2 Tama nisha ayaak:
4 “Yus tu timiau asa, Abraham Caldea nungkanmaya jiinki, Harán nungkanam pujustas wemiayi. Nunia ni apari jakamtai, Yus Abrahaman: Chikich nungkanam weta timiau asa, atumi nungkari yamai atum pujarme juni tamiayi.[b] 5 Antsu nungkanka jumchiksha susachmiayi. Tura uchin kichkisha yajutmachu wainiat, Yus chicharak: ‘Ame jakakmin ami wearmin ju nungkan susatnuitjai,’ timiayi.[c]
6 “Tura Yus chicharak: ‘Ami wearam ainau nukap yujarar, chikich nungkanam pujusartinuitai. Tura nuni pujusar, chikich nungkanmaya ainau inatiri asar, cuatro pachak musach wait wajakartinuitai. 7 Tura ami wearmin wait wajaktiniun suwinaunka wisha wait wajaktiniun susartinuitjai. Nunia ami wearam nu nungkanmaya jiikiaran, ju nungkanam wína umirtukartinuitai,’ Yus timiayi.[d]
8 “Nunia Yus Abrahaman chicharak: ‘Wina chichamur umirtukta. Juwaitai wina chichamruka: Aishmang ainau akiina ocho (8) kinta nangkamaramtai, nuwapchiri mash charutkataram. Ami wearam wína aintsur asar, tuke inaitsuk ju akupamurun umirtukarti,’ timiayi. Tu timiau asa, Abrahama uchiri Isaaca akiinamuri ocho (8) kinta nangkamaramtai, Abraham ni uchiri nuwapchirin charutkamiayi. Nunia Isaaca uchiri akiinamtai, nusha nunisang turamiayi. Tura Jacobsha nunisang turamiayi. Jacobo uchiri doce (12) amia nuka yaanchuik ii juuntri armiayi.[e]
9 “Tura ii juuntri ainau Jacobo uchiri armia nuka ni yachiin Josén suwirpiaku jiinau asar: Egipto inatiri ati tusar surukarmiayi. Tura wainiat Yus Josénka pengker awajsamiayi.[f] 10 Tura José itiurkachmin pujau wainiat Yus niincha uwemtikramiayi, tura ni nekamtairincha susamiayi. Tura Egipto apuri faraón tutai niin pengker awajsati tusa Yus wakerumtikiamiayi. Tura asamtai faraón Josén Egipto nungkarin tura ni aintsri ainauncha mash wainin ata tusa inaikiamiayi.[g]
11 “Nunia Egipto nungkanam, tura Canaán nungkanmasha tsuka amatai, Canaán nungkanam pujuinau nukap wait wajakarmiayi. Tura tsuka nukap au asamtai, ii juuntri yutan wainkartatkamawar wainkacharmiayi. 12 Tura ii juuntri Jacob: Egipto nungkanam trigo awai tamaun antuk, ni uchiri ainaun: Nuni werum trigo sumaataram tusa akupkamiayi. Turamtai wear yutan sumakar waketkiarmiayi.[h]
13 “Nunia ataksha: Yurumak sumaktai tusar taaramtai, José ni yachí ainaun: Wikia atumi yachiinjai tusa nekamtikiamiayi. Turamtai faraón: Joséka Israela wearintai tusa nekaamiayi.[i] 14 Turamtai José ni yachí ainaun chicharak: Wína apar ni weari ainaujai setenta y cinco (75) aints mash juni itataram tusa akupkamiayi.[j]
15 “Turamtai Jacob ni weari ainaujai Egipto nungkanam wearmiayi. Tura Jacobsha, tura ni uchiri ainausha mash juunmarar nuni jakarmiayi.[k] 16 Nuni jakaramtai nukap arus, ni weari ainau José kunchinka jukiar, Siquem nungkanam iwiarsarmiayi. Abraham: Ii weari nuni iwiarsami tusa, nungka Hamora uchirinu amia nuna ni kuikiarijai sumaku asamtai, nuni iwiarsarmiayi.
17 “Tura Yus Abrahaman: Wisha ami wearmin nukap yujratnuitjai timia nu kinta jeatak wajasamtai, ni weari ainau Egipto nungkanmaka nukap yujararmiayi. 18 Nukap yujararai, chikich apu Josén wainchau Egipto apuri amiayi.[l] 19 Nuka ii juuntri ainaun anangka pasé awajsamiayi. Tura: Israela uchiri jakarti tusa chichaman akupak: ‘Atumi uchiri yamai akiinauka mash entsanam ujungtaram,’ timiayi.[m]
20 “Nunia Moisés akiinamiayi. Turamtai Yus niin pengker awajsamiayi. Tura asamtai ni nukuri uchirin kampatam nantu ni jeen uukmiayi.[n] 21 Nunia uuktatkama tujintak entsanam ujungtin kinta jeamtai, uchincha pitaknum engkea entsanam inanmasmiayi. Turamun faraónka nawantri juki, ni uchiria nunisang tsakatmarmiayi. 22 Tura asamtai Egipto ainau nekarmia nuna mash Moisésan nuiniararmiayi. Tura miatrusarang nuiniarmau asa, kakarman chicharkartin ayayi. Tura turamurincha kakarman turinuyayi.[o]
23 “Nunia Moisés cuarenta (40) musachrintin pujak, Israel ainaun ni weari asamtai, jiistaj tusa wemiayi. 24-25 Tura weai, Egipto aints Israel aintsun awatun wainak, nuna jiij wajatmiayi. Tura nintimias: Wikia Egipto aintsun maamtaikia, wi wear nuna wainkar: Nekas Yus iin akupturmaku asa, iincha ayamrutmaktatji, tu nintimrartatui, Moisés tu nintimias, Egipto aintsun maamiayi. Tura waininayat Israel ainauka tuuka nintimracharmiayi. 26 Kashin tsawaar Moisés ni weari ainaun ataksha jiistas weai, mai Israeltak maaninaun wainak: Kajernaitsuk asataram titas weri chicharak: ‘¿Warukaya mai Israeltaksha maaniarme?’ timiayi. 27 Tamaitiat chikich aintsun awatmia nuka Moisésan shitak: ‘¿Ameka ii apurinkitam? ¿Yaachia amincha chicharuta tusasha akuptamkama? 28 ¿Yaau Egipto aints maamame nunismek winasha mantuatasam turutsumek?’ timiayi. 29 Nu tímia Moisés tupikiaki Madián nungkanam we, nuni pujus uchin jimiaran yajutmarmiayi.[p]
30 “Nunia cuarenta (40) musach nangkamaramtai, Moisés aints atsamunam mura Sinaí tutainum jeatak wajasai, numi jangkirtin keamunam Yuse awemamuri wantintukmiayi. 31 Tura numi keaun kajinchau asamtai, Moisés nuna wainak: ¿Warukang kajintsu? tusa: Wisha wakemkan jiisnaka wainkainjapi, tu nintimias weri wakemak jiiai, Yus chichaun antukmiayi. 32 Tura Yus chicharak: ‘Wiitjai ami wearmi Yusrinjai. Tura asan Abrahama Yusrinjai. Tura Isaaca Yusrinjai. Tura Jacobo Yusrinjai,’ timiayi. Yus tama Moisés kuraimiayi, tura jiistatkama shamkamiayi. 33 Turamtai Yus chicharak: ‘Nungka wajame auka winaruitai. Tura asamtai sapatrum kuinkam ukuktia. 34 Wína aintsur Egipto nungkanam pujuinau wait wajainaun wainkau asan, tura ni juutinauncha antuku asan, wína aintsur ainaun ayamruktasan winajai. Tura asamtai yamaikia Egipto nungkanam waketkita. Amin nuni akupkatasan wakerajme,’ Yus timiayi.[q]
35 “Ii juuntri ainau Moisésan chicharinak:
37 “Moiséska ni weari ainaun chicharak: ‘Yus atumi aintsrin kichik: Wína chichamur etserin ata tusa, wiya nunisang atumin akupturmaktinuitrume,’ timiayi.[s] 38 Tura asamtai Moiséska aints atsamunam Israel ainaujai iruntrar puju armiayi. Tura ii juuntri ainaujai mura Sinaí tutainum iruntrar pujuinai, Yuse awemamuri Moisésjai chichasmiayi. Turamtai Moiséscha Yuse chichamen tuke pujustiniun sukartin aa nuna iin nekamtikramatas antukmiayi.[t]
39 “Tura waininayat ii juuntri ainau Moisésan: ‘¿Ainusha itiur umirkatjik?’ tusar niin umirtan nakitinau asar, Egiptonam waketkiartas nintimiarmiayi. 40 Tura asar Aarónkan chicharinak: ‘¿Ainusha Moiséska iin Egiptonmaya jiirmakmiaji nusha tutsuk werumi? Iikia nekatsji. Tura asamtai ii yusri najatruata. Nuka eemak wekaamtai, iisha nemarsatatji,’ tiarmiayi. 41 Nunia waaka uchiri nakumkar kurin najanawarmiayi, tura ni yusrin ni uwejejai ningki najanawariat, maaketai tiartas tangku ainaun maawar epewarmiayi, nunia nakurusarmiayi.[u]
42 “Turinau asaramtai Yuska ii juuntri ainaun ukukmiayi. Turamtai ii juuntri ainau yaa ainaun Yus nayaimpinam ekentsau waininayat: Ii yusrintai tiarat tusa, Yuska tsangkatkamiayi. Yuse chichame etsernusha yaanchuik nuna pachis tu aarmiayi.
44 “Yus Moisésan: ‘Jear tarach najanamu jeartukta tusan, wisha inaktustatjame,’ tinu asamtai, ii juuntri ainau aints atsamunam Yusjai iruntai jean Yus tímia nunisarang jeamkarmiayi.[w] 45 Ii juuntri ainau nu jean tarachjai jeamkaramtai, ni uchiri ainau wekaasar, ju nungkanmasha Josuéjai taarmiayi. Tura Yus yaingmau asar, ju nungkanam pujuinaunka jiikiarmiayi. David apu naamtsaing, nu tarach jeaka ju nungkanam tuke ayayi.[x]
46 “Davidcha Yusen pengker awajsamiayi, tura ii juuntri Jacobo Yusri, Davidta Yusri asamtai, David Yuse jeen jeamkatas wakerimiayi. 47 Tura Yus nuna surimkau asamtai, Salomón Yuse jeen jeamkamiayi. 48 Turayat Yuska nekas juun asa, aints ainau ni uwejejai jeamkamunmaka pujuschamnawaitai. Yuse chichame etsernusha yaanchuik tu aarmiayi.
51 Nunia Esteban tuke etserak:
57 Tama aints ainau kajerkar kakarar shinukiar, kuwishin epetkar irunturar Estebankan achikiarmiayi. 58 Turuwar yaktanmaya jiikiar, kayajai tukuarmiayi. Tura aints ainau kayajai tukuartas ni wejmakrinka aimiakar: Natsa Saulo ii wejmakrin wainkati tusar, ni wajamunam tuktusarmiayi.[z]
59 Tura kayajai tukuinam Esteban Jesúsan seak:
- a (Gén. 12.1)
- b (Gén. 12.4)
- c (Gén. 12.7)
- d (Gén. 15.13-14)
- e (Gén. 17.10-14)
- f (Gén. 37.11, 28)
- g (Gén. 41.39-41)
- h (Gén. 42.1-2)
- i (Gén. 45.1, 16)
- j (Gén. 45.17-46.27)
- k (Gén. 49.33)
- l (Ex. 1.7-8)
- m (Ex. 1.22)
- n (Ex. 2.2)
- o (Ex. 2.3-10)
- p (Ex. 2.11-15;18.3-4)
- q (Ex. 3.1-10)
- r (Ex. 7.3;14.21)
- s (Deut. 18.15)
- t (Ex. 19.1-20.17)
- u (Ex. 32.1-6)
- v (Am. 5.25-27)
- w (Ex. 25.9, 40)
- x (Josué 3.14-17)
- y (Mat. 5.12)
- z (Hech. 22.20)
- aa (Sal. 31.5; Luc. 23.46)
- bb (Luc. 23.34)