3 Y ri Judas ri jun chique ri cablajuj rudiscípulos ri Jesús, ri xbix chuka' Iscariote chare, can oconek chic ri Satanás pa ránima. 4 Rumari' ri Judas xbe c'a quiq'ui ri principali' tak sacerdotes y quiq'ui chuka' ri c'o quik'ij chique ri ye chajinel ri chiri' pa rachoch ri Dios, y xch'o quiq'ui chrij chi achique rubanic xtuben riche (rixin) chi nujech ri Jesús pa quik'a'. 5 Y riye' can sibilaj xequicot tek xquic'axaj ri', y xquitzuj (xquisuj) puek chare.[b] 6 Y ri Judas xubij c'a chique chi can xtujech ri Jesús pa quik'a'. Y xuchop c'a ruch'obic chi achique ta rubanic nuben chi xtujech pa quik'a' ri achi'a' ri', y xuch'ob chi nujech tek majun winek quimolon ta qui' riq'ui ri Jesús.[c]
9 Y ri ca'i' discípulos xquic'utuj c'a chare: ¿Acuchi (achique) c'a nawajo' chi nikaben wi ruchojmil? xecha'.
10 Y ri Jesús xubij chique: Tek xquixapon ri pa tinamit Jerusalem, xtitz'et c'a chi c'o jun achi ri ruc'amom pe ya' pa jun cucu'. Titzekelbej c'a el ri achi ri' c'a achique jay xtoc wi. 11 Y tibij c'a chare ri tata'aj chupan ri jay ri': Ri Katijonel rubin c'a pe: ¿Acuchi (achique) c'o wi jun jay ri jamel chare ri awachoch ri utz riche (rixin) chi nben ri wa'in riche (rixin) re pascua ye wachibilan ri nudiscípulos? quixcha' chare. 12 Y ri rajaf ri jay xquixruc'uaj c'a pa jun ruca'n tanaj (wik) chare ri jay. Y chiri' c'o jun nimajay ri chojmirisan chic rupan. Ya ri chiri' tibana' wi ruchojmil ri xtikatij chupan re pascua, xe'uche'ex el.
13 Y ri ca'i' discípulos xebe c'a. Y can achi'el ri rubin el ri Jesús chique, can queri' ri xbanatej. Y riye' can xquiben wi c'a ruchojmil ronojel ri nic'atzin chare ri wa'in chupan ri pascua ri'.
14 Y tek xapon c'a ri hora, ri Jesús y ri cablajuj apóstoles xetz'uye' apo ri pa mesa.[e] 15 Y ri Jesús xubij c'a chique: Can nrayin pe chi tek c'a ma jane yinapon ta chuwech ri camic, junan nikaben re jun wa'in riche (rixin) re jun pascua re'. 16 Ruma can nbij wi c'a chiwe, chi majun bey xtinben ta chic re wa'in re', c'a ya tek banatajnek chic ronojel pa rajawaren ri Dios ri nuc'ut re jun wa'in re'. Can c'a yac'ari' tek xtinben chic re wa'in re'.
17 Y ri Jesús xuchop c'a jun vaso ri c'o ruya'al uva chupan, y tek rumatioxin chic chare ri Dios, xubij: Tikumu' c'a ca chi'iwonojel. 18 Ruma can nbij wi c'a chiwe, chi can c'a ya tek c'o chic na ri rajawaren ri Dios, can yac'ari' tek xtinkum chic jun bey ri ruya'al uva,[f] xcha'.
19 Y queri' c'a chuka' xuc'om apo jun caxlan wey, y tek rumatioxin chic chare ri Dios, c'ac'ari' xuwech'ela' ri caxlan wey ri' y xuya' chique ri rudiscípulos y xubij: Yac'are' ri nuch'acul ri xtijach pa camic, riche (rixin) chi yixcolotej.[g] Tibana' c'a re' riche (rixin) natabel wuche (wixin) riyin.
20 Y tek ye waynek chic, ri Jesús xuchop c'a chuka' ri vaso ri c'o ruya'al uva chupan, y xubij: Re ruya'al uva re', yac'are' ri nuquiq'uel[h] ri xtibiyin tek xquicamisex. Riq'ui c'a ri xtibiyin ri nuquiq'uel, can yac'ari' tek xtic'achoj ri c'ac'ac' trato ri rajowan pe ri Dios chi nuben quiq'ui ri winek. Ri nuquiq'uel ri xtibiyin, iwuma riyix riche (rixin) chi yixcolotej.
21 Y wacami c'a, ri achi ri xquijacho el pa quik'a' ri winek, can c'o c'a pe wuq'ui re pa mesa.[i] 22 Can tiwac'axaj c'a re nbij chiwe, chi riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, can xquicamisex na wi, ruma can yare' ri ruch'obon pe ri Dios chi nibanatej.[j] Pero juyi' c'a ruwech ri xtijacho el wuche (wixin), xcha' ri Jesús.
23 Y yac'ari' tek ri ye rudiscípulos ri Jesús niquibila' ka chiquiwech chi achique cami ri xtijacho el riche (rixin) ri Jesús.
28 Pero riyix can yixc'o pe wuq'ui chupan ri tijoj pokonal[o] ri ye nk'axan pe. 29 Rumac'ari', riyin xtinya' jun k'atbel tzij pan ik'a' riyix, can achi'el ri rubanon ri Nata' Dios wuq'ui riyin, 30 riche (rixin) chi queri' xquixwa' y xquixuc'ya' wuq'ui pa numesa[p] ri pa nujawaren. Y riyix xquixtz'uye' na pa tek ch'aquet riche (rixin) chi nik'et tzij pa quiwi' ri cablajuj tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Israel.
33 Y ri Simón xubij: Ajaf, wi riyit xcatuc'uex pa cárcel, yibe awuq'ui. Hasta yibe awuq'ui, wi riyit xcatapon pa camic,[t] xcha'.
34 Yac'a ri Jesús xubij chare: Pedro, riyin nbij c'a chawe, chi chupan re jun ak'a' re wacami, c'a ma jane tisiq'uin ta pe ri ec', tek riyit oxi' yan chic mul abin chique ri yec'utun chawe, chi ma awetaman ta nuwech,[u] xcha' ri Jesús chare ri Pedro.
36 Y ri Jesús xubij c'a chique: Yac'a re wacami jun wi chic ri rubanic nrajo' chi niben. Ruma wacami ri c'o yabel rurajil y c'o ruya'l, tuc'uaj. Y ri majun ru'espada, tuc'ayij ri ruchaqueta y c'ac'ari' tulok'o' jun riche (rixin). 37 Y wacami quere' nbij chiwe, ruma c'o chi nibanatej achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca. Ri chiri' nubij c'a: Can achi'el chuka' jun aj mac[w] xban chare. Queri' ri tz'ibatal ca. Y ri' can xtibanatej na wi wuq'ui riyin. Ronojel c'a ri ye tz'ibatal ca chuwij riyin chupan ri ruch'abel ri Dios, can xquebanatej na wi, xcha' ri Jesús.
38 Y ri discípulos xquibij c'a chare ri Jesús: Ajaf, wawe' c'o ca'i' espada, xecha'. Yac'a ri Jesús xubij chique: Xa riq'ui c'a ri', xcha'.
41 Y ri Jesús xbiyin chic c'a apo jun ca'i' raken c'an, y c'ac'ari' xxuque' ka chiri', y xuchop c'a rubanic orar. 42 Y nubij c'a ri pa ru'oración: Nata' Dios, wi riyit nawajo', tabana' c'a chi riyin man ta nk'axaj re jun tijoj pokonal re', pero ma taben ta ri xa nuraybel riyin. Tabana' ri araybel riyit,[z] xcha'.
43 Y c'o c'a jun ángel ri petenak chila' chicaj xuc'ut ri' chuwech, riche (rixin) chi xoruya' ka más ruchuk'a' ri Jesús.[aa] 44 Y can sibilaj c'a k'axon ri c'o pa ránima Riya'. Rumari' can riq'ui c'a ronojel ránima nuben orar.[bb] Y ruma chuka' ri k'axon ri', ri ya' ri ntel chrij, xa can achi'el chic nima'k tak tz'uj quic' ri yeka pan ulef.
45 Tek Riya' xbeyacatej pe chare ri oración, xpe c'a quiq'ui ri ye rudiscípulos, pero tek xoka quiq'ui, xa quichapon waran, ruma yebison.
46 Y ri Jesús xubij c'a chique ri ye rudiscípulos ri': ¿Achique ruma tek xa yix warnek? Quixyacatej, tibana' orar y tic'utuj chare ri Dios riche (rixin) chi ma yixtzak ta pa mac tek yixtojtobex, xcha' chique.
49 Y ri discípulos tek xquitz'et ri ntajin nibanatej, xquinabej ri achique ri xtic'ulwachitej. Rumari' xquibij c'a chare: Ajaf, ¿nawajo' chi yojyacatej chiquij riq'ui espada? xecha'.
50 Y jun c'a chique ri ye rudiscípulos xusoc jun rumozo ri nimalaj sacerdote.[dd] Can xuchoy ruxquin. Y ri ruxquin ri xuchoy ya ri c'o pa rajquik'a'. 51 Y ri Jesús xubij c'a chique ri ye rudiscípulos: Ma tinek ta, xa tiya' ca. Y xpe ri Jesús xuchop ri ruxquin ri mozo ri' y xuc'achojsaj ca. 52 Y c'ac'ari' ri Jesús xubij chique ri principali' tak sacerdotes, y chique ri achi'a' ri c'o quik'ij chiquicojol ri ye chajinel pa rachoch ri Dios, y chique ri rijita'k tak achi'a' ri c'o quik'ij ri ye benak chuchapic: ¿Achique c'a xich'ob riyix? ¿Xich'ob chi yix petenak chuchapic jun alek'om y rumari' ic'amom pe che' y espada? 53 Riyin can k'ij k'ij c'a xic'oje' iwuq'ui ri pa rachoch ri Dios, y majun achique ta xiben chuwe. Pero c'a ya c'a hora re' ri ya'on chiwe riyix,[ee] hora tek nik'alajin ruchuk'a' ri rajawalul ri k'eku'm, xcha' ri Jesús chique.
57 Yac'a ri Pedro xa xrewaj c'a y xubij: Riyin ma wetaman ta ruwech ri Jesús, xcha'.
58 Y xa c'a juba' ka ri', tek c'o chic c'a jun ri xtz'eto pe riche (rixin) ri Pedro, y xubij chare: Riyit, yit jun chique ri yec'o riq'ui ri Jesús, xcha'. Y ri Pedro xubij: Táta, kitzij nbij chawe ma yin ta ri', xcha'.
59 Y achi'el xa jun hora tik'ax ka ri', tek c'o chic c'a jun ri xbin: Re achi re', can kitzij wi chi rachibil ri Jesús, ruma can pa Galilea chuka' nipe wi, xcha'.
60 Yac'a ri Pedro xubij chare: Táta, ma nik'ax ta chinuwech achique ruma tek nabij queri' chuwe, xcha' ri Pedro. Y can c'a nich'o na c'a ri Pedro, tek ri ec' xsiq'uin pe. 61 Y ri Ajaf Jesús xtzu'un pe chrij y xutzu' pe ri Pedro. Y ri Pedro can yac'ari' tek xenatej chare ri ch'abel ri bin ca chare ruma ri Ajaf, chi c'a ma jane tisiq'uin ta pe ri ec' tek riyit oxi' yan chic mul abin chique ri yec'utun chawe, chi ma awetaman ta nuwech.[ii] 62 Y ri Pedro xel c'a el y xuchop jun nimalaj ok'ej.[jj]
65 Y c'o c'a q'uiy itzel tak tzij ri xquibila' chare.
70 Can yac'ari' tek quinojel xec'utun apo chare ri Jesús: ¿La can yit c'a riyit ri Ruc'ajol ri Dios? xecha'. Ja' (je), queri', can achi'el ri nibij riyix,[oo] xcha' ri Jesús chique.
71 Y riye' xquibij: Ma rajawaxic ta c'a chi noka chic jun ri norubij chake chi re achi re' can aj mac wi. Ruma konojel xkac'axaj ri xa c'ari' xubij ka,[pp] xecha'.
<- SAN LUCAS 21SAN LUCAS 23 ->- a Sal. 2.2; Jn. 11.47.
- b Zac. 11.12; 1 Ti. 6.10.
- c Mt. 26.5; Mr. 14.2.
- d Mt. 26.17; Mr. 14.12.
- e Mt. 26.20.
- f Jue. 9.13; Sal. 104.15; Is. 24.9; 25.6; 55.1; Zac. 9.15; Mt. 26.29; Mr. 14.25.
- g 1 Co. 11.24.
- h 1 Co. 10.16.
- i Sal. 41.9; Mr. 14.18; Jn. 13.21, 26.
- j Hch. 2.23; 4.28.
- k Mr. 9.34; Lc. 9.46.
- l Mt. 20.25.
- m Lc. 9.48; Stg. 4.6; 1 P. 5.3.
- n Fil. 2.7.
- o He. 2.18.
- p Lc. 14.15.
- q Am. 9.9; 1 P. 5.8.
- r Jn. 17.9.
- s Sal. 51.13.
- t Jn. 13.37.
- u Mt. 26.34; Jn. 13.38.
- v Lc. 9.3; 10.4.
- w Is. 53.12; Mr. 15.28; 2 Co. 5.21; Ga. 3.13.
- x Mt. 26.30, 36; Mr. 14.26, 32; Jn. 18.1.
- y Mt. 6.13; Mr. 14.38.
- z Jn. 6.38.
- aa Mt. 4.11.
- bb Jn. 12.27; He. 5.7.
- cc Mt. 26.47; Mr. 14.43; Jn. 18.3.
- dd Mt. 26.51; Mr. 14.47; Jn. 18.10; Ro. 12.19; 2 Co. 10.4.
- ee Gn. 3.15; Jn. 12.27; Hch. 2.23; 4.27, 28.
- ff Mt. 26.57; Hch. 8.32.
- gg Jn. 18.15.
- hh Mt. 26.69; Mr. 14.66.
- ii Mt. 26.75; Mr. 14.72; Jn. 13.38.
- jj Is. 66.2; Ez. 7.16; 2 Co. 7.10.
- kk Sal. 69.4; Is. 50.6; 52.14; Mt. 26.67, 68; Mr. 14.65.
- ll Sal. 2.1, 2; 22.12, 16; Mt. 27.1; Hch. 4.26.
- mm Mt. 26.63; Mr. 14.61.
- nn Sal. 110.1; Dn. 7.13, 14; He. 1.3; 8.1.
- oo Mt. 26.64; Mr. 14.62.
- pp Mt. 26.65; Mr. 14.63.