Rom ?A tei ni e uusue uusu-uusu ienini? A Pol Hurula'aa oto iini e uusue uusu-uusu ienini. Ingeie mwane ni Jiu e hute aana huilume paine i Tasas aana po'o ni henue i Silisia i laona aalahanga ni Rom. Maholo a Pol e saanau e lae ta'au hunie huilume paine i Jerusalem, na ha'a-uusuli peine ikire mo Jiu a Kamaliel e ha'a-uusulie a Pol aana saenanaunge i sulie ahutana mo Ha'atolanga mo Jiu. A Pol e lae mai ne'ie ngaeta na'ohai mwane oto aada mo Jiu, na lae-lae e taunge'inie mwala e hiiwalaimoli aana a Jisas. Oto e lae lo'u huni horo'ie kira hiiwalaimoli aana huilume paine i Damaskas, ta'e maholo ko lae-lae ue i sulie tala, nge a Jisas e si haata'i aana. Aena mei olana nge a Pol e oonisae oto, na e ne'i iinoni hiiwalaimoli oto aana a Jisas, na a God e uusunge'inie mala nga hurula'aa ingeie—ngaeta iini aana mo koni-konihe paine a Jisas e ha'a-uuresie soihaada'inge i lengide. A Pol e taroha'inie Tataroha Diana i sulie a Jisas hunie ta'ena nga iinoni aana walumalau na e uusue mo uusu-uusu oto hunge aana Haiholota'inge Haalu. ?E uusue uusu-uusu ienini hunie kira tei? A Pol e uusue uusu-uusu ienini hunie kira hiiwalaimoli aana huilume paine i Rom nge na'ohai huilume aana aalahanga ni Rom ni otona. A Pol e ka'a maatolie ue soihaada'inge ngeena, ta'e e saie taane oto ngaeta mwala i leune. Hungelada ikire mo Aapoloa Aaopa nge nga mo Jiu ha'ike, ta'e nga mo iini taane no'one aana mo Jiu wau i leune. ?Nga taa e rau-reu maholo e uusue uusu-uusu ienini? E lio mala uri a Pol e uusue uusu-uusu ienini uure wau aana huilume i Korinit maholo e kara'inie oto ha'amangolana oolune nga mai laenga ingeie, aana ola mala lime aawalai helisi mwana oono i purine hutelana a Jisas (56 A.D.). A Pol e tohungei saeto'o aana uri ke maatolie kira hiiwalaimoli wau i Rom hunie kire ke ere ha'asusure hailiu, na lo'u mei puri ke si lae tara'asi hunie po'o ni henue i Spen huni taroha'inie Tataroha Diana no'one wau i leune. Ta'e ngaeta mo soihaada'inge kire niie mei to'oha hunie, hunie ke toolea nana kira hiiwalaimoli i Jerusalem. Oto a Pol e hola'i lae mola huni toolea niinge ngeena hunie soihaada'inge i Jerusalem. ?E uusue uusu-uusu ienini huni taa? A Pol e uusue uusu-uusu ienini huni deu aakau aana kira hiiwalaimoli wau i laona huilume paine i Rom loosie maatolinge i saada nge e oala'i ni esuie maholo kei lae hunie po'o ni henue i Spen. E tewa oto na saena a Pol hunie ke ha'a-uusulire kira hiiwalaimoli wau i Rom, oto uusu-uusu ienini e haata'inie ngaeta mo ola e saeto'o aana kire ke sai'i. A Pol ko ha'a-ha'a-uusuli uri ahutana mo iinoni, ma'alana ikire mo Jiu wa mo Aapoloa Aaopa nge ikire nga mo Jiu ha'ike, ta'e kire mani ooraha'aala mango mola, na a God kei leire haahie leune. A Pol ko ha'a-uusuli aana uri e ta'a-ta'a tala mola hunie mwala ke lae i sulie hunie kire ke ne'i iinoni oodota'i i maana God, na tala ngeena oto a Jisas Kraes. A Pol e haata'inie uri mo iini kire ko lulu i sulie a Jisas aana nanamanga a Li'oa Maa'i, kire ke to'o aana mauringe haalu aehota mai aano i leu na ke ii'o oto huu. ?Nga taa ni mo pweu ni wala i laona uusu-uusu ienini? ooraha'aanga, ha'atolanga, oodota'inge, maenga, tolahai iinoni aaela, mauringe haalu ?Nga taa ni ngaeta mo eehu'i tatala i laona uusu-uusu ienini? ?Nga taa ni mo eehu'i ne'isaenga i laona uusu-uusu ienini? Mei wala ni saediananga hunire mo Rom (1:1-17) Ahutana mwala kire mani ooraha'aa mola na kire malisine oto dunge ni ha'amotaahinge. (1:18—3:20) Mo iini kire ko lulu i sulie a Jisas Kraes ha'alaa kire kei ne'i iinoni oodota'i i maana God. (3:21—5:21) Li'oa Maa'i a God e niie oto nanamanga nana mwala hunie kire ke ii'o maa'i. (6:1—8:39) A God e oala'inie oto uri kei ha'a-uurie ahutana mo iini kire hiiwalaimoli aana Jisas, ma'alana ikire mo Jiu wa ha'ike. (9:1—11:36) Tolahana kira hiiwalaimoli ke oodo, aena aana a Li'oa Maa'i oto pe'ire. (12:1—15:13) Mei wala ni saediananga ooreta (15:14—16:27)
1Mei Wala Ni Saediananga 1 Saediananga mwaanieu a Pol, iinoni eu'esu a Kraes Jisas. A God e lio hilisieu na e soieu hunie ne ke ne'i hurula'aa ingeie huni taroha'inie Tataroha Diana a God. 2 Tataroha Diana ngeena, a God e haiholota'inie oto uure wau i na'o aana mo propet maa'i, mala uusulana e lae i laona mo Uusu-uusu Maa'i 3-4 i sulie a Kalena, Aalaha ikie a Jisas Kraes. E ne'i iinoni aana e hute mala iinoni aana komu a Deved Inemauri, ta'e a Li'oa Maa'i e ta'ela'inie lo'u mwaanie maenga aana nanamanga paine a God, na urine e haata'i diana aana uri ingeie Kalena God to'ohuu.5 A Jisas e tohungei haata'inie hahu'ana manata-diananga ingeie hunieu aana e lio hilisieu hunie ne ke ne'i hurula'aa ingeie, uri hunie ne ke na'ona mwala aana ta'ena nga komu hunie kire ke ha'apaina'aa satana, na hunie kire ke hiiwalaimoli aana, na hunie kire ke tola i sulie walana. 6 Na i'omu mo Rom, i'omu no'one ngaeta mo iini aana mo Aapoloa Aaopa nge a Jisas Kraes e lio hilisi'omu ngeena.
7 Oto ie no ko uusu-uusu hunie ahutemiu weu i Rom, mwala nge a God e manata diana huni'omu na e soi'omu hunie omu ke ne'ie oto mo tohungei iinoni maa'i ingeie.
No ko eitanaie a God Aamaka na a Jisas Kraes Aalaha ikie, uri kire ke haata'inie hahu'ana manata-diananga huni'omu, na uri ke niie hanuelamanga huni'omu. A Pol Ko Sare Lae I Maatolie Mo Rom Aana Nga Maholo 8 No ko sare hola'i paalahea God haahi'omu aana ahutana walumalau ko rongoa oto hiiwalaimolinge i'omu. Na i tehula'ana a Jisas Kraes mone, nou saie uri a God ko rongo hunie paalahenga ineu ngeena. 9 No ko esu nana God aana ahutana saeku aani laeliwalanga aana Tataroha Diana i sulie a Kalena, na a God e leesie no'one uri nou ka'a mou-mou ike mwaanie aarenga'inge talamiu.10 Suli maholo no ko aarenga'i, no ko ei'eitanaie a God uri ke asuie nga tala ke mwada'u talaku hunie ne ke maatoli'omu aana nga maholo. Aana ko tewa oto na 11 no ko tohungei sare leesi'omu oto, uri hunie ne ke pe'ie mauriha'amiu aana mei niinge uure aana a Li'oa Maa'i huni ha'a-a'aila'aa hiiwalaimolinge i'omu. 12 Nou tohungei sare leesi'omu hunie kolu ke mani ere ha'asusukolu heiliu aana hiiwalaimolinge ikolu.
13 Maeni eesiku maa'i, omu ke saie mola uri mo maholo hunge oto no ko lo'onga'i huni maatoli'omu, ta'e mo ola oto hunge ko talei liu-liu honosieu mola tarau. Nou lae hule aana mo henue oto hunge huni pe'ie mwala hunie kire ke hiiwalaimoli aana Jisas, na saeku hunie uri ne ke te'urine no'one wau aana hanue i'omu. 14 Aana asunge ineu ie mei esunge huni pe'ie ahutana mwala, ma'alana ikire mo iini manata wa ha'ike, na ma'alana ikire mo iini pu'osasu wa kire saenanau, ta'e Tataroha Diana a Jisas ke lae hunie ahutana mwala. 15 Aena urinena nge no ko tohungei sare unu tahanga'inie Tataroha Diana no'one huni'omu wau i Rom.
Tataroha Diana E Sai Ha'a-uurie Mwala Mwaanie Ha'aletehinge A God 16 Nou tohungei noruto'o aana Tataroha Diana a Jisas na nou sa'a roro'a masa ike huni taroha'inie, aana e to'o aana nanamanga paine a God huni ha'a-uurie ahutana mo iini e hiiwalaimoli aana, ma'alana ikire mo Jiu wa ikire mo Aapoloa Aaopa nge ikire nga mo Jiu ha'ike. 17 Aana Tataroha Diana ngeena ko haata'inie hunie mwala uri a God e sai ne'i oodohie mwala pe'ie maraana uri taa. Na tala ngeena mei ola aana hiiwalaimolinge mola, uure oto i aehotalana hunie ha'amangolana. Na nga tala aaopa lo'u, ha'ike oto oo'oo, mala mo Uusu-uusu Maa'i e unue uuri, Iinoni e oodota'i i maana God i tehula'ana hiiwalaimolinge, nge ha'alaa kei meuri huu. Habakuk 2:4 A God E Tohungei Saewasulie Ooraha'aa 18 Uure i Lengi a God e haata'inie oto uri e tohungei saewasu haahie ahutana ooraha'aa na tata'alanga mwala. A God kei haro ha'aletehire taane, aena aana mo tata'alanga ikire ko deu honosie mola walaimolinge mwaanire maraada na mwaanie ngaeta mwala lo'u. 19 Kire saie taane walaimolinge i sulie a God ngeena, aena aana nga taa uri huni saie i sulie a God e mwada'u mola hunire, aana a God maraana e asuie ke mwada'u hunie kire ke lio saie. 20 E to'ohuu taane uri iinoni e ka'a sai leesie ike a God, ta'e uure oto i na'o aana ha'aholalana walumalau, na mwala ko lee-leesie walutana nga ola e asui'i. Oto i leune kire si lio saie mola nanamanga huu ingeie na tolahana e maa'i, aana leesileni ko tohungei lae matapwa oto hiito'o aana walu ola nge a God e ha'ahola'i ngeena. Oto mwala urine ngeena, nga mei ola hunie kire ke unue na ha'ike lo'u.21 Oto ma'alana kire saie taane mola a God, ta'e kire ka'a ha'ama'u ike aana, wa uri kire ke paalahea na ha'ike lo'u. Lo'onga'inge ikire e loho aaopa mola aana mo ola mwaakule mola, na saeda e honu mola aana rodohono. 22 Kire ko unu-unue uri kire saenanau, ta'e ha'ike. Kire ne'i iinoni pweu-pweua'a mola. 23 Aana kire sere'i palo-paloa tohungei God e manikulu'e na e ii'o huu, oto kire ko si paloa mola mo nunui ola nge kire asui'i huni lio mala mo iinoni, wa mo menu, wa mo mwaa, wa mo ola ni me'esu.
24 Aena urinena nge a God e toli'aasie mola mwala ngeena hunie kire ke dau mola mala saeda aani esuilana mo lo'onga'inge mada'a i saeda, oto kire ko da mola walu ola ni masanga aani aeni-olanga i matolada hailiu. 25 Kire ko oolisie mola walaimolinge i sulie a God hunie eeronga. Oto kire ko ha'aweora mola maraada aani palolana walu ola nge a God e ha'ahola'i, na kire ka'a paloa ike iini e ha'aholaa walu ola ngeena wa kire ke tola i sulie walana. Ta'e ingeie a Ha'ahola maraana, iini nge lahelana ke lae tara'asi oto huu ni ngeena. Iau, ke urine oto.
26 Oto aena aana kire ko da mola walu ola aaela urine, a God e toli'aasire mola hunie mo ne'isaenga ni masanga. Ma'alana mo hu'e na kire ko oolisie oto tolahai ola huni ii'o ruru pe'ie mwane na kire ko ae'aeni ola mola pe'ie mo keni mala ikire. 27 Aana mo mwane, na e urine lo'u. Kire ka'a aapwasu ike lo'u aana hikusilana mo hu'e, ta'e saeda e tohungei honu mola aana hari-hunilana aeni-olanga pe'ie mo mwane, oto kire ko aeni ola mola tarau pe'ie mo mwane mala ikire maraada. Na i tehula'ana mo tata'alanga kire ko esui'ine, nge mo ha'aloinge e malisine kire ke toole'i, kire ko si sapesalu eeni mola aana sapeda maraada.
28 Oto aena aana mwala ngeena ka'a sare lo'onga'inie ike lo'u saenanaunge to'ohuu aana God, a God e toli'aasire mola hunie kire ke dau mola mala saeda, ma'alana kire ko da mola walu ola e ka'a malisine ike uri kire ke dau'i. 29 Kire honu mola aana ta'ena nga ola aaela, na tata'alanga, na saehanalinge, na ooraha'aa. Kire honu mola aana heota'inge, na horonga, na haiseuninge, na eeronga, na maaleledinge. Kire sai sihoai ola mola tarau, 30 na kire ko ere-ere aaelasie mola mwala. Kire tohungei leledie a God, na kire ka'a ha'ama'u ike aana nga iini. Kire ko ere mwakata'inie mwala oto tarau, na kire sai ere tooha'inire mola maraada. Saeda e painesie mola mo tolahai ola aaela haalu huni sapeie mo tolahai ola aaela lalahu'e nge kire sai esui'i hunie aaelanga ke paine lo'u. Kire sai heitohea mo aamada na mo nikada, 31 na nga mei manatanga ha'ike oto aada. Kire ka'a sai lae ike i sulie walada, na kire ka'a sai manata diana ike hunie nga iini wa kire ke aamasie nga iinoni. 32 Kire saie taane uri Ha'atolanga a God e unue uri mwala nge ii'olada e urine kire malisine oto maenga. Ta'e ka'a ike mola aana uri kire ko lae pe'ie asuilana walu ola aaela urine tarau, ta'e hule aana kire ko ilenimwa'e huni pe'ie mwala lo'u huni esuie mo aaelanga urine no'one pe'ire.
ROM 2 ->
5 A Jisas e tohungei haata'inie hahu'ana manata-diananga ingeie hunieu aana e lio hilisieu hunie ne ke ne'i hurula'aa ingeie, uri hunie ne ke na'ona mwala aana ta'ena nga komu hunie kire ke ha'apaina'aa satana, na hunie kire ke hiiwalaimoli aana, na hunie kire ke tola i sulie walana. 6 Na i'omu mo Rom, i'omu no'one ngaeta mo iini aana mo Aapoloa Aaopa nge a Jisas Kraes e lio hilisi'omu ngeena.
7 Oto ie no ko uusu-uusu hunie ahutemiu weu i Rom, mwala nge a God e manata diana huni'omu na e soi'omu hunie omu ke ne'ie oto mo tohungei iinoni maa'i ingeie.
10 Suli maholo no ko aarenga'i, no ko ei'eitanaie a God uri ke asuie nga tala ke mwada'u talaku hunie ne ke maatoli'omu aana nga maholo. Aana ko tewa oto na 11 no ko tohungei sare leesi'omu oto, uri hunie ne ke pe'ie mauriha'amiu aana mei niinge uure aana a Li'oa Maa'i huni ha'a-a'aila'aa hiiwalaimolinge i'omu. 12 Nou tohungei sare leesi'omu hunie kolu ke mani ere ha'asusukolu heiliu aana hiiwalaimolinge ikolu.
13 Maeni eesiku maa'i, omu ke saie mola uri mo maholo hunge oto no ko lo'onga'i huni maatoli'omu, ta'e mo ola oto hunge ko talei liu-liu honosieu mola tarau. Nou lae hule aana mo henue oto hunge huni pe'ie mwala hunie kire ke hiiwalaimoli aana Jisas, na saeku hunie uri ne ke te'urine no'one wau aana hanue i'omu. 14 Aana asunge ineu ie mei esunge huni pe'ie ahutana mwala, ma'alana ikire mo iini manata wa ha'ike, na ma'alana ikire mo iini pu'osasu wa kire saenanau, ta'e Tataroha Diana a Jisas ke lae hunie ahutana mwala. 15 Aena urinena nge no ko tohungei sare unu tahanga'inie Tataroha Diana no'one huni'omu wau i Rom.
21 Oto ma'alana kire saie taane mola a God, ta'e kire ka'a ha'ama'u ike aana, wa uri kire ke paalahea na ha'ike lo'u. Lo'onga'inge ikire e loho aaopa mola aana mo ola mwaakule mola, na saeda e honu mola aana rodohono. 22 Kire ko unu-unue uri kire saenanau, ta'e ha'ike. Kire ne'i iinoni pweu-pweua'a mola. 23 Aana kire sere'i palo-paloa tohungei God e manikulu'e na e ii'o huu, oto kire ko si paloa mola mo nunui ola nge kire asui'i huni lio mala mo iinoni, wa mo menu, wa mo mwaa, wa mo ola ni me'esu.
24 Aena urinena nge a God e toli'aasie mola mwala ngeena hunie kire ke dau mola mala saeda aani esuilana mo lo'onga'inge mada'a i saeda, oto kire ko da mola walu ola ni masanga aani aeni-olanga i matolada hailiu. 25 Kire ko oolisie mola walaimolinge i sulie a God hunie eeronga. Oto kire ko ha'aweora mola maraada aani palolana walu ola nge a God e ha'ahola'i, na kire ka'a paloa ike iini e ha'aholaa walu ola ngeena wa kire ke tola i sulie walana. Ta'e ingeie a Ha'ahola maraana, iini nge lahelana ke lae tara'asi oto huu ni ngeena. Iau, ke urine oto.
26 Oto aena aana kire ko da mola walu ola aaela urine, a God e toli'aasire mola hunie mo ne'isaenga ni masanga. Ma'alana mo hu'e na kire ko oolisie oto tolahai ola huni ii'o ruru pe'ie mwane na kire ko ae'aeni ola mola pe'ie mo keni mala ikire. 27 Aana mo mwane, na e urine lo'u. Kire ka'a aapwasu ike lo'u aana hikusilana mo hu'e, ta'e saeda e tohungei honu mola aana hari-hunilana aeni-olanga pe'ie mo mwane, oto kire ko aeni ola mola tarau pe'ie mo mwane mala ikire maraada. Na i tehula'ana mo tata'alanga kire ko esui'ine, nge mo ha'aloinge e malisine kire ke toole'i, kire ko si sapesalu eeni mola aana sapeda maraada.
28 Oto aena aana mwala ngeena ka'a sare lo'onga'inie ike lo'u saenanaunge to'ohuu aana God, a God e toli'aasire mola hunie kire ke dau mola mala saeda, ma'alana kire ko da mola walu ola e ka'a malisine ike uri kire ke dau'i. 29 Kire honu mola aana ta'ena nga ola aaela, na tata'alanga, na saehanalinge, na ooraha'aa. Kire honu mola aana heota'inge, na horonga, na haiseuninge, na eeronga, na maaleledinge. Kire sai sihoai ola mola tarau, 30 na kire ko ere-ere aaelasie mola mwala. Kire tohungei leledie a God, na kire ka'a ha'ama'u ike aana nga iini. Kire ko ere mwakata'inie mwala oto tarau, na kire sai ere tooha'inire mola maraada. Saeda e painesie mola mo tolahai ola aaela haalu huni sapeie mo tolahai ola aaela lalahu'e nge kire sai esui'i hunie aaelanga ke paine lo'u. Kire sai heitohea mo aamada na mo nikada, 31 na nga mei manatanga ha'ike oto aada. Kire ka'a sai lae ike i sulie walada, na kire ka'a sai manata diana ike hunie nga iini wa kire ke aamasie nga iinoni. 32 Kire saie taane uri Ha'atolanga a God e unue uri mwala nge ii'olada e urine kire malisine oto maenga. Ta'e ka'a ike mola aana uri kire ko lae pe'ie asuilana walu ola aaela urine tarau, ta'e hule aana kire ko ilenimwa'e huni pe'ie mwala lo'u huni esuie mo aaelanga urine no'one pe'ire.
ROM 2 ->