3 Y ri Judas ri jun chique ri cablajuj rutijoxela' ri Jesús, ri tijoxel ri xbix chuka' Iscariote chire, can nisamej chic vi ri Satanás pa ránima.[c] 4 Romari' ri Judas ri' xbe c'a quiq'uin ri principal-i' tak sacerdotes y quiq'uin chuka' ri ye'uc'uan quichin ri e chajinela' ri chiri' pa rachoch ri Dios, y xch'on quiq'uin chirij ri achique rubanic xtuben richin nujech ri Jesús pa quik'a'. 5 Y rije' can janíla c'a xequicot tok xcac'axaj ri', y xquisuj ru-mero[d] romari'. 6 Ri Judas can xberusuju' c'a can ri Jesús chique. Y xuchop c'a ruch'obic jampe' tok xtujech pa quik'a', y can c'a ja tok man quimolon ta qui' vinek riq'uin.[e]
9 Y ri ca'i' tijoxela' xquic'utuj c'a chire: ¿Acuchi c'a navajo-vi chi nikaben ruchojmil?
10 Y ri Jesús xubij chique: Tok xquixapon ri pa tinamit Jerusalem, xtitz'et c'a chi c'o jun achin aj-ic' ri ruc'amon-pe ruya' pa jun cucu' (k'e'l). Tivojkaj c'a el re achin re' c'a achique jay xtoc-vi. 11 Y tibij c'a chire ri tata'aj chupan ri jun jay ri': Ri Katijonel rubin c'a pe: ¿Achique jay re vave' pan avachoch ri utz ta richin ninben ri va'in richin re pascua e vachibilan ri nutijoxela'? quixcha' chire. 12 Y ri rajaf-jay xquixruc'uaj c'a pa jun ruca'n vik jay (cavek jay). Y chiri' c'o jun nima-jay ri chojmirisan chic rupan. Ja ri chiri' tibana-vi rutzil ri xtikatej richin re pascua, xe'uche'ex-el.
13 Y ri ca'i' tijoxela' xebe c'a. Y can achi'el ri rubin-el ri Jesús chique, can queri' ri xbanatej. Y rije' can xquiben-vi c'a rutzil ronojel ri nic'atzin richin ri va'in richin ri pascua ri'.
14 Y tok xapon c'a ri hora, ri Jesús y ri cablajuj apóstoles xetz'uye-apo ri pa mesa.[g] 15 Y ri Jesús xubij c'a chique: Can janíla nurayiben-pe chi nabey chi yinapon chuvech ri camic, junan nikaben can re jun va'in richin re jun pascua re'. 16 Roma can ninbij-vi c'a chive, chi can c'a ja tok c'o chic na ri utzilej ruk'atbel-tzij ri Dios, y tok banatajinek chic na ronojel ri nic'ulun-vi chi tzij ri pascua, can c'a jari' tok xtinben chic re jun va'in re'.[h]
17 Y ri Jesús xuchop c'a jun vaso ri c'o ruya'al-uva chupan, y tok rumatioxin chic chire ri Dios, xubij: Tikumu' c'a can chi'ivonojel. 18 Roma can ninbij-vi c'a chive, chi can c'a ja tok c'o chic na ri utzilej ruk'atbel-tzij ri Dios, can c'ari' tok xtinkun chic jun bey ruya'al-uva.[i]
19 Y que c'a chuka' ri' xuq'uen-apo jun caxlan-vey, y tok rumatioxin chic chire ri Dios, xuper (xupir) ri caxlan-vey y xuya' chique ri rutijoxela' y xubij: Re' natabel vichin yin. Can titija' c'a. Roma ri nuch'acul can xtijach c'a richin chi napon pa camic, richin yixcolotej.[j]
20 Y tok e va'inek chic, ri Jesús xuchop c'a chuka' ri vaso ri c'o ruya'al-uva chupan, y xubij: Re ruya'al-uva re', jare' ri nuquiq'uel ri xtibiyin tok xquiquen (xquicom). Riq'uin c'a re nuquiq'uel re', can jac'are' xc'achoj ri c'ac'a' trato ri rajovan-pe ri Dios chi nuben quiq'uin ri vinek.[k] Ri nuquiq'uel ri xtibiyin, richin chi yixcolotej.
21 Y vacami c'a, ri achin ri xquijachon-el pa quik'a' ri vinek, can c'o c'a pe viq'uin re pa mesa.[l] 22 Can tivac'axaj c'a re ninbij chive, chi yin ri xinalex chi'icojol, can yibe-vi pa camic, roma can jare' ri ruch'obon ri Dios pa nuvi'.[m] Pero tok'ex c'a ruvech ri xtijachon-el vichin yin ri xinalex chi'icojol, xcha' ri Jesús.
23 Y jari' tok ri rutijoxela' ri Jesús niquibila-ka chiquivech chi achique cami ri xtijachon-el richin ri Jesús.
28 Rix can ixc'o c'a pe viq'uin chupan ri tijoj-pokonal[r] ri yetejtoben vichin. 29 Roma c'a ri', yin xtinya' jun k'atbel-tzij pan ik'a' rix, can achi'el ri rubanon ri Nata' Dios viq'uin yin, 30 richin queri' xquixva' y xquixuc'ya' pa jun misma mesa viq'uin,[s] tok xa can c'o chic c'a k'atbel-tzij pa nuk'a' yin. Y rix xquixoc c'a k'atoy-tzij pa quivi' ri cablajuj tak tinamit rubanon re nimalej tinamit Israel.
33 Y ri Simón xubij: Ajaf, vi rat xcatuc'uex pa jun cárcel, yibe aviq'uin. Hasta yibe aviq'uin, vi rat xcatapon chuvech ri camic,[v] xcha'.
34 Pero ri Jesús xubij chire: Pedro, yin ninbij c'a chave, chi chupan re ak'a' vacami, man jani tisiq'uin-pe ri mama' tok rat oxi' yan bey tabij chique ri yec'utun chave, chi man avetaman ta nuvech,[w] xcha' ri Jesús chire ri Pedro.
36 Y ri Jesús xubij c'a chique: Jac'a re vacami jun vi chic ri rubanic nrajo'. Roma vacami ri c'o pekes (morral) riq'uin, tuc'uaj. Ri c'o ru-mero, tuc'uaj chuka'. Y ri manek rumachet, tuc'ayij ri ruk'u' y c'ari' tulok'o' jun richin. 37 Y vacami quere' ninbij chive, roma c'o chi nibanatej achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel can. Ri chiri' nubij c'a: Can achi'el chuka' jun aj-mac xban chire. Queri' ri tz'ibatel can. Y re' can xtibanatej na vi viq'uin yin. Ronojel c'a ri e tz'ibatel can chuvij yin chupan ri ruch'abel ri Dios, can xquebanatej na vi,[y] xcha' ri Jesús.
38 Y ri tijoxela' xquibij c'a chire ri Jesús: Ajaf, vave' c'o ca'i' machet.
41 Y ri Jesús xbiyin chic c'a apo jun ca'i' raken-c'an, xxuque-ka chiri', y xuchop c'a nuben orar. 42 Y nubij c'a ri pa ru-oración: Nata' Dios, tabana' c'a chi man ta ninc'ovisaj re jun tijoj-pokonal re', vi can queri' ri navajo' chuka' rat. Pero man taben chuka' ri ninrayij yin, xaxe voma ta yin. Roma yin can ninvajo-vi c'a ninben ri arayibel rat,[bb] xcha'.
43 Y c'o c'a jun ángel ri petenek chila' chicaj xuc'ut-ri' chuvech, richin noruya-ka ruchuk'a' ri Jesús.[cc] 44 Y can janíla c'a k'axo'n ri c'o pa ránima rija'. Romari' can riq'uin c'a ronojel ránima nuben orar.[dd] Y roma chuka' ri k'axo'n ri', ri ya' ri nel chirij man choj ta ya'. Xa achi'el chic nima'k tak tz'uj quic' ri yeka' pan ulef.
45 Tok ri Jesús xbeyacatej-pe ri acuchi xucul-vi nuben orar, xpe c'a quiq'uin ri rutijoxela', pero tok xoka' quiq'uin, xa quichapon varan, roma bis y cosic noc chique. 46 Y ri Jesús xubij c'a chique ri rutijoxela' ri': ¿Achique roma xa yixver? Quixyacatej, tibana' orar y tic'utuj chire ri Dios richin chi tok yixtejtobex,[ee] man quixtzak pa mac, xcha' chique.
49 Y ri tijoxela' tok xquitz'et ri najin rubanic, xquinabej ri achique ri xtec'ulvachitej. Romari' xquibij c'a chire: Ajaf, ¿yojyacatej chiquij riq'uin machet? xecha'.
50 Y can c'o na vi c'a jun chique ri tijoxela' ri xusoc jun samajel richin ri nimalej sacerdote.[gg] Can xuchoy na vi ri ruxiquin. Y ri ruxiquin ri xuchoy ja ri c'o pa rajquik'a'. 51 Y ri Jesús xubij c'a chique ri rutijoxela': Man chic c'a jun tiben.
57 Pero ri Pedro xa xrevaj c'a chuvech ri ixok, y xubij: Yin man vetaman ta ruvech ri Jesús, xcha'.
58 Y c'a juba' ri' c'o chic c'a jun ri xtz'eton-pe richin ri Pedro, y xubij chire: Rat, jun chique ri ec'o riq'uin ri Jesús, xcha'.
59 C'a jun la'ek hora tik'ax-ka ri', tok c'o chic c'a jun ri xbin chirij ri Pedro: Re achin re', can kitzij vi chi xc'oje' riq'uin ri Jesús, roma can aj-Galilea chuka', xcha'.
60 Pero ri Pedro xubij chire ri achin: Man nik'ax ta chinuvech achique roma nabij queri', xcha' ri Pedro.
65 Y c'o c'a q'uiy ri man utzilej tak tzij ta ri xquibila' chire.
70 Can jac'ari' tok conojel xec'utun-apo chire ri Jesús: ¿Can jac'a rat ri Ruc'ajol ri Dios? xecha'.
71 Y rije' xquibij: Man jun chic tzij nic'atzin chike richin niketamaj chi re Jesús can aj-mac vi. Roma konojel xkac'axaj ri c'ari' nubij-ka,[ss] xecha'.
<- SAN LUCAS 21SAN LUCAS 23 ->- a Mt. 26:2; Mr. 14:1.
- b Sal. 2:2; Jn. 11:47.
- c Mt. 26:14.
- d Zac. 11:12; 1 Ti. 6:10.
- e Mt. 26:5; Mr. 14:2.
- f Mt. 26:17; Mr. 14:12.
- g Mt. 26:20.
- h Jn. 6:27, 50; Hch. 10:41; 1 Co. 5:7, 8; He. 10:1-10; Ap. 19:9.
- i Jue. 9:13; Sal. 104:15; Is. 24:9; 25:6; 55:1; Zac. 9:15; Mt. 26:29; Mr. 14:25.
- j 1 Co. 11:24.
- k 1 Co. 10:16.
- l Sal. 41:9; Mr. 14:18; Jn. 13:21, 26.
- m Hch. 2:23; 4:28.
- n Mr. 9:34; Lc. 9:46.
- o Mt. 20:25.
- p Lc. 9:48; Stg. 4:6; 1 P. 5:3.
- q Fil. 2:7.
- r He. 2:18.
- s Lc. 14:15.
- t Am. 9:9; 1 P. 5:8.
- u Sal. 51:13; Jn. 17:9.
- v Jn. 13:37.
- w Mt. 26:34; Jn. 13:38.
- x Mt. 10:9; Mr. 6:8, 9; Lc. 9:3; 10:4.
- y Is. 53:12; Mr. 15:28, 29; 2 Co. 5:21; Ga. 3:13.
- z Mt. 26:30, 36; Mr. 14:26, 32; Jn. 18:1.
- aa Mt. 6:13; Mr. 14:38.
- bb Jn. 6:38.
- cc Mt. 4:11.
- dd Jn. 12:27; He. 5:7.
- ee Jon. 1:6.
- ff Mt. 26:47; Mr. 14:43; Jn. 18:3.
- gg Mt. 26:51; Mr. 14:47; Jn. 18:10; Ro. 12:19; 2 Co. 10:4.
- hh Gn. 3:15; Jn. 12:27; Hch. 2:23; 4:27.
- ii Mt. 26:57; Hch. 8:32.
- jj Jn. 18:15.
- kk Mt. 26:69; Mr. 14:66; Jn. 18:17, 18.
- ll Mt. 26:75; Mr. 14:72; Jn. 13:38.
- mm Is. 66:2; Ez. 7:16; 2 Co. 7:10.
- nn Sal. 69:1-21; Is. 50:6; 52:14; Mt. 26:67, 68; Mr. 14:65.
- oo Sal. 2:1; 22:12, 16; Mt. 27:1; Hch. 4:26.
- pp Mt. 26:63; Mr. 14:61.
- qq Sal. 110:1; Dn. 7:13, 14; He. 1:3; 8:1.
- rr Mt. 26:64; Mr. 14:62.
- ss Mt. 26:65; Mr. 14:63.