6 Pero ri Jesús xubij c'a chique: ¿Achique c'a roma tok man yixtane' ta ka chi tzij chirij? Xa tiya' can. Rija' jun utzilej banobel c'a ri xuben viq'uin. 7 Ri vinek ri man jun c'o quiq'uin xa can jantape' c'a ec'o iviq'uin,[c] y xabachique k'ij nivajo' ye'ito', can tibana' c'a utzil chique. Jac'a yin man jantape' ta xquic'oje' iviq'uin. 8 Rija' xuben c'a ri achique nitiquir nuben viq'uin. Can xuc'ut c'a ri ajovabel ri c'o riq'uin. Rija' xa can xuben yan c'a vutzil richin tok xquibemuk can.[d] 9 Y tivac'axaj na pe' jebel re xtinbij chive, chi xabachique lugar c'a xtitzijox-vi ri utzilej ch'abel richin colotajic, chiri' chuka' xtitzijox-vi re xuben re jun ixok re'. Can ronojel c'a ruvach'ulef xtitzijox-vi, y man jun bey c'a xtimestex, xcha' ri Jesús.
11 Y tok rije' xcac'axaj queri', janíla xequicot. Y xquisuj ru-mero romari'. Y rija' xuchop c'a ruch'obic richin achique ta rubanic nuben richin nujech ri Jesús pa quik'a' ri achi'a' ri'.
13 Y ri Jesús can xerutek-vi-el e ca'i' chique ri rutijoxela',[g] y xubij-el chique: Quixbiyin pa tinamit Jerusalem, y chiri' xtitz'et c'a chi c'o jun achin aj-ic' ri ruc'amon-pe ruya' pa jun cucu' (k'e'l). Jac'a rija' ri xtoc-el uc'uey ibey. 14 Ri jay ri xtoc-vi rija', chiri' c'a chuka' quixoc-vi rix y quixch'on c'a riq'uin ri rajaf-jay y tibij chire: Ri Katijonel rubin c'a pe: ¿Achique jay re vave' pan avachoch ri utz ta richin ninben ri va'in richin re pascua[h] e vachibilan ri nutijoxela'? quixcha' chire. 15 Y ri rajaf-jay xquixruc'uaj c'a pa jun ruca'n vik jay (cavek jay). Y chiri' c'o jun nima-jay ri chojmirisan chic rupan. Ja ri chiri' tibana-vi rutzil ri xtikatej richin re pascua, xe'uche'ex-el.
16 Y ri ca'i' rutijoxela' xebe c'a pa tinamit Jerusalem. Y tok xe'apon, can xbanatej na vi achi'el ri rubin-el ri Jesús chique. Y rije' can xquiben-vi c'a rutzil ronojel ri nic'atzin richin ri va'in richin ri pascua ri'.
17 Jac'a tok xk'ekumer-pe chupan ri k'ij ri', jari' tok ri Jesús e rachibilan ri cablajuj rutijoxela' xe'apon ri chiri' pa jay. 18 Y tok rije' e tz'uyul chic c'a apo ri pa mesa,[i] y ye'ajin chic chi va'in, jari' tok ri Jesús xubij chique ri rutijoxela': Can kitzij c'a ninbij chive, chi c'o jun chive rix ri xtic'ayin-el vichin. Jun ri can niva' viq'uin, jari' xquijachon-el pa quik'a' ri vinek,[j] xcha' ri Jesús.
19 Rije' can jari' xpe bis pa cánima. Y niquic'utula' c'a apo chire ri Jesús: ¿Man ja ta cami yin ri xquibanon queri'? xecha' c'a chiquijujunal.
20 Y ri Jesús jac'ari' xubij chique: Ri' ja ri jun chive rix cablajuj, ri xtimuban-pe ruvay viq'uin chupan re lek. 21 Can tivac'axaj c'a ri xtinbij chive, chi yin ri xinalex chi'icojol can xquibe-vi c'a ri' tok xquijach-el. Can xtibanatej achi'el ri tz'ibatel can. Pero tok'ex c'a ruvech ri xtijachon-el vichin yin ri xinalex chi'icojol.[k] Ri achin ri xtijachon-el vichin utz ta chi man ta xalex, xcha' ri Jesús.
22 Y tok can c'a ye'ajin na c'a chi va'in, ri Jesús xuq'uen c'a apo jun caxlan-vey y xumatioxij chire ri Dios. C'ari' xuper (xupir) ri caxlan-vey ri' y xuya' chique ri rutijoxela'. Rija' xubij c'a chique ri rutijoxela' ri': Tic'ama' c'a can re caxlan-vey re'. Roma jare' ri nuch'acul ri xtapon pa camic.[l]
23 Y ri Jesús xuq'uen c'a chuka' apo ri vaso ri c'o ruya'al-uva chupan; y tok rumatioxin chic chire ri Dios, xuya' chique, y conojel c'a xquikun ri ruya'al-uva.[m] 24 Y rija' xubij c'a chique ri rutijoxela': Jac'are' ri nuquiq'uel[n] ri xtibiyin tok xquiquen (xquicom). Riq'uin c'a re nuquiq'uel, can jac'ari' xc'achoj ri c'ac'a' trato ri rajovan-pe ri Dios chi nuben quiq'uin ri vinek. Ri nuquiq'uel ri xtibiyin, richin c'a chi e q'uiy vinek yecolotej. 25 Tivac'axaj c'a re xtinbij chive: Ja ruq'uisibel c'a bey re' xinkun-el ruya'al-uva. Y tok xtinkun chic jun bey, ja chic c'a chupan ri utzilej ruk'atbel-tzij ri Dios. Y ri ruya'al-uva ri xtinkun ri chiri', jun c'ac'a' ruya'al-uva, xcha' ri Jesús chique.
29 Y ri Pedro xubij c'a: Vi ri ch'aka' chic yatquiya' can ayon, yin man xtinben ta queri',[s] xcha' rija'.
30 Jac'a ri Jesús xubij chire ri Pedro: Yin can kitzij c'a ninbij chave, chi vacami chupan re jun ak'a' re', xa c'a man jani tisiq'uin-pe ri mama' ca'i' bey, tok rat oxi' yan bey tabij chique ri yec'utun chave, chi man avetaman ta nuvech,[t] xcha' ri Jesús.
31 Pero man riq'uin ri xubij ri Jesús queri', ri Pedro xa xubij chic c'a apo chire ri Jesús: Vi yin can c'atzinel yiquen (yicom) junan aviq'uin rat, can que c'ari' ri', pero man jun bey xtinbij chi man vetaman ta avech.
33 Y xaxe c'a ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan ri xeruc'uaj riq'uin. Jac'ari' tok rija' janíla xuna' yan ri xteruc'ulvachij. Can jun bis c'a janíla nim ri xpe pa ránima. 34 Y xubij c'a chique ri e oxi' rutijoxela': Ri bis c'o pa vánima, janíla nim.[w] Y yirucamisaj ninna' yin. Quixc'oje' c'a can vave', quixc'ase' y man quixver-ka, xcha' chique.
35 Rija' xbiyin chic c'a apo juba' y c'ari' xxuque-ka y xukasaj-ka-ri' c'a pan ulef y xuben c'a orar. Rija' xuc'utuj c'a chi vi can tiquirel, choj ta nik'ax-el ri hora ri', chi man ta nuc'ovisaj ri tijoj-pokonal. 36 Y que c'a re' ri ch'abel ri xerubij ri pa ru-oración: Nata', Nata', yin vetaman chi rat yatiquir naben ronojel. Tabana' c'a chi man ta ninc'ovisaj yin re jun tijoj-pokonal re'. Pero man taben c'a chuka' ri ninrayij yin, xaxe voma ta yin. Roma yin xa can ninvajo' c'a chuka' ninben ri arayibel rat,[x] xcha'.
37 Y tok rija' xc'achoj chire ri oración, xpe c'a quiq'uin ri e oxi' rutijoxela', pero tok xoka' quiq'uin xa yever. Xpe rija' xubij c'a chire ri Pedro: Simón, ¿xa xaver-ka? ¿Can man juba' xatiquir xac'ase' jun ti hora viq'uin? 38 Man c'a quixver-ka, xa tibana' orar y tic'utuj chire ri Dios richin chi tok yixtejtobex, man quixtzak pa mac. Can vetaman-vi chi ri rurayibel ri ivánima ja ri niben ri nrajo' ri Dios. Pero iyon xa can man yixtiquir ta c'a,[y] xcha' chique.
39 Y ri Jesús xbe chic c'a apo jun bey richin xberubana' orar. Rija' xucamuluj chic c'a rubixic ri ch'abel ri xerubij chupan ri oración c'a juba' tuben-ka.[z] 40 Y tok xtzolin chic c'a jun bey quiq'uin ri e oxi' rutijoxela', xa yever chic c'a jun bey ri xeril, roma rije' xa al-al c'a runak' tak quivech roma ri quivaran. Y rije' man niquil ta c'a achique niquibij, roma xe'ilitej chic jun bey chi quichapon varan. 41 Y ri Jesús xbe chic c'a chubanic orar. Pero tok xtzolin-pe ri pa rox bey, rija' xubij c'a chique ri e oxi' rutijoxela': ¿Can c'a yixver na? ¿Nivajo' nitz'akatisaj ri ivaran? Pero man chic tiquirel ta. Yin ri xinalex chi'icojol can ja vi c'a re' xoka' ri nu-hora,[aa] can xquijach c'a el pa quik'a' ri itzel tak achi'a'. 42 Chanin, quixyacatej. Jala' petenek ri xquijachon-el[bb] pa quik'a' ri itzel tak achi'a', xcha' ri Jesús chique.
45 Y tok ri Judas xapon c'a, can jari' choj xbe-apo riq'uin ri Jesús y xubij chire: Nutijonel, Nutijonel, xcha' chire y c'ari' c'a xutz'ubaj (xutz'umaj). 46 Y ri vinek ri e benek c'a chapoy richin ri Jesús can jac'ari' xquichop.
47 Y jun c'a chique ri ec'o riq'uin ri Jesús chiri', xrelesaj ri rumachet, xuya' chire ri jun rusamajel ri nimalej sacerdote, y ja ri ruxiquin ri xuchoy riq'uin ri jun machet ri xuya' chire. 48 Y c'ari' xpe ri Jesús xubij chique ri vinek ri e benek chapoy richin: ¿Achique c'a xich'ob rix? ¿Xich'ob chi yixpe chuchapic jun elek'on y romari' ic'amon-pe che' y machet?[dd] 49 Yin can k'ij-k'ij c'a xic'oje' iviq'uin ri chiri' pa rachoch ri Dios, tok xinc'ut ri ruch'abel chivech y man jun bey xinichop ta. Roma can quere' c'o na chi nibanatej, can achi'el ri tz'ibatel can chupan ri ruch'abel ri Dios.[ee]
50 Y can ja vi c'a ri' tok ri e rutijoxela' ri Jesús, xquiya' can ruyon[ff] y xe'anmej.
55 Y ri principal-i' tak sacerdotes, y conojel c'a ri achi'a' ri can pa comon niquik'et tzij, niquicanola' c'a chi ec'o ta ri itzel tak banobel ri ye'ilitej chirij ri Jesús, richin queri' can niquitek-vi pa camic,[ii] pero xa man jun c'a ri xquil chirij. 56 Roma stape' can e q'uiy ri xe'apon ri xquitz'uc tzij chirij, man xbequic'ulu' ta c'a qui' ca'i' ri can ta junan ri niquibij chirij ri Jesús, y richin queri' c'o ta ruchuk'a' ri niquibij richin nucusex chirij ri Jesús. 57 Y c'ari' ec'o chic c'a ch'aka' ri xebepa'e-pe y que c'a re' ri xquibij chirij ri Jesús: 58 Roj can kac'axan c'a tok rija' rubin: Yin xtinvulaj re rachoch ri Dios banon coma achi'a', y pan oxi' k'ij xtinben chic jun[jj] ri man achi'a' ta xquebanon.
59 Man riq'uin ri', man junan ta chuka' ri xquibila'.
60 Y ri Caifás, ri nimalej sacerdote, xbepa'e' c'a pe ri pa quinic'ajal y xuc'utuj chire ri Jesús: ¿Kitzij cami ri xquibij-ka re xech'on-ka chavij? ¿Achique nabij vacami?[kk] xcha' chire.
61 Pero ri Jesús xa man xch'on ta c'a.[ll] Can man jun c'a ch'abel ri xubij. Romari' xpe ri nimalej sacerdote, c'o chic c'a ri xuc'utuj chire. Rija' xuc'utuj c'a chire: ¿Ja rat ri' ri Cristo ri Ruc'ajol ri Dios ri nikaya' ruk'ij? xcha' chire.
62 Y ri Jesús xubij c'a: Ja', ja yin. Y xquinitz'et chuka' chi yin ri xinalex chi'icojol chi in tz'uyul pa rajquik'a' ri Dios ri nitiquir nuben ronojel.[mm] Y xquinitz'et tok yika-pe pa sutz' ri chila' chicaj.[nn]
63 Tok ri nimalej sacerdote xrac'axaj ri', xuretz-ka ri rutziak chirij, roma itzel xrac'axaj y xubij c'a: Man nic'atzin ta c'a chi noka' chic jun richin norubij chike chi ri Jesús can aj-mac vi. 64 Chi'ivonojel rix xivac'axaj chi xubij chi ja rija' ri Cristo. Can itzel c'a xuben chuvech ri Dios. ¿Achique nibij vacami? xcha' rija'.
65 Y ec'o c'a ri xquichop niquiben q'uiy etzelal chire ri Jesús.[oo] Xquichop c'a niquichubala'. Xquitz'apej ruvech. Xquich'ey y c'ari' c'a niquic'utula' chire: ¿Achique ri xach'ayon? Tabij na c'a chike, yecha' chire.
68 Pero ri Pedro xa xrevaj c'a, roma xubij: Yin man vetaman ta ruvech ri Jesús. Man nik'ax ta chuka' chinuvech achique roma tok queri' nabij chuve, xcha' chire ri aj-ic'.
70 Pero ri Pedro xa xrevaj chic jun bey. Y c'a juba' ri' ja yan chic ri quimolon-qui' chiri' xquibij chic jun bey chire: Can kitzij na vi chi rat at jun chique ri ec'o riq'uin ri Jesús. Roma rat pa Galilea[rr] yape-vi, y can junan rubanic ri yach'on quiq'uin, xecha' chire.
71 Pero ri Pedro xubij c'a: Yin man vetaman ta ruvech ri achin ri nibij rix. Can chuva Dios ninbij chive chi yin man vetaman ta ruvech. Y vi man kitzij ta ri ninbij, tika' c'a ruc'ayeval pa nuvi', xcha' chique.
72 Y ri mama' xbesiq'uin c'a pe pa ruca'n bey. Y ri Pedro jac'ari' xe'oka' chuc'u'x ri ch'abel ri e rubin can ri Jesús chire, chi can c'a man jani tisiq'uin-pe ri mama' pa ruca'n bey tok rat oxi' yan bey tabij chique ri yec'utun chave, chi man avetaman ta nuvech. Y rija' xujik' c'a ok'ej[ss] tok xel-el ri chiri', roma nuch'ob c'a quij ri ch'abel ri'.
<- SAN MARCOS 13SAN MARCOS 15 ->- a Lc. 22:1, 2.
- b Mt. 26:6, 7; Lc. 7:37, 38; Jn. 12:3.
- c Dt. 15:11; Mt. 26:11; Jn. 12:8.
- d Mt. 26:12.
- e Mt. 26:14, 15; Jn. 13:2.
- f Ex. 12:3-6; Lc. 22:7.
- g Lc. 22:8.
- h Lv. 23:5.
- i Mt. 26:20; Lc. 22:14.
- j Jn. 13:21.
- k Mt. 26:24; Lc. 22:22.
- l Mt. 26:26; Lc. 22:19; 1 Co. 11:23, 24.
- m 1 Co. 10:16.
- n 1 Co. 11:25; He. 9:14.
- o Mt. 26:30.
- p Jn. 16:32.
- q Zac. 13:7; Mt. 26:31.
- r Mt. 16:21; 26:32; 28:7; Mr. 16:6; 1 Co. 15:4.
- s Jn. 21:15.
- t Mt. 26:33, 34; Lc. 22:33, 34; Jn. 13:37, 38.
- u Mt. 26:36; Lc. 22:39; Jn. 18:1.
- v He. 5:7.
- w Jn. 12:27.
- x Jn. 6:38; He. 5:7.
- y Ro. 7:23; Ga. 5:17.
- z Mt. 26:39, 42.
- aa Jn. 13:1.
- bb Mt. 26:46; Jn. 18:2.
- cc Mt. 26:47; Lc. 22:47; Jn. 18:3.
- dd Mt. 26:55; Lc. 22:52.
- ee Dn. 9:26; Lc. 22:37.
- ff Job 19:13; Jn. 16:32.
- gg Mt. 26:57; Lc. 22:54.
- hh Jn. 18:18.
- ii Mt. 26:59.
- jj Mr. 15:29; Jn. 2:19.
- kk Mt. 26:62.
- ll Is. 53:7; Mt. 26:63; 1 P. 2:23.
- mm Lc. 22:69.
- nn Mt. 24:30; 26:64; Hch. 1:11.
- oo Is. 50:6; 53:3.
- pp Mt. 26:69; Lc. 22:56.
- qq Mt. 26:71; Lc. 22:58.
- rr Mt. 26:73; Hch. 2:7.
- ss 2 Co. 7:10.