupalej ri Jesús chi k'a'.
68 Yac'a ri Pedro xa xrewaj c'a, ruma xubij: Riyin ma wetaman ta ruwech ri Jesús. Ma nik'ax ta chuka' chinuwech achique ruma tek queri' nabij chuwe, xcha' chare ri aj ic'. Y ri Pedro xel c'a el ri chiri' chiquicojol y xbe chuchi' bey. Y yac'ari' tek xsiq'uin pe ri ec'. 69 Y tek ri ixok aj ic' xutzu' chic jun bey ri Pedro, xuchop chic c'a rubixic chique ri yec'o chiri': Re achi re' jun chique ri yec'o riq'ui ri Jesús,[pp] xcha'.
70 Yac'a ri Pedro xa xrewaj chic jun bey. Y xa c'a jumej tibix queri' chare, ye chic ri yec'o chiri' xebin chic jun bey chare: Can kitzij na wi chi riyit yit jun chique ri yec'o riq'ui ri Jesús. Ruma riyit pa Galilea[qq] yape wi, ruma can junan rubanic ri ach'abel quiq'ui, xecha' chare.
71 Yac'a ri Pedro xubij c'a: Riyin ma wetaman ta ruwech ri achi ri nibij riyix. Can chuwech Dios nbij chiwe chi riyin ma wetaman ta ruwech. Y wi ma kitzij ta ri nbij, tika c'a ruc'ayewal pa nuwi', xcha' chique.
72 Y yac'ari' tek xbesiq'uin pe ri ec' pa rucamul. Y ri Pedro can yari' tek xenatej chare ri ch'abel ri bin ca chare ruma ri Jesús tek xubij: C'a ma jane tisiq'uin ta pe ri ec' pa rucamul, tek riyit oxi' yan chic mul abin chique ri yec'utun chawe, chi ma awetaman ta nuwech. Y riya' xuchop jun nimalaj ok'ej[rr] tek xel el chiri', ruma xuch'ob c'a quij ri ch'abel ri'.
<- SAN MARCOS 13SAN MARCOS 15 ->- a Lc. 22.1, 2.
- b Mt. 26.6, 7; Lc. 7.37, 38; Jn. 12.3.
- c Dt. 15.11; Mt. 26.11; Jn. 12.8.
- d Mt. 26.12.
- e Mt. 26.14, 15; Jn. 13.2.
- f Ex. 12.3-6; Lc. 22.7.
- g Lc. 22.8.
- h Lv. 23.5.
- i Mt. 26.20; Lc. 22.14.
- j Jn. 13.21.
- k Mt. 26.24; Lc. 22.22.
- l Mt. 26.26; Lc. 22.19; 1 Co. 11.23, 24.
- m 1 Co. 10.16.
- n 1 Co. 11.25; He. 9.14.
- o Mt. 26.30.
- p Jn. 16.32.
- q Zac. 13.7; Mt. 26.31.
- r Mt. 16.21; 26.32; 28.7; Mr. 16.6; 1 Co. 15.4.
- s Mt. 26.33, 34; Lc. 22.33, 34; Jn. 13.38.
- t Mt. 26.36; Lc. 22.39; Jn. 18.1.
- u He. 5.7.
- v Jn. 12.27.
- w Jn. 6.38; He. 5.7.
- x Ro. 7.23; Ga. 5.17.
- y Mt. 26.39, 42.
- z Jn. 13.1.
- aa Mt. 26.46; Jn. 18.2.
- bb Mt. 26.47; Lc. 22.47; Jn. 18.3.
- cc Mt. 26.55; Lc. 22.52.
- dd Dn. 9.26; Lc. 22.37.
- ee Job 19.13; Jn. 16.32.
- ff Mt. 26.57; Lc. 22.54.
- gg Jn. 18.18.
- hh Mt. 26.59.
- ii Mr. 15.29; Jn. 2.19.
- jj Mt. 26.62.
- kk Is. 53.7; Mt. 26.63; 1 P. 2.23.
- ll Lc. 22.69.
- mm Mt. 24.30; 26.64; Hch. 1.11.
- nn Is. 50.6; 53.3.
- oo Mt. 26.69; Lc. 22.56.
- pp Mt. 26.71; Lc. 22.58.
- qq Mt. 26.73; Hch. 2.7.
- rr 2 Co. 7.10.