Mousese ea Malasu (Da:i Sia: - Deuteronomy; Modu - Deuteronomi; Bisini - Lo) Hidadea Sia: Dedesu dunu da Mousese. Hidadea sia: amola sia: dagosu amo eno dunu da dedei. Isala:ili dunu da hame nabasu hou hamobeba:le, ode 40 amoga hafoga:i wadela:i soge amo ganodini lalu. Ilia da Moua:be soge ganodini esalu amola Gode da ili Ga:ina:ne soge amo ganodini golili sa:ima:ne ilia logo bu doasimusa: dawa:i. Amaiba:le, ilia da bu Gode sia: giadofasa:besa:le, Mousese da ilima sia: bagade olelei. Amo sia: da Mousese ea Malasu buga ganodini dedei diala. Liligi bagade amo buga ganodini dedei da agoane:- 1 Mousese da hou amo ode 40 ganodini ba:i amo ilima bu olelei. Gode da wadela:i soge amo ganodini ili noga:le ouligi, amo e da ilima bu sia:i. Ilia da Gode mae yolesili nabasu hou hamoma:ne e da ilima bu sia:i. 2 Mousese da Gode Ea Hamoma:ne sia:i Nabuane Gala amo bu olelei. E da God Ea Sema No 1 bu bagade olelei. Amo da ilia da Gode Ema fawane fa:no bobogemu olelesa. Amalalu, e da sema eno amo da Isala:ili dunu ilia da Ga:ina:ne soge lasea, nabawane hamoma:ne sia:i. 3 Mousese da Gode Ea Gousa:su amo Isala:ili dunuma bu olelei, amola ilia da amo bu noga:le nabima:ne sia:i. 4 E da Yosiua amo Mousese ea sogebi lale, Isala:ili dunu ilima bisili masusa: ilegei dagoi. Mousese da Gode Ea fidisu hou nodoma:ne gesami hea:i. E da Gode da Isala:ili dunu fi noga:le fidima:ne sia:i. Amalalu, Mousese da Moua:be soge ganodini (amo da Yodane Hano amoga gusu gala) bogoi dagoi. Sia: bagadedafa amo buga ganodini da Gode da Ea ilegei fi (Isala:ili) gaga:i dagoi amola hahawane udigili fidisu. Bai E da ilima asigisu. Ilia da esalusudafa amola Gode Ea hahawane udigili fidisu amo ba:ma:ne, ilia da Gode Ea hou mae gogolele, Ema asigi hou amola nabasu hou hamoma:ne, Mousese da ha:giwane olelei. Sia: No1 amo buga ganodini da Sia:alalo 6:4-6. Amo sema dedei. Yesu da sema baligi bagade sia:i dagoi (Ma:diu 22:37; Maga 12:30; Luge 10:27) “Dilia dogo huluane amola dilia a:silibu huluane amola dilia asigi dawa:su huluane, dilia amoga Hina Godema asigima.” Sia: Dedei Diala 1 Mousese ea sia: Age...Sia:alalo 1:1-4:49 2 Mousese ea sia: Ageyadu...Sia:alalo 5:1-26:19 (a) Gode Ea Hamoma:ne sia:i Nabuane Gala...Sia:alalo 5:1-10:22 (b) Sema, Hamoma:ne sia:i amola Sisasu...Sia:alalo 11:1-26:19 3 Ga:ina:ne Soge ganodini Golili Masunu Fada:i Sia:...Sia:alalo 27:1-28:68 4 Gousa:su Hou bu Hahamoi...Sia:alalo 29:1-30:20 5 Mousese Bogoma:ne Dagosu Sia:...Sia:alalo 31:1-33 6 Mousese Bogosu...Sia:alalo 34:1-12
1Mousese ea Malasu 1 Amo buga ganodini da Mousese ea sia: dedei diala. Amo sia: e da Isala:ili dunu ilia da wadela:i soge Yodane Hano amoga gusu ganodini esalu ilima sia:i. Ilia da Yodane Hano sogebi dio amo Sufe amo ganodini esalu. (Sufe da dogoa dialu. La:idi da Balane hafoga:i soge galu, la:idi da Dofele moilai, La:ibane moilai, Ha:selode moilai amola Disahabe moilai.) 2 (Eso gidayale gala emoga ahoasea, dilia da Sainai goumi yolesili, Idome agolo soge amoga asili, Ga:idesie Bania amoga doaga:mu.)3 Isala:ili dunu da Idibidi yolesili ode 40 agoane wadela:i soge ganodini lalu. Eso age, oubi gida amola ode 40 amoga Mousese da Gode Ea olelei liligi huluane Isala:ili fi ilima olelei. 4 *Idisu 21:21-35Hina Gode da hina bagade Saihone (A:moulaide dunu ouligisu musa: Hesiabone moilai bai bagade ganodini esalu) amola hina bagade Oge (Ba:isane dunu ouligisu musa: da Asadalode amola Edelei, amo moilai ganodini esalu), amo fane legei dagoi. Amo fa:no Mousese da sia: olelei. 5 Isala:ili dunu da Moua:be soge (Yodane Hano amoga gusu galu) amo ganodini esalu.
Amo esoga Mousese da Gode Ea olelesu amola Ea Sema ilima muni olelesu. 6 E amane sia:i “Ninia da Sainai Goumia esaloba, Hina Gode da ninima amane sia:i, ‘Dilia da amo goumia esala helesa. 7 Dilia abula diasu mugululi, masa. Dilia A:moulaide dunu ilia agolo soge amola eno soge amo da amo sisiga:i amoga masa. Dilia Yodane Hano fago soge amola agolo soge amola gano soge amola Medidela:inia Wayabo Bagade bega: amoga masa. Ga:ina:ne soge baligili, asili Lebanone Goumi baligili, Iufala:idisi Hano bagade amoga doaga:ma. 8 Amo soge huluane Na, dilia Hina Gode, da dilia aowalali dunu amo A:ibalaha:me, Aisage, Ya:igobe amola iligaga fi ilima imunu sia:i. Dilia amo sogega fimusa: lala masa.’ ” Mousese da Fofada:su Dunu Ilegei (Gadili Asi 18:13-27)9 Mousese da Isala:ili dunuma amane sia:i “Ninia da Sainai Goumiga esaloba na da dilima amane sia:i, ‘Nisu da dilima ouligisu amola hina esalumu da hamedei. Hawa: hamosu da bagadedafa. 10 Dilia Hina Gode da dilia fi bagade hamobeba:le, dilia idi da wali gasumuni muagado gala amo ilia idi defele ba:sa. 11 Hina Gode, dilia aowalalia Gode, Ea sia:i defele da dilia idi bu bagade hamone, afadafa da 1000 hamomu da defea, amola liligi bagade dilima imunu da defea. 12 Be nisu da habodane dia sia:ga gegesu amola dioi bagade hou hahamoma:bela:? 13 Amaiba:le, dilia fi hisu hisu dunu amo da bagade dawa:su dunu amoga ilegema. Amasea, amo dunu da dilima ouligisu amola hina esaloma:ne, na da ilegemu.’ 14 Amo na da sia:i amola dilia da amo hou da noga:i sia:i dagoi. 15 Amaiba:le, na da asigilai amola bagade dawa:su dunu, dilia fi hisu hisu amoga lale, dili ouligima:ne ilegei. Mogili da dunu 1000 ouligi, mogili da 100 ouligi, mogili da 50 ouligi amola mogili da 10 ouligi. Amola na da eno ouligisu dunu, dilia fi huluane ganodini ilegei.
16 Amo esoga na da amo ouligisu dunuma amane sia:i, ‘Dilia fi amo ganodini sia:ga gegesu amola sia: eno heda:sea, dilia amo sia: noga:le nabima. Sia: huluane moloiwane fofada:ma. Isala:ili fidafa dunu amola ga fi dilia fi amo ganodini esalebe, amo huluane defele fofada:ma. 17 Dunu hisu hisu ilima hisu hisuwane mae fofada:ma. Dunu huluanedafa ilima defele fofada:ma. Dunu huluane ilima mae beda:ma. Dilia fofada:su da dunuga hame hamoi, be Gode Hi fawane da amo fofada:su olelesa. Be sia: da baligili gasa bagade ba:sea, amo dilia nama fofada:musa: gaguli misa. Amasea, na da sia:mu.’ 18 Amo esoga amola na da dilia hawa: hamosu eno dilima olelei dagoi.”
Mousese da Ga:idesie Bania Soge amoga Desega Ahoasu Dunu Asunasi (Idisu 13:1-33)19 Mousese da eno amane sia:i, “Ninia da Hina Gode Ea hamoma:ne sia:i defele hamoi. Ninia da Sainai Goumi yolesili, wadela:i hafoga:i soge bagade amo baligili asili, A:moulaide agolo sogega asili, Ga:idesie Bania amoga doaga:i. 20 - 21 Amogawi na da dilima amane sia:i, ‘Dilia da wali A:moulaide dunu ilia agolo sogega doaga:i dagoi. Hina Gode, ninia aowalali ilia Gode, da amo soge ninima iaha. Ba:ma! Soge da goea. Gode Ea sia: defele, amo sogega fimusa: lala masa. Mae gigiluma amola mae beda:ma!”
22 Be dilia da nama misini amane sia:i, ‘Ninia da desega ahoasu dunu amo soge ba:ma:ne, ninima bisili masunusa: asunasimu da defea. Ilia da ninima masunu logo amola amo soge fi ilia hou, ninima olelema:mu.’
23 Amo hou na da hahawane ba:i. Amaiba:le, na da dilia fi fagoyale gala afae afae amoga dunu afae lale, huluane desega ahoasu dunu fagoyale gala ilelegei. 24 Ilia da agolo sogega asili, hou hogolalu, Esegole Fago amoga doaga:i. 25 Amoga ilia ifa fage lale, ninima gaguli misi. Ilia da soge ea hou ninima olelei. Soge amo Hina Gode da ninima iaha amo da noga:idafa, ilia sia:i.
26 †Mousese ea Malasu 9:23; Hibulu 3:16Be dilia da Hina Gode Ea hamoma:ne sia:i amoga odoga:i dagoi. Dilia da amo soge ganodini golili sa:imu higa:i galu. 27 Dilia da gilisili higale sia: dasu. Dilia da amane sia:i, ‘Hina Gode da nini higasa. E da nini amo A:moulaide dunu ilia nini medole legemusa:, Idibidi sogega fisili masa:ne ilima i. 28 Ninia abuliba:le amo sogega masa:bela:? Ninia da bagade beda:i. Ninia desega ahoasu asunasi amo da ninima agoane olelei:, amo soge dunu ilia sedade amola ilia gasa amola da ninia bagade baligisa. Ilia moilai gagoi da muagado heda:sa. Dunu baligili bagadedafa ilia da amo soge ganodini esalebe ba:i.’
29 Be na da dilima amane sia:i, ‘Amo dunuba:le mae beda:ma. 30 Hina Gode da dilima bisili masunu, E da dili fidili gegemu. E da Idibidi soge ganodini dili fidi amo defele fidimu. 31 ‡Asunasi Dunu Ilia Hou 13:18Amola E da wadela:i hafoga:i soge amo ganodini dili fidi amo defele fidimu. E da mae yolesili eda da ea gofe ouga:ne oule ahoa, amo defele dili amo sogega doaga:musa: noga:le ouligi.’ 32 §Hibulu 3:19Be dilia da na sia: mae nabawane, Hina Gode Ea hou dafawaneyale hame dawa:i. 33 E da eso huluane dilima bisili, dilia golamu sogebi olelesu. E da dilima logo olelemusa: gasia lalu sawa: agoai amo ganodini bisili asi amola esoga mu mobi agoai mogomogoi amo ganodini bisili asi. Be dilia da Ea hou dafawaneyale hame dawa:i.
Hina Gode da Isala:ili Dunuma Se Iasu (Idisu 14:20-45)34 **Hibulu 3:18Hina Gode da dilia egane sia: nababeba:le, ougi ba:i. E da moloiwane amane sia:i, 35 ‘Dunu afae amo wadela:i fi ganodini da amo soge noga:i Na da dilia aowalali ilima imunu sia:i, amo ganodini da hame masunu. 36 Ga:ilebe (Yefane ea mano), hi fawane da golili sa:imu. E da Na hame yolesiba:le, Na da e amola ea mano, soge e da ba:i ilima imunu.’ 37 Amola dilia houba:le, Hina Gode da nama ougi galu. E nama amane sia:i, ‘Mousese! Di da amo soge ganodini hame masunu. 38 Be dia fidisu dunu Yosiua (Nane egefe) amo ea dogo denesima:ne di fidima. E da Isala:ili dunu amo soge lala masa:ne, bisili masunu.’
39 Amalalu, Hina Gode da nini huluanema amane sia:i, ‘Dilia mano da hame asigilaiba:le, wadela:i hou amola hou noga:i afafamusa: hame dawa:. Dilia da giadofale dilima ha lai dunu da dilia mano gasawane gagumu sia:i. Be ilia fawane da soge ganodini masunu. Na da amo soge ilima imunu amola ilia fawane da amo ganodini fimusa: masunu. 40 Be dilia! Dilia sinidigima! Dilia da hafoga:i wadela:i soge amoga masa. Maga:me Hano Wayabo Bagade ahoasu, amo logoga masa.’
41 Be dilia da nama amane sia:i ‘Dafawane! Ninia Godema wadela:le hamoi dagoi. Be wali ninia da Hina Gode Ea hamoma:ne sia:i defele doagala:musa: heda:mu. Amalalu, dunu huluane da ea gegesu liligi salawane, dilia da agolo sogega gegemusa: masunu da asaboi liligi dawa:i galu.
42 Amola Hina Gode da nama amane sia:i, ‘Isala:ili dunuma ilia da mae doagala:la masa:ne sia:ma. Bai Na amola da dili gilisili hame masunu. Dilima ha lai dunu da bu gegesea, dilia da se bagade nabasa:besa:le, mae masa:ne sia:ma.’ 43 Amaiba:le, na da dilima sia:i dagoi. Be dilia da na sia: hame nabi amola Gode Ea hamoma:ne sia:i liligi nabimu higa:i galu. Dilisu hanaiga hidale agolo sogega heda:i. 44 Amalalu, A:moulaide dunu amo agolo soge ganodini esalu da dilima doagala:le, agime ilia hou defele dili sefasi. Ilia da Idome sogega dili fane legei amola dili sefasili, Homa moilai bai bagade amoga doaga:le fawane yolesi. 45 Amalalu, dilia da bu misini, Godema bagadewane dinanu. Be Gode da dilia disu hamedafa nabi.
Isala:ili Dunu da Ode 40Wadela:i Hafoga:i Soge amo Ganodini Esalu 46 Amalalu, ninia da Ga:idesie sogega eso bagohame esalu,
Mousese ea Malasu 2 ->
3 Isala:ili dunu da Idibidi yolesili ode 40 agoane wadela:i soge ganodini lalu. Eso age, oubi gida amola ode 40 amoga Mousese da Gode Ea olelei liligi huluane Isala:ili fi ilima olelei. 4 *Idisu 21:21-35Hina Gode da hina bagade Saihone (A:moulaide dunu ouligisu musa: Hesiabone moilai bai bagade ganodini esalu) amola hina bagade Oge (Ba:isane dunu ouligisu musa: da Asadalode amola Edelei, amo moilai ganodini esalu), amo fane legei dagoi. Amo fa:no Mousese da sia: olelei. 5 Isala:ili dunu da Moua:be soge (Yodane Hano amoga gusu galu) amo ganodini esalu.
9 Mousese da Isala:ili dunuma amane sia:i “Ninia da Sainai Goumiga esaloba na da dilima amane sia:i, ‘Nisu da dilima ouligisu amola hina esalumu da hamedei. Hawa: hamosu da bagadedafa. 10 Dilia Hina Gode da dilia fi bagade hamobeba:le, dilia idi da wali gasumuni muagado gala amo ilia idi defele ba:sa. 11 Hina Gode, dilia aowalalia Gode, Ea sia:i defele da dilia idi bu bagade hamone, afadafa da 1000 hamomu da defea, amola liligi bagade dilima imunu da defea. 12 Be nisu da habodane dia sia:ga gegesu amola dioi bagade hou hahamoma:bela:? 13 Amaiba:le, dilia fi hisu hisu dunu amo da bagade dawa:su dunu amoga ilegema. Amasea, amo dunu da dilima ouligisu amola hina esaloma:ne, na da ilegemu.’ 14 Amo na da sia:i amola dilia da amo hou da noga:i sia:i dagoi. 15 Amaiba:le, na da asigilai amola bagade dawa:su dunu, dilia fi hisu hisu amoga lale, dili ouligima:ne ilegei. Mogili da dunu 1000 ouligi, mogili da 100 ouligi, mogili da 50 ouligi amola mogili da 10 ouligi. Amola na da eno ouligisu dunu, dilia fi huluane ganodini ilegei.
16 Amo esoga na da amo ouligisu dunuma amane sia:i, ‘Dilia fi amo ganodini sia:ga gegesu amola sia: eno heda:sea, dilia amo sia: noga:le nabima. Sia: huluane moloiwane fofada:ma. Isala:ili fidafa dunu amola ga fi dilia fi amo ganodini esalebe, amo huluane defele fofada:ma. 17 Dunu hisu hisu ilima hisu hisuwane mae fofada:ma. Dunu huluanedafa ilima defele fofada:ma. Dunu huluane ilima mae beda:ma. Dilia fofada:su da dunuga hame hamoi, be Gode Hi fawane da amo fofada:su olelesa. Be sia: da baligili gasa bagade ba:sea, amo dilia nama fofada:musa: gaguli misa. Amasea, na da sia:mu.’ 18 Amo esoga amola na da dilia hawa: hamosu eno dilima olelei dagoi.”
19 Mousese da eno amane sia:i, “Ninia da Hina Gode Ea hamoma:ne sia:i defele hamoi. Ninia da Sainai Goumi yolesili, wadela:i hafoga:i soge bagade amo baligili asili, A:moulaide agolo sogega asili, Ga:idesie Bania amoga doaga:i. 20 - 21 Amogawi na da dilima amane sia:i, ‘Dilia da wali A:moulaide dunu ilia agolo sogega doaga:i dagoi. Hina Gode, ninia aowalali ilia Gode, da amo soge ninima iaha. Ba:ma! Soge da goea. Gode Ea sia: defele, amo sogega fimusa: lala masa. Mae gigiluma amola mae beda:ma!”
22 Be dilia da nama misini amane sia:i, ‘Ninia da desega ahoasu dunu amo soge ba:ma:ne, ninima bisili masunusa: asunasimu da defea. Ilia da ninima masunu logo amola amo soge fi ilia hou, ninima olelema:mu.’
23 Amo hou na da hahawane ba:i. Amaiba:le, na da dilia fi fagoyale gala afae afae amoga dunu afae lale, huluane desega ahoasu dunu fagoyale gala ilelegei. 24 Ilia da agolo sogega asili, hou hogolalu, Esegole Fago amoga doaga:i. 25 Amoga ilia ifa fage lale, ninima gaguli misi. Ilia da soge ea hou ninima olelei. Soge amo Hina Gode da ninima iaha amo da noga:idafa, ilia sia:i.
26 †Mousese ea Malasu 9:23; Hibulu 3:16Be dilia da Hina Gode Ea hamoma:ne sia:i amoga odoga:i dagoi. Dilia da amo soge ganodini golili sa:imu higa:i galu. 27 Dilia da gilisili higale sia: dasu. Dilia da amane sia:i, ‘Hina Gode da nini higasa. E da nini amo A:moulaide dunu ilia nini medole legemusa:, Idibidi sogega fisili masa:ne ilima i. 28 Ninia abuliba:le amo sogega masa:bela:? Ninia da bagade beda:i. Ninia desega ahoasu asunasi amo da ninima agoane olelei:, amo soge dunu ilia sedade amola ilia gasa amola da ninia bagade baligisa. Ilia moilai gagoi da muagado heda:sa. Dunu baligili bagadedafa ilia da amo soge ganodini esalebe ba:i.’
29 Be na da dilima amane sia:i, ‘Amo dunuba:le mae beda:ma. 30 Hina Gode da dilima bisili masunu, E da dili fidili gegemu. E da Idibidi soge ganodini dili fidi amo defele fidimu. 31 ‡Asunasi Dunu Ilia Hou 13:18Amola E da wadela:i hafoga:i soge amo ganodini dili fidi amo defele fidimu. E da mae yolesili eda da ea gofe ouga:ne oule ahoa, amo defele dili amo sogega doaga:musa: noga:le ouligi.’ 32 §Hibulu 3:19Be dilia da na sia: mae nabawane, Hina Gode Ea hou dafawaneyale hame dawa:i. 33 E da eso huluane dilima bisili, dilia golamu sogebi olelesu. E da dilima logo olelemusa: gasia lalu sawa: agoai amo ganodini bisili asi amola esoga mu mobi agoai mogomogoi amo ganodini bisili asi. Be dilia da Ea hou dafawaneyale hame dawa:i.
34 **Hibulu 3:18Hina Gode da dilia egane sia: nababeba:le, ougi ba:i. E da moloiwane amane sia:i, 35 ‘Dunu afae amo wadela:i fi ganodini da amo soge noga:i Na da dilia aowalali ilima imunu sia:i, amo ganodini da hame masunu. 36 Ga:ilebe (Yefane ea mano), hi fawane da golili sa:imu. E da Na hame yolesiba:le, Na da e amola ea mano, soge e da ba:i ilima imunu.’ 37 Amola dilia houba:le, Hina Gode da nama ougi galu. E nama amane sia:i, ‘Mousese! Di da amo soge ganodini hame masunu. 38 Be dia fidisu dunu Yosiua (Nane egefe) amo ea dogo denesima:ne di fidima. E da Isala:ili dunu amo soge lala masa:ne, bisili masunu.’
39 Amalalu, Hina Gode da nini huluanema amane sia:i, ‘Dilia mano da hame asigilaiba:le, wadela:i hou amola hou noga:i afafamusa: hame dawa:. Dilia da giadofale dilima ha lai dunu da dilia mano gasawane gagumu sia:i. Be ilia fawane da soge ganodini masunu. Na da amo soge ilima imunu amola ilia fawane da amo ganodini fimusa: masunu. 40 Be dilia! Dilia sinidigima! Dilia da hafoga:i wadela:i soge amoga masa. Maga:me Hano Wayabo Bagade ahoasu, amo logoga masa.’
41 Be dilia da nama amane sia:i ‘Dafawane! Ninia Godema wadela:le hamoi dagoi. Be wali ninia da Hina Gode Ea hamoma:ne sia:i defele doagala:musa: heda:mu. Amalalu, dunu huluane da ea gegesu liligi salawane, dilia da agolo sogega gegemusa: masunu da asaboi liligi dawa:i galu.
42 Amola Hina Gode da nama amane sia:i, ‘Isala:ili dunuma ilia da mae doagala:la masa:ne sia:ma. Bai Na amola da dili gilisili hame masunu. Dilima ha lai dunu da bu gegesea, dilia da se bagade nabasa:besa:le, mae masa:ne sia:ma.’ 43 Amaiba:le, na da dilima sia:i dagoi. Be dilia da na sia: hame nabi amola Gode Ea hamoma:ne sia:i liligi nabimu higa:i galu. Dilisu hanaiga hidale agolo sogega heda:i. 44 Amalalu, A:moulaide dunu amo agolo soge ganodini esalu da dilima doagala:le, agime ilia hou defele dili sefasi. Ilia da Idome sogega dili fane legei amola dili sefasili, Homa moilai bai bagade amoga doaga:le fawane yolesi. 45 Amalalu, dilia da bu misini, Godema bagadewane dinanu. Be Gode da dilia disu hamedafa nabi.