Luki

túara

Vũahṹ túaró ɲúhṹ

O Luki hĩ́a wee bè là a Poole va hã kúio. O yínɔń zúifù. O lé o *Kɛrɛɛsi nìi. O fù lé o dɔ̀kɔ̀túarán. Lé orɛ́n túara ho vũahṹ mu, á mún túara ɓa Tonkarowà bè-wénia vũahṹ.

Bìo nɔn ó o Luki túararáa mí bín-tente:

1. O Luki wi à ɓa kèrètĩ́ɛwa ɓúenɓúen zũń le bìa dó mí sĩa o *Krista yi á bìo bò bìo na wó mɔn kɛ̃́nkɛ̃́n wán. Ò o wi ò o hení ɓa sĩa à ɓa wíoka fárá tĩn.

2. O mún wi ó o zéení le ɓa kèrètĩ́ɛwa yínɔń nùpua na wi à ɓa fá mí ɲii dĩ̀ní lè ɓa *zúifùwa.

3. Ɲún-sĩ ó o Tiofiile hĩ́a lé o Poole ɲi-tà ho Oroomu yi. Ó o Luki túara ho vũahṹ mu nɔn wo yi, à séenía o tonló yi.

O henía mu bè-kora sɛ́ndíaró lè ho fìoró bìo. O zéenía a *Isirayɛɛle nìpomu làndáwá yara.

Yìa lé ɓa nùpua ɓúenɓúen kã̀nílo ó o zéenía bìo mi vũahṹ mu yi.

1-2 Tiofiile,[a] bìo wó khĩína wa cɔ̃́n lè mí dà-kéní kéní ɓúenɓúen le Dónbeenì dã́ní yi à lá mu ɲúhṹ ɓúɛɛníi á ɓa ɓúi mɔn á lé mu sɛɛ́ràsa, bán lé bìa wó le Dónbeenì bín-buerowà na zéenía mu làa wɛn. Ɓa cɛ̀rɛ̀ɛ wi à ɓa kúeeka mu mín wán à túa hã vɔ̃nna yi. 3 Á bìo á ĩnɛ́n mún wi á ĩ túa mu lè ɓa bìo síi, á ĩ tùakaa mu cinciíra bìa mɔn mu lè mí nì-kéní kéní cɔ̃́n á zũńnanáa mu ya-tente. Á bìo mu sã̀maanáa lé bṹn á ĩ wi à ĩ túaráa mu à na ũnɛ́n Tiofiile cùkúso yi, 4 bṹn lé bìo o na á fo ò zũń kɛ̃́nkɛ̃́n ká bìo á ɓa fù kàránna làa fo ɓúenɓúen lé ho tũ̀iá poni.

5 Ho Zudee kɔ̃hṹ bɛ́ɛ *Heroode pã̀ahṹ, á le Dónbeenì yankaro ɓúi fù wi bĩ́n á yèni ɓa le Zakari. O lé o Abia kuure nùpue ɓúi. Ɓàn hã́a yèni ɓa le Elizabɛɛti. Wón fù lé le *Dónbeenì yankarowà ɲúhṹso *Aaron nɔnkãni hĩ́nló ɓúi. 6 Ɓa mí nùwã ɲun fù lée nùpua na térénna le Dónbeenì yahó, ó o Ɲúhṹso làndáwá là a bè-zéenínia lè mí dà-kéní kéní ɓúenɓúen á ɓa wee bè yi lè mí ɲi-kã́a. 7 Ɓa lá dĩǹ yí yú za lé bìo ó o Elizabɛɛti hĩ́ana yí máa te, à ɓa mí nùwã ɲun mún kĩ́nkaa.

8 Wizonle ɓúi, ó o Zakari zon le *Dónbeenì zĩ-beenì yi lé bìo á ɓa kuure nùpua lé bán ho yankaró pã̀ahṹ yèrèmáa ɓueé dɔ̃n, 9 á bìo ɓa le mí ì cà yìa zoó cĩ̀í mu bìo na sãmu sĩ le *sòobá-lùe[b] yi làa bìo mu bòráa le Dónbeenì yankarowà làndá yi á ɓa wó le ɲún-sĩni bìo, ó orɛ́n lé yìa ó o Ɲúhṹso léra.

10 Hón pã̀ahṹ so yi, ká ɓa zã̀amáa lée dĩ̀n ho khũuhũ á wee wé ho fìoró. 11 Yìo ɓueé tĩ ò o Ɲúhṹso wáayi tonkaro lií dĩ̀n o yahó mu bìo na sãmu sĩ cĩ̀íníi dɛ̀ɛ nìsã́ní ɓàn nín-tĩánì. 12 Pã̀ahṹ na ó o Zakari mɔn wo, ó o zã́na làa sòobɛ́ɛ á wee zà wàwàwà. 13 Ká a tonkaro màhã́ bía làa wo: «Zakari, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ, le Dónbeenì ɲá ũ fìoró. Mìn hã́a Elizabɛɛti á à sì le sãní á à te o za báa; ká a khíi ton à ũ cé o yèni le Zãn. 14 O bìo khíi wé hã zã̀makaa lè le sĩ-wɛɛ ũ cɔ̃́n, á nùpua cɛ̀rɛ̀ɛ mún khíi zã̀maka a teró bìo yi. 15 Lé bìo ó o khíi wé nì-beenì o Ɲúhṹso yèn-dã́ní yi. Bè-ɲunii na dà a vĩ́ hã yìo ó o máa bè mí ɲii yi hùúu, á le Dónbeenì Hácírí á à fèn ǹ kɛń wo yi ká a yàá dĩǹ yí ton. 16 Orɛ́n lé yìa khíi bĩní ì fé o *Isirayɛɛle nìpomu cɛ̀rɛ̀ɛ á ɓa à yèrèmá à ɓuen ɓa Ɲúhṹso Dónbeenì cɔ̃́n. 17 Orɛ́n mí bɛɛre lé yìa khíi fèn ǹ wíoka a Ɲúhṹso wɔ̃hṹ lè le Hácírí lè ho dàńló na le Dónbeenì yánkaa nɔn mí ɲi-cúa fɛɛro *Elii yi. Ũ za mu lé yìa khíi véení hã bíoní na wi ɓa maáwà lè mí zàwa pã̀ahṹ, á mún ǹ yèrèmá bìa pã́ le Dónbeenì bíonì sĩa á ɓa à wé lè ɓa nùpua na térénna lè ɓa bè-zũńlowà bìo síi. Lé kà síi o ò wíokaráa ɓa nùpua á à paráa o Ɲúhṹso ɓuenló.»

18 Ó o Zakari bía nɔn le Dónbeenì tonkaro mu yi: «Bìo ò wé á ĩ tàráa mu yi lé mu yɛ́n? Bìo á ĩ màhã́ kĩ́na, á wàn hã́a mún yìo tɔ̃n yú.» 19 Á le Dónbeenì tonkaro bía: «Ĩnɛ́n na dĩ̀n ũ yahó kà lé o Kabiriyɛɛle. Ĩ wi le Dónbeenì nìsã́ní á wee sá na le yi. Lerɛ́n lé dìo tonkaa mi le ĩ ɓuee bío le bín-tente na kà na foǹ. 20 Àwa! Á bìo fo yí tà ĩ bíonì yi, lé bṹn nɔn á ũ ɲii á à lì á máa bĩní máa bío fúaa ũ za báa mu te nɔ̀nzoǹ. Loń mu sese, bìo á ĩ bía làa fo ɓúenɓúen á à wé ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì le mu ko yi.»

21 Hón pã̀ahṹ so yi ká ɓa zã̀amáa pá lée dĩ̀n ho khũuhũ á pan o Zakari. Ho pɔ̃̀n-tóní na ó o zoó wó le sòobá-lùe yi á lùnkaa ɓa yilera. 22 Pã̀ahṹ na ó o wà ɓueé lé yi, à bṹn ò o ɲii lù, ó o wee bío lè ɓa nùpua lè mí níní. Á ɓa dɛ̀ɛnía zũna mu le o bìo mu yínɔń kã́amáa, Dónbeenì zéenía bìo ɓúi làa wó zoó le sòobá-lùe mu yi. 23 Nɔ̀nzoǹ na ó o Zakari mu tonló vó yi, ó o wà van mí zĩi.

24 Lé bṹn mɔ́n á ɓàn hã́a Elizabɛɛti sùráa mí sãní. Bìo ó o zũna mí sãní mu bìo, ó o wó hã pĩina bìo hònú ɓúenɓúen ká a yí máa tà lé khũuhũ. Hón pã̀ahṹ so yi ó o wee bío mí yi: 25 «Pátì! Bìo kà yàá dĩ̀n yí bon. O za máa teró bìo na fù wee wé bío na miì fɛ́ɛɛ á wã́a vó ho zuia. O Ɲúhṹso na pànká wi á zũna ĩ màkárí á hóonía ĩ ɲúhṹ.»[c]

26 Pĩina bìo hèzĩ̀n bṹn mɔ́n, á le Dónbeenì bía nɔn mí tonkaro Kabiriyɛɛle yi le o tĩ́n lɛ́n va ho Kalilee kɔ̃hṹ lóhó ɓúi na ɓa le Nazarɛɛte yi, o hĩ́nzo-sínii ɓúi cɔ̃́n. 27 O hĩ́nzoró mu fũaamu[d] á bò nɔn o bɛ́ɛ *Daviide nɔnkãni nùpue ɓúi na yèni ɓa le Zozɛɛfu yi. O hĩ́nzo-sínii mu yèni ɓa le Mari. 28 Bìo ó o Kabiriyɛɛle vaá zon o zĩi yi ó o tɛ̀ɛnía a yi: «Mari, foó. O Ɲúhṹso Dónbeenì wó mí sãamu làa fo: Orɛ́n mí bɛɛre mún wi làa fo. Wã́a zã̀maka.» 29 Ó o Mari kará coon á yilera yáara. O wee le mí yi, le dén tɛ̀ɛníi so ɲúhṹ lé mu yɛ́n. 30 Á le Dónbeenì tonkaro bía: «Mari, yí zɔ̃́n dɛ̀ɛ woon, le Dónbeenì sãamu á dɔ̃n fo. 31 Loń! Bìo fo kará wán á fo ò sì le sãní á a te o za báa, ká ũ le fo ò cé o yèni à ũ bío le Yeesu. 32 O khíi wé nùpue na ɲúhṹ wi á ɓa wé è ve o lè le Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán Za. Á le Dónbeenì mún khíi bàrá a ɓàn ɓùaa Daviide bá-zàmu kanmúiní wán. 33 O khíi lá lé bɛ́ɛnì o *Zakoobu nìpomu zĩi, á bá-zàmu máa ve máa mi.»

34 Ó o Mari bía nɔn wo yi: «Mu dà a wé kaka? Bìo á ĩ màhã́ yí zũ báa.»

35 Á ho wáayi tonkaro zéenía mu ya-tente làa wo: «Le Dónbeenì Hácírí á à lii ũ wàn, á le Dónbeenì na wi mu bìo ɓúenɓúen ɲúhṹ wán dàńló á à ɓún foǹ lè ho tàró bìo síi. Lé bṹn nɔn ó o za na á ũ khíi te á ɓa wé è ve le yi poni ɓànso, làa Dónbeenì Za. 36 Loń! O Elizabɛɛti na làa fo te mín pá sù le sãní lè mí hã́-kĩ́nmu; wón na ɓa fù le o hĩ́ana yí máa te, nín-yìa sãní pĩina yú hã bìo hèzĩ̀n. 37 Lé bìo á bìo na le Dónbeenì á à wé è sa bṹn bìo so mía hùúu.» 38 Hón pã̀ahṹ so yi ó o Mari bía nɔn ho wáayi tonkaro yi: «Ĩ wi o Ɲúhṹso níi yi ho zuia, ĩ wi o níi yi ho yìró. Le mu wé miì làa bìo fo bíaráa mu.» Á ho wáayi tonkaro zoó ló lée wà ò o día a Mari.

39 Wizooní bìo yɛn bṹn mɔ́n, ó o Mari hĩ́nɔn bánbáa ɲɔn ho lóhó ɓúi na wi ho *Zudaa kɔ̃hṹ ɓúaa yi. 40 Bìo ó o vaá dɔ̃n ó o térénna vaá zon o Zakari zĩi, á zoó tɛ̀ɛnía a Elizabɛɛti yi. 41 Bìo ó o Elizabɛɛti ɲá a Mari tɛ̀ɛníi sã, ó o za dɛ̀ɛnía zoó kùrúnna a yi, á le Dónbeenì Hácírí wã́a sú a Elizabɛɛti mu, 42 ó o zoó bía pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɓa hã́awa ɓúenɓúen tĩ́ahṹ ũnɛ́n lé yìa le Dónbeenì dúɓuaa wi wán, ó o za na sãní wi ũ wán á le mún dúɓuaa yi. 43 Ĩnɛ́n lée wée á ĩ Ɲúhṹso ɓàn nu ló ɓuararáa ĩ cɔ̃́n! 44 Loń! Pã̀ahṹ na á ĩ ɲá ũ tɛ̀ɛníi sã, á ĩ za sĩi wan wan á kùrúnna ĩ yi. 45 Yìa tà le bìo ó o Ɲúhṹso bía nɔn mí yi á à wé máa khí ɓɛ̀ntĩ́n bìo se.»

46 Ó o Mari wã́a bía:

57 Bìo ó o Elizabɛɛti teró dɔ̃n, ó o ton mí za báa. 58 Á bìa làa wó kará ɓó mín yi lè ɓàn temínlowà ɲá le o Ɲúhṹso wó mí sãamu làa wo, á ɓa páanía wee zã̀maka làa wo. 59 O kúnkúza mu teró wizooní bìo hètĩn zoǹ á ɓa ɓuan wo ɓueé *kúio,[e] à ɓa le mí ì cé ɓàn maá Zakari yèni á à na a yi. 60 Á ɓàn nu Elizabɛɛti pã́ ò o bía: «Ɓùeé. O yèni ɓa le Zãn.» 61 Á ɓa bía nɔn wo yi; «Lée webio? Le yèni mu ɓa yèn-ɓua mía mìn zĩi.» 62 Á ɓa wã́a wee tùa ɓàn maá yi lè mí níní le lé le yèni yɛ́n ó o le mí ì cé á à na mí za yi. 63 Ó o Zakari le ɓa lá le dɛ̀ɛ na wee túa wán na mí yi, á bìo kà lé bìo ó o túara: «O yèni ɓa le Zãn.» Á mu wó ɓa coon. 64 Lé bṹn wán ó o Zakari ɲii dɛ̀ɛnía feera wee bío, á wee ɓùaaní le Dónbeenì. 65 Á bìa sùarákaa bĩ́n ɓúenɓúen zã́na, á ho *Zudee kɔ̃hṹ ɓúaa lùa ɓúenɓúen yi á ɓa wee bío bìo wó. 66 Á bìa wee ɲí mu ɓúenɓúen wee ɓua mu mí sĩa yi. Ɓa wee tùa míten yi: «O kúnkúza mu bìo khíi wé kaka coon?» O Ɲúhṹso pànká ɓɛ̀ntĩ́n wi làa wo.

67 Ó o kúnkúza mu ɓàn maá Zakari á le Dónbeenì Hácírí sú á le le o bío hã bíoní na kà: