1 Onaqa atra tamo gate a na Stiven nenemyej, “Naŋgo anjam maronub di bole e?” 2-3 Onaqa Stiven a kamba marej, “O ijo was ijo abu ti niŋgi ijo anjam endi quiy. Nami gago moma utru Abraham a Mesopotemia sawaq di sosiqa Haran qureq gilosaisonaqa gago Qotei laŋ qureq di unu qaji a Abraham aqa ulatamuq di brantosiqa minjej, ‘O Abraham, ni ino sawa ti ino was naŋgi ti uratnjrsimqa mandam mutu bei e na osormitqa deq gilime.’ 4 Qotei na Abraham degsi minjnaqa a tigelosiqa Kaldia sawa uratosiq Haran qureq gilsiq di soqnej. Bunuqna aqa abu moinaqa Qotei na a qariŋyonaq mandam mutu iga bini unum qaji endeq bosiq soqnej. 5 Sonaqa Qotei na mandam mutu endi a yosai. A aŋgro saiqoji sonaqa Qotei na minjej, ‘Bunuqna e na ni ti ino moma kalil ŋambabqab qaji naŋgi ti mandam mutu endi eŋgwai.’ 6 Osiqa minjej, ‘Mati ino moma kalil naŋgi sawa beiq di yauŋ tamo soqnibqa sawa deqaji tamo naŋgi na wau koba enjroqnsib ugeugeinjroqnibqa wausau 400 gilqas. 7 Yimqa e na kamba sawa deqaji tamo naŋgi peginjrsiy ñumitqa ino moma naŋgi sawa di uratosib bosib mandam mutu endia sosib e qa louoqnqab.’ Qotei na nami Abraham degsi minjej. 8 Osiqa Abraham ombla anjam qosisiqa minjej, ‘Ni muluŋ unqam.’ Degsi minjnaqa Abraham aqa aŋgro Aisak a ŋambabonaqa bati 8 qa muluŋ waiyej. Bunuqna Aisak aqa aŋgro Jekop a ŋambabej. Olo bunuqna Jekop aqa aŋgro 12 naŋgi dego ŋambabeb. Di gago moma utru 12.

9-10 “Onaqa bati bei Jekop aqa aŋgro 11 naŋgi naŋgo was Josep qa ugeosib a ojsib tamo qudei naŋgo baŋq di atnabqa naŋgi na silali enjrsib Josep osi sumsib Isip sawaq di uratonab soqnej. Josep a Isip sawaq di gulbe ti sonaqa Qotei na aqaryaiyoqnsiqa geregereiyoqnej. Osiqa Josep powo koba yeqnaqa Isip naŋgo mandor a di unoqnsiqa Josep qa are boleiyonaq soqnej. Deqa a na Josep minjej, ‘Ni gate koba sosim Isip sawa taqatqam.’ Degsi minjej deqa Josep a Isip sawa taqatoqnej. A mandor aqa tal dego taqatoqnej.

11 “Bunuqna Isip sawa ti Kenan sawa ti naŋgi mam koba osib gulbe kobaquja iteb. Gago moma utru naŋgi dego iŋgi saiinjrej. 12 Onaqa Jekop a endegsi quej, ‘Isip sawaq di iŋgi unu.’ Qusiqa gago moma utru naŋgi qariŋnjrnaq iŋgi awaiyqajqa Isip sumeb. Sumsib iŋgi awaiyosib olo puluosib beb. 13 Bunuqna Jekop na gago moma utru naŋgi olo iŋgi awaiyqa qariŋnjrnaq Isip sumeb. Sumsib naŋgo was Josep aqa ulatamuq di tigelonab a segi qa babtonaq naŋgi a qa poinjrej. Josep a aqa abu qa ti aqa was naŋgi qa ti dego babtonaq Isip naŋgo mandor a naŋgi qa poinjrej. 14 Deqa Josep na aqa was naŋgi olo qariŋnjrnaq aisib Josep aqa leŋ kalil aqa abu Jekop ombla joqsib Isip sumeb. Tamo ti uŋa ti kalil turtonab 75. 15 Bati deqa Jekop a Isip sumsiqa dia sosiq moiyej. Gago moma utru naŋgi dego dia moreŋeb. 16 Onaqa naŋgo qusa osi bosib Sekem qureq di subq ateleŋeb. Sub di nami Abraham a Hamor aqa aŋgro naŋgoq dena awaiyej.

17 “Ariya Israel naŋgi Isip uratosib mandam mutu iga bini unum qaji endeq bqajqa bati jojomej. Bati jojomonaqa Israel naŋgi tulaŋ gargekobaeb. Agi nami Qotei na Abraham minjej, ‘Bunuqna e na ni ti ino moma naŋgi ti mandam mutu endi eŋgwai.’ 18 Bati deqa Isip naŋgo mandor bei tigelej. A Josep qa poiyosai. 19 Deqa a na gago moma naŋgi gisa gisaŋnjroqnsiq ugeugeinjroqnej. Naŋgo aŋgro ŋambabeqnab a na naŋgi minjreqnaq osi giloqnsib nañuq di uratnjreqnab moreŋoqneb. 20 Bati deqa Moses a ŋambabej. Qotei a Moses qa are tulaŋ boleiyonaq soqnej. Bai qalub qa Moses aqa ai abu naŋgo talq di a ulitosib geregereiyoqneb. 21 Bunuqna naŋgi Moses osib yaq di uratonab sonaqa Isip naŋgo mandor aqa aŋgro sebiŋ na itosiq aqa segi qa marsiq a boletonaq tamo kobaqujaej. 22 A Isip naŋgo skul kobaq giloqnsiq powo koba oqnej. Deqa a tamo siŋgila koba soqnej. A siŋgila na wauoqnsiqa anjam maroqnej.

23-24 “Moses aqa wausau 40 kereonaqa a na aqa was Israel naŋgi unjrqajqa marsiqa gilsiq naŋgoq di brantej. Brantonaqa Isip tamo bei na Israel tamo bei qalougeteqnaq unsiqa a kamba Israel tamo di aqaryaiyosiq Isip tamo qalnaq moiyej. 25 Osiqa are qalej, ‘Ijo was Israel naŋgi ijo kumbra di unsib endegsi poinjrqas, “Bole, Qotei a Moses giltimqa a na iga joqsim Isip sawa uratqom.” ’ Naŋgi degsi poinjrosai. 26 Nebeonaqa Moses a olo walwelosi gilsiq Israel tamo aiyel qoteqnab unjrsiqa naŋgi aiyel potnjrsiq minjrej, ‘Niŋgi aiyel was wo. Kiyaqa niŋgi qoteqnub?’ 27 Degsi minjrnaqa tamo aqa was qaloqnej qaji a na tigelosiqa Moses aqa baŋ gotraŋyetosiqa minjej, ‘Yai na ni gago gate koba atqoqa iga taqatgosim gago une gereiyqa bonum? 28 Ya ni na Isip tamo bei qalnam moiyej degsim e olo lubsim moiyotbqam e?’ 29 Onaqa Moses a anjam di qusiqa a ulaŋosiq gilsiq Midian sawaq di yauŋej. Di sosiqa uŋa osiqa aŋgro mel aiyel ŋambabtnjrej.

30 “A di sosiqa wausau 40 koboonaqa Sainai mana aqa wadau sawaq di ŋam luwit yusiq puloŋeqnaqa Qotei aqa laŋ aŋgro bei ŋam puloŋq di sonaq unej. 31-32 Unsiqa are koba qalsiqa olo geregere unqa osiqa ŋam luwit utruq gilej. Gilnaqa ŋam puloŋ miligiq di Tamo Koba a na anjam endegsi minjej, ‘O Moses, e ino moma naŋgo Qotei. E Abraham aqa Qotei. E Aisak aqa Qotei. E Jekop aqa Qotei.’ Degsi minjnaqa Moses a qusiqa ulaugetosiq gindagindaŋej. Osiqa ŋam puloŋ di unqa uratosiqa turuej. 33 Onaqa Tamo Koba a na olo minjej, ‘Mandam mutu kiñala ni tigelejunum endi getento koba. Deqa ino siŋga tatal piqt. 34 Ni que. Ijo segi tamo uŋgasari naŋgi Isip sawaq di gulbe koba ti sonab e unjreqnum. Naŋgi akamkobaeqnab e queqnum. Deqa e na naŋgi Isip naŋgo mandor aqa baŋq dena eleŋqai. E deqa ni mermqa bonum. Deqa ni tigel. E ni qariŋmitqa Isip aiqam.’ Qotei na Moses degsi minjej.

35 “O ijo was, Moses qujai di nami Israel naŋgi na qoreiyosib minjeb, ‘Yai na ni gago gate koba atqoqa iga taqatgosim gago une gereiyqa bonum?’ Agi a qujai Qotei na gate koba atsiqa qariŋyonaqa a Israel naŋgoq aisiqa aqaryainjrej. Laŋ aŋgro ŋam luwitq di sosiqa Moses aqaq di brantej qaji a Moses siŋgilatonaq a kumbra di yej. 36 Moses qujai dena Isip aisiq dia maŋwa gargekoba yoqnej. Osiqa Israel naŋgi joqsiqa Isip uratosib gilsib wadau sawaq di, Yuwal Lentq di Moses na maŋwa gargekoba yeqnaqa wausau 40 koboej. 37 Moses qujai dena Israel naŋgi minjrej, ‘Bunuqna Qotei na aqa medabu o qaji tamo bei e bul nuŋgo ambleq dena tigeltimqa a na niŋgi anjam merŋgoqnqas.’ 38 Moses qujai dena Israel naŋgi joqsiq wadau sawaq di korooqneb. Di gago moma naŋgi. Moses qujai di Sainai manaq oqsiq dia laŋ aŋgro bei na anjam minjnaqa a ombla soqneb. Sosibqa Moses a anjam ŋambile unu qaji di Qotei aqaq dena yaiyosiqa gago moma naŋgi enjrej.

39 “Ariya Moses a Sainai mana goge di sonaqa gago moma naŋgi na aqa anjam dauryqa uratosib a qoreiyosib olo puluosib Isip aiqajqa maroqneb. 40 Osib atra tamo gate Aron endegsib minjeb, ‘Ni gago qotei qudei gereiyetgimqa naŋgi na iga joqsib puluosim Isip olo aiqom. Moses agi iga Isip dena joqsi bej qaji bini a qabitqo kiyo di iga qaliesai.’ Naŋgi na Aron degsib minjeb. 41 Minjsib bati deqa naŋgi na makau sigitosib aqa sulum gereiyosib gisaŋ qotei di atraiyosib areboleboleinjroqnej. 42 Naŋgi kumbra degyeb deqa Qotei na naŋgi qoreinjrnaqa naŋgi seŋ ti bai ti bongar ti biŋinjroqneb. Naŋgo kumbra deqa Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi bunuqna endegsib neŋgreŋyeb, ‘O Israel tamo uŋgasari, niŋgi wausau 40 wadau sawaq di sosibqa makau ti kaja ti ñumoqnsib gisaŋ qotei naŋgi atrainjroqneb. Niŋgi e atraibosaioqneb. 43 Niŋgi gisaŋ qotei Molek aqa tal ti gisaŋ qotei Refan aqa bongar ti sigitosib naŋgo sulum gereiyosib wadau sawaq di osi laqnsib naŋgi biŋinjroqneb. Nuŋgo une deqa e niŋgi wiŋgitqa niŋgi sawa endi uratosib Babilon qure taqal beiq gilsib di sqab.’ Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi anjam degsib neŋgreŋyeb.

44 “Gago moma naŋgi wadau sawaq di sosibqa Qotei aqa tal gara na gereiyo qaji di osi laqneb. Tal di Qotei na nami sigitosiqa Moses osoryonaqa degsi gereiyej. Tal dia Qotei na aqa anjam bole babtoqnej. 45 Bunuqna gago moma naŋgi tal di onabqa Josua na naŋgi joqsi bosiqa mandam mutu endia soqneb. Sonabqa Qotei a Josua minjnaqa a na sawa bei bei qaji naŋgi winjrnaq jaraiyonabqa Qotei a gago moma naŋgi mandam mutu endi enjrej. Bati deqa gago moma naŋgi Qotei aqa tal di osi bosib mandam mutu endia atnab soqnej gilsi gilsiq Devit aqa batiej. 46 Qotei a Devit qa are boleiyonaq soqnej deqa Devit a endegsi pailyej, ‘O Jekop aqa Qotei, ni e odbimqa e ni sqajqa tal kobaquja gereiyetmqai.’ 47 Ariya a tal gereiyosai. Bunuqna Devit aqa ŋiri Solomon a na tal di Qotei gereiyetej.

48 “O was niŋgi quiy. Qotei Goge Koba a tal tamo na gereiyo qaji dia sqasai. Aqa medabu o qaji tamo bei a nami anjam endegsi marej, 49 ‘Tamo Koba a marqo, “Laŋ qure a ijo awo jaram koba. Mandam a ijo siŋga atqajqa sawa. Deqa e sqajqa tal niŋgi na gereiyetbqa keresai. E aqaratqajqa sawa bei sosai. 50 E ijo segi baŋ na iŋgi iŋgi kalil di gereiyem unu.” ’ ”

51 Stiven a anjam kalil di marekritosiq olo Juda tamo kokba naŋgi siŋgila na endegsi minjrej, “Niŋgi anjam gotraŋyo ani tamo. Nuŋgo are Qotei aqaq di sosai. Niŋgi sawa bei bei qaji naŋgi bul. Niŋgi Qotei aqa anjam quqwa urateqnub. Niŋgi bati gaigai Mondor Bole aqa anjam dego quqwa urateqnub. Nuŋgo moma naŋgi kumbra deqaji yoqneb agi niŋgi na olo yeqnub. 52 Qotei aqa medabu o qaji tamo naŋgi na nuŋgo moma naŋgi anjam endegsib minjroqneb, ‘Kumbra Bole Yeqnu Qaji Tamo a bqas.’ Degsib minjreqnab naŋgi quqwa uratoqneb. Osib Qotei aqa medabu o qaji tamo kalil naŋgi ugeugeinjroqnsib ñumoqneb. Bei uratosaioqneb. Ariya tamo di a bonaqa niŋgi na nuŋgo moma naŋgo kumbra uge di dauryosib agi tamo di ojsib jeu tamo naŋgo baŋq di ateb. Atnabqa naŋgi na qalnab moiyej. Tamo di agi Yesus. 53 Moses a laŋ aŋgro naŋgo baŋq dena dal anjam yainjrej. Dal anjam di niŋgi na osib olo dauryqa urateqnub.” Stiven a Juda tamo kokba naŋgi degsi minjrej.

54 Onaqa Juda tamo kokba naŋgi Stiven aqa anjam di qunab are qametnjrnaqa minjiŋ ani oqetnjrnaqa qalagei anjam atoqnej. 55 Bati qujai deqa Mondor Bole na Stiven siŋgila yonaqa a laŋ goge tarosiqa Qotei aqa riaŋ koba unej. Unsiqa Yesus a dego Qotei aqa baŋ woq di tigelesonaq unej. 56 Osiqa Juda tamo kokba naŋgi minjrej, “Niŋgi quiy. Laŋ waqwoqa Tamo Aŋgro a Qotei aqa baŋ woq di tigelesonaq e unonum.”

57 Stiven a naŋgi degsi minjrnaqa naŋgi kalil aqa anjam di quqwa uratosib tulaŋ murqumyosib naŋgo dabkala baŋ na getentosib gurgur ti gilsib siŋgila na Stiven ojeb. 58 Ojsib meniŋ na qalib moiqajqa titosib qure polomq osi gileb. Osi gilsib meniŋ na qaloqneb. Tamo naŋgi nami Stiven aqa jejamu laŋa gisaŋyeb qaji naŋgi na naŋgo gara jugo piqteleŋosib aŋgro wala bei aqa ñam Sol aqa siŋgaq di koroiyeb. 59 Tamo kalil naŋgi meniŋ na Stiven qaleqnabqa a moiqa osiqa endegsi pailyej, “O Tamo Koba Yesus, ni na ijo qunuŋ ame.” 60 Degsi pailyosiqa siŋga tombol na awoosiq tulaŋ maosiq marej, “O Tamo Koba, naŋgi e lubonub naŋgo une deqa ni na kambatnjraime.” A degsi pailyosiqa moiyej.

<- Aposel 6Aposel 8 ->