3 Y can ya c'a chuka' hora ri' tek ri principali' tak sacerdotes,[b] ri aj tz'iba' y chuka' ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij chiquicojol ri winek, can quimolon c'a qui'[c] chuwarachoch ri nimalaj sacerdote ri Caifás rubi'. 4 Riye' xquiya' c'a chiquiwech achique chi k'oloj ri xtiquicusaj riche (rixin) chi nika ri Jesús pa quik'a', y c'ac'ari' niquicamisaj. 5 Y chuka' can xquibij c'a: Ma tikachop ta chupan re nimak'ij re', riche (rixin) chi ma yeyacatej ta pe ri winek chikij.
10 Ri Jesús chanin xk'ax chuwech ri niquibila' ri rudiscípulos, rumari' Riya' xubij c'a chique: ¿Achique c'a ruma tek riyix ma yixtane' ta ka chi tzij chrij re ixok re'? Xa tiya' ca, ma tinek ta. Riya' can jun utzilaj samaj c'a ri xuben wuq'ui. 11 Ri pobres[h] xa can yec'o wi iwuq'ui, y xabachique k'ij utz niben utzil chique. Yac'a riyin ma ronojel ta tiempo xquic'oje' iwuq'ui.[i] 12 Ruma tek re ixok re' xuk'ej chuwij re jun ak'om jubul ruxla', riya' xa can xuben yan apo nuchojmil riche (rixin) chi xquibemuk ca.[j] 13 Y kitzij nbij chiwe, chi xabacuchi (xabachique) c'a ri xtitzijox wi ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic,[k] chiri' chuka' xtitzijox wi re xuben re jun ixok re'. Can pa ronojel c'a ruwach'ulef xtitzijox wi, chi natabel riche (rixin) riya', xcha' ri Jesús.
18 Y yec'o c'a chique ri discípulos ri xetak el ruma ri Jesús c'a pa tinamit Jerusalem,[p] pa rachoch jun achi, y xbix el chique chi tek xque'apon, tiquibij c'a chare: Ri Katijonel rubin c'a pe: Ri nutiempo xa nakaj chic c'a c'o wi pe. Ya c'a ri pan awachoch riyit nwajo' nben wi ri wa'in riche (rixin) re pascua re', ye wachibilan ri nudiscípulos, quixcha' chare, xcha' ri Jesús chique ri discípulos ri'.
19 Y ri discípulos can xquiben wi c'a achi'el ri bin el chique ruma ri Jesús. Riye' can xquiben wi c'a ruchojmil ronojel ri nic'atzin chare ri wa'in chupan ri pascua ri'.
20 Yac'a tek xoc pe ri ak'a' chupan ri k'ij ri', ri Jesús y ri ye cablajuj rudiscípulos[q] xebetz'uye' c'a pa mesa riche (rixin) ri wa'in. 21 Y tek yetajin chic c'a chi wa'in, ri Jesús xubij c'a: Kas kitzij c'a nbij chiwe, chi jun chiwe riyix ri xquijacho[r] el pa quik'a' ri winek, xcha' chique.
22 Yac'ari' tek ri discípulos xpe nimalaj bis pa cánima tek xquic'axaj ri xubij ri Jesús chique. Y c'ac'ari' chiquijujunal xech'o apo chare y xquic'utula' c'a: Ajaf, ¿la ma yin ta cami riyin ri xquibano queri'? xecha' c'a chiquijujunal.
23 Y ri Jesús yac'ari' tek xubij chique ri rudiscípulos: Ri jun c'a ri xtuya' pe ri ruk'a' riche (rixin) chi xtumu' pe ri caxlan wey[s] wuq'ui[t] pa lek, yac'ari' ri xtijacho[u] el wuche (wixin) pa quik'a' ri winek. 24 Tiwac'axaj c'a chuka' ri xtinbij chiwe, chi riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol can xquicamisex na wi,[v] achi'el ri tz'ibatal ca.[w] Pero juyi' c'a ruwech ri xquijacho el riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol. Ri achi ri xquijacho el utz ta chi man ta xalex, xcha' ri Jesús.
25 Y yac'ari' tek ri Judas, ri xtijacho[x] riche (rixin) ri Jesús pa quik'a' ri winek, xubij apo: Riyit Nutijonel, ¿la yin cami riyin ri xquijacho el awuche (awixin)? xcha'. Y ri Jesús xubij: Ja' (je), queri', can achi'el ri xabij, xcha' ri Jesús.
26 Y tek c'a yetajin na c'a chi wa'in, ri Jesús xuc'om c'a apo jun caxlan wey y tek ruc'utun chic ri rubendición[y] ri Dios pa ruwi', xuwech'ela' ri caxlan wey ri'[z] y xuya' chique ri rudiscípulos, y xubij c'a chique: Tic'ama' y titija' re caxlan wey re'. Ruma yac'are' ri nuch'acul.
27 Y ri Jesús xuc'om c'a chuka' apo ri vaso ri c'o ruya'al uva chupan; y tek rumatioxin chic chare ri Dios, xuya' c'a chique ri rudiscípulos. Y xubij c'a chique: Tikumu' c'a chi'iwonojel ri ruya'al uva ri c'o chupan re vaso re'. 28 Ruma yac'are' ri nuquiq'uel[aa] ri xtibiyin tek xquicamisex. Riq'ui c'a ri xtibiyin ri nuquiq'uel, can yac'ari' tek xtic'achoj ri c'ac'ac'[bb] trato ri rajowan pe ri Dios chi nuben quiq'ui ri winek, riche (rixin) chi ye q'uiy winek c'a ri nicuyutej ri quimac.[cc] 29 Can nbij c'a chiwe chi yac'are' ri ruq'uisbel mul ri xinkum el re ruya'al uva. Y tek xtinkum chic jun bey, c'a chupan chic ri rajawaren ri Nata'. Xtinkum riyin y riyix chuka' xtikum ri ruya'al uva ri'. Y ri xtikakum c'a chiri',[dd] jun c'ac'ac' ruya'al uva, xcha' ri Jesús chique.
33 Y ri Pedro can yac'ari' tek xubij apo chare[ii] ri Jesús: Astape' can quinojel xcatquiya' ca ayon, yac'a riyin ma xcatinya' ta ca, xcha'.
34 Yac'a ri Jesús xubij c'a chare ri Pedro: Riyin can kitzij c'a nbij chawe, chi wacami chupan re ak'a' re', c'a ma jane tisiq'uin ta pe ri ec', tek riyit oxi' yan chic mul abin chique ri yec'utun chawe, chi ma awetaman ta nuwech,[jj] xcha' ri Jesús.
35 Y ri Pedro xubij chic c'a chare: Wi can rajawaxic chi yicom[kk] junan awuq'ui riyit, can quec'ari' ri', pero can ma xtinbij ta chi ma wetaman ta awech, xcha' ri Pedro. Y quinojel c'a ri discípulos can queri' chuka' xquibij.
37 Riya' xa quiyon c'a ri Pedro y ri ye ca'i' ruc'ajol ri achi Zebedeo[mm] rubi' ri xeruc'uaj el. Yac'ari' tek Riya' can xuna' yan k'axon ruma ri xtiberuc'ulwachij. Can jun nimalaj bis c'a ri xpe pa ránima. 38 Y yac'ari' tek Riya' xubij chique ri ye oxi' rudiscípulos: Sibilaj nim ri bis c'o pa wánima,[nn] ya yirucamisaj nna' riyin. Quixc'oje' c'a ca juba' wawe', quixc'ase' y ma quixwer ta ka, xcha' chique.
39 Riya' xbiyin chic c'a apo juba' y c'ac'ari' xxuque' ka. Xujupuba' c'a ka ri rupalej c'a pan ulef, y xuben c'a orar.[oo] Y quec'are' ri ch'abel ri xerubij: Nata' Dios,[pp] xa ta c'o modo, tabana'[qq] c'a chi man ta nk'axaj re jun tijoj pokonal[rr] re', pero ma taben ta c'a achi'el ri nuraybel riyin.[ss] Tabana' ri araybel[tt] riyit, xcha'.
40 Y tek Riya' xbeyacatej pe chare ri oración, xpe c'a quiq'ui ri ye oxi' rudiscípulos, yac'a tek xoka quiq'ui, xa ye warnek. Xpe Riya' xubij c'a chare ri Pedro: ¿Can ma juba' c'a xacowin ta xac'ase' jun ti hora wuq'ui? 41 Man c'a quixwer ta ka, xa tibana' orar[uu] y tic'utuj chare ri Dios riche (rixin) chi ma yixtzak ta pa mac[vv] tek yixtojtobex. Can wetaman wi chi ri iwánima can nrajo' wi nuben ri nrajo' ri Dios. Xa yac'a ri ich'acul xa majun ruchuk'a',[ww] xcha' chique.
42 Y ri Jesús xbe chic c'a apo chubanic orar pa rucamul y nubij c'a: Nata' Dios, wi can c'o c'a chi nk'axaj na ri tijoj pokonal, riyin can nwajo' c'a nben ri araybel riyit. Quec'ari' ri xubij pa ru'oración.
43 Y tek Riya' xpe chic c'a jun bey quiq'ui ri ye oxi' rudiscípulos, xa ye warnek chic c'a jun bey xeril, ruma ri discípulos ri' sibilaj al rubanon ri runak' tak quiwech ruma ri quiwaran. 44 Ri Jesús xeruya' chic c'a ca jun bey y xbe chic chubanic orar pa rox mul. Riya' xerubij chic c'a ri achi'el ri ch'abel ri xerubij chupan ri oración ri xa c'a juba' tuben ka. 45 Yac'ari' tek ri Jesús xpe c'a quiq'ui ri ye oxi' rudiscípulos, y xubij c'a chique: ¿Can c'a yixwer na? Wacami can quixwer c'a y quixuxlan. Riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol can ya wi c'a re' xoka ri hora, chi xquijach c'a el pa quik'a' ri aj maqui'. 46 Chanin, quixyacatej. Yala' petenak ri xquijacho el pa quik'a' ri aj maqui', xcha' ri Jesús.
49 Y ri Judas can yac'ari' tek xjel apo riq'ui ri Jesús y xubij: Xoc ak'a' Nutijonel, xcha' chare. Y xutz'umaj (xutz'ubaj)[] c'a ruchi' ri Jesús.
50 Xpe ri Jesús xubij c'a chare: Judas,[] ¿Achique c'a ri nawajo'? xcha' chare. Y can yac'ari' tek ri winek ri ye benak riq'ui ri Judas xejel apo riq'ui ri Jesús y xquichop c'a.
51 Y jun c'a chique ri yec'o riq'ui ri Jesús, can yac'ari' chanin xbe ri ruk'a', xrelesaj ri ru'espada y xusoc ri jun rumozo ri nimalaj sacerdote. Can xuchoy c'a ri ruxquin.[] 52 Y ri Jesús yac'ari' tek xubij chare ri xbano queri': Tayaca' la awespada pa ruc'ojlibel. Ruma achique yecamisan chi espada,[] can chi espada c'a chuka' yecamisex wi. 53 ¿La ma awetaman ta c'a chi riyin yicowin nc'utuj chare ri Nata' chi yerutek ta pe más ye setenta y dos mil[] ángeles chinuto'ic? 54 Pero can nic'atzin chi nibanatej na ri ye tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios,[] rumari' tek ma rajawaxic ta c'a chi yepe ri ángeles chinuto'ic, xcha' ri Jesús.
55 Y chupan c'a chuka' ri hora ri' ri Jesús xubij chique ri winek: ¿Achique c'a xich'ob riyix? ¿Xich'ob chi yix petenak chuchapic jun alek'om y rumari' ic'amom pe che' y espada? Can k'ij k'ij c'a ri xitz'uye' iwuq'ui chiri' pa rachoch ri Dios, tek xinc'ut ri ruch'abel chiwech y majun bey xinichop ta. 56 Ronojel c'a re nibanatej wacami, xa can riche (rixin) chi can nibanatej wi ri tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios cuma ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ojer ca. Y can yac'ari' tek ri ye rudiscípulos ri Jesús,[] xquiya' ca ruyon y xe'anmej el.
59 Y ri principali' tak sacerdotes, ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij, y quinojel c'a ri achi'a' ri can pa moc (comon) yek'ato tzij, niquicanola' c'a k'aban tak tzij chrij ri Jesús, riche (rixin) chi niquitek pa camic. 60 Y astape' can ye q'uiy c'a ri xe'apon ri xquitz'uc tzij[] chrij ri Jesús, pero xa ma junan ta ri xquibij. Pa ruq'uisbel xe'apon ye ca'i'[] ri junan wi ri xquibij,[] xa yac'a ri ma kitzij ta chuka' ri xquibij. 61 Ri ye ca'i' ri' xquibij c'a: Re achi re' rubin: Riyin yicowin nwulaj ri rachoch ri Dios y pan oxi' k'ij npaba' chic jun bey.[] Queri' rubin, xecha' ri ye ca'i' ri'.
62 Y ri Caifás, ri nimalaj sacerdote, xbepa'e' c'a pe y xubij chare ri Jesús: ¿Kitzij cami ri xquibij ka chawij re ye ca'i' re'? ¿Achique c'a nabij riyit chi natobej awi'? xcha'.
63 Yac'a ri Jesús ma xch'o ta,[] y yac'ari' tek ri nimalaj sacerdote xubij chare: Can chuwech c'a ri c'aslic Dios tabij c'a chake wi yit c'a riyit ri Cristo ri Ruc'ajol ri Dios.
64 Y ri Jesús xubij c'a chare: Kitzij ri xabij, y chuka' can nbij wi c'a chiwe chi can xu (xe wi) xtink'axaj re jun tijoj pokonal re', can yac'ari' tek xquinitz'et[] riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, yin tz'uyul pa rajquik'a'[] ri Dios ri nicowin nuben ronojel. Y xquinitz'et tek yipe[] pa sutz' ri chila' chicaj,[] xcha' ri Jesús.
65 Yac'ari' tek ri Caifás ri nimalaj sacerdote xuretz (xutzer) ka ri rutziak[] chrij ruma itzel xrac'axaj y xubij c'a: Ma rajawaxic ta c'a chi noka chic jun ri norubij chake chi re achi re' can aj mac wi. Riyix, xa c'ari' niwac'axaj ka chi'iwonojel ri xubij chi ya Riya' ri Cristo. Can itzel c'a xuben chuwech ri Dios. 66 ¿Y achique c'a nibij riyix wacami chi nikaben chare? xcha'. Y ri nic'aj chic ri quimolon qui' chiri' xquibij c'a: Ruc'amon c'a chi nicamisex,[] xecha'.
67 Y xquichubala' c'a[] rupalej ri Jesús,[] y xquibuc'la' chi k'a'[] y yec'o chuka' xquipak'ila' rupalej chi k'a'. 68 Chuka' xquibila' chare ri Jesús tek quitz'apin ruwech:[] Riyit ri Cristo, tabij na c'a chake achique ri yech'ayo awuche (awixin), xecha' chare.
70 Yac'a riya' xa xrewaj chiquiwech quinojel, ruma xubij: Ma wetaman ta achique ri nabij chuwe, xcha' chare ri aj ic'.
71 Y tek riya' ntel c'a el ri pa puerta, c'o chic c'a jun ixok aj ic' ri xtz'eto riche (rixin) y xubij c'a chique ri yec'o apo chiri': Re jun achi re' can rachibil chuka' ri Jesús ri nipe pa tinamit Nazaret, xcha' chique.
72 Yac'a ri Pedro xa xrewaj chic c'a jun bey. Riya' xubij: Chuwech ri Dios nbij wi chi riyin ma wetaman ta ruwech ri jun achi ri', xcha'.
73 Xa c'a juba' chic ri', tek ye chic c'a ri quimolon qui' chiri' ri xejel apo riq'ui ri Pedro y xquibij c'a chare: Can kitzij na wi chi riyit can yit jun chique ri yec'o riq'ui ri Jesús. Can k'alaj rubanic ri yach'o, ruma ri aj Galilea[] queri' yech'o, xecha' chare.
74 Yac'a ri Pedro xubij c'a: Riyin ma wetaman ta ruwech ri achi ri'. Can chuwech Dios nbij chiwe chi ma wetaman ta ruwech. Y wi ma kitzij ta ri nbij, tika c'a ruc'ayewal pa nuwi', xcha'. Y yac'ari' tek xbesiq'uin pe ri ec'. 75 Y ri Pedro can yac'ari' tek xenatej chare ri ch'abel ri bin ca chare ruma ri Jesús, chi c'a ma jane tisiq'uin ta pe ri ec' tek riyit oxi' yan chic mul abin chique ri yec'utun chawe, chi ma awetaman ta nuwech. Y riya' xel c'a el y xuchop jun nimalaj ok'ej.[]
<- SAN MATEO 25SAN MATEO 27 ->- a Mr. 14.1; Lc. 22.1; Jn. 13.1.
- b Jn. 11.47.
- c Sal. 2.2; Hch. 4.26.
- d Mt. 21.17; Jn. 11.1, 2.
- e Mr. 14.3.
- f Jn. 12.4.
- g Mr. 14.5; Jn. 12.5.
- h Dt. 15.11; Pr. 22.2.
- i Mr. 14.7; Jn. 8.21; 12.8; 13.33; 16.5, 28; 17.11.
- j Jn. 19.40.
- k Mr. 13.10; Col. 1.6, 23; Lc. 24.47; Ro. 1.8; 1 Ti. 2.6.
- l Mt. 10.4; Lc. 22.3; Jn. 13.2.
- m Mr. 14.10.
- n Zac. 11.12, 13; Mt. 27.3.
- o Lv. 23.5, 6.
- p Mr. 14.13.
- q Mr. 14.17, 18; Lc. 22.14.
- r Jn. 13.21.
- s Sal. 41.9.
- t Jn. 13.18.
- u Lc. 22.21.
- v Gn. 3.15; Is. 53.7.
- w Dn. 9.26; Hch. 26.22, 23; 1 Co. 15.3.
- x Jn. 13.26.
- y Mr. 6.41.
- z 1 Co. 10.16; 11.23.
- aa Ex. 24.8; Lv. 17.11.
- bb Jer. 31.31.
- cc Ro. 5.15; He. 9.22.
- dd Hch. 10.41.
- ee Mr. 14.26.
- ff Jn. 16.32.
- gg Zac. 13.7.
- hh Mt. 28.7; Mr. 16.7.
- ii Lc. 22.31-34.
- jj Lc. 22.34; Jn. 13.38.
- kk Jn. 13.37.
- ll Jn. 18.1.
- mm Mt. 4.21.
- nn Jn. 12.27.
- oo He. 5.7.
- pp Jn. 12.27.
- qq 2 S. 15.26.
- rr Mt. 20.22; Jn. 18.11.
- ss Jn. 5.30; 6.38.
- tt Mr. 14.36; Lc. 22.42; Fil. 2.8.
- uu Mr. 13.33.
- vv Lc. 22.40.
- ww Mr. 14.38.
- xx Jn. 18.3; Hch. 1.16.
- yy Lc. 22.47.
- zz Mr. 14.43.
- 2 S. 20.9.
- Sal. 41.9; 55.13.
- Jn. 18.10.
- Gn. 9.6; Ap. 13.10.
- Sal. 91.11.
- Is. 53.7; Dn. 9.26.
- Mr. 14.50.
- Mr. 14.53; Lc. 22.54.
- Jn. 18.15, 16.
- Sal. 27.12.
- 1 R. 21.10.
- Dt. 19.15.
- Mt. 27.40; Jn. 2.19.
- Is. 53.7; Mt. 27.12.
- Jn. 1.51.
- Sal. 110.1; Mr. 14.62; Hch. 7.55, 56.
- Mt. 24.30; Ap. 1.7.
- 1 Ts. 4.16.
- 2 R. 18.37; 19.1.
- Lv. 24.16; Jn. 19.7.
- Mt. 27.30; Lc. 18.32.
- Is. 50.6; 53.3; Mi. 5.1.
- Mr. 14.65; Lc. 22.63.
- Mr. 14.65.
- Jn. 18.16-18, 25-27.
- Mt. 26.3.
- Mr. 14.66, 67; Lc. 22.55, 56.
- Mr. 14.70; Lc. 22.59.
- Zac. 12.10.