Lucas 12

Ri makunik kakiꞌan ri xa kebꞌ kipalaj

1 Katajin kimolotajik ukꞌiyal winaq na jinta chi kitaqexik, y ruma waꞌ lik kakiminimaꞌ kibꞌ chikiwach. Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xujeqo kakꞌutunik; nabꞌe xujeq kachꞌaꞌt kukꞌ rutijoꞌn, jewaꞌ xubꞌiꞌij chike:

«Lik miꞌan iwe pachaꞌ ri kakiꞌan ri fariseos, ma rike xa kebꞌ kipalaj. Jelaꞌ pachaꞌ ri levadura kojotal chupa ri qꞌor re pam yey waꞌ na kilitaj taj, jekꞌulaꞌ ri fariseos kewam ri na utz taj pa kanimaꞌ. 2 Noꞌj kopon ri qꞌij echiriꞌ ronoje ri chꞌuqutal uwiꞌ woꞌora, kel lo chi saq; yey ronoje ri kaꞌan xa xeꞌlaqꞌay, ketaꞌmaxik. 3 E uwariꞌche kopon ri qꞌij echiriꞌ janipa ri ibꞌiꞌim riꞌix pa qꞌequꞌm, kel lo chi qꞌij saq; yey e ri xa iwesewoꞌm pa juna ja, kesax utzijolal pa taq bꞌe.

Mixiꞌij iwibꞌ chikiwach ri winaq

(Mt. 10:26-33)

4 »Kambꞌiꞌij kꞌu chiwe riꞌix ix wamigos: Mixiꞌij iwibꞌ chikiwach ri kꞌo pakiqꞌabꞌ kixkikamisaj, ma waꞌ xew che ri cuerpo kakiꞌan wi; yey echiriꞌ ix kaminaq chik, na jinta chi kakiꞌan chiwe. 5 Kambꞌiꞌij kꞌu chiwe china chwach chirajawaxik wi kixiꞌij iwibꞌ: E chixiꞌij iwibꞌ chwach ri Jun kꞌo puqꞌabꞌ karesaj rikꞌaslemal riꞌix y tekꞌuchiriꞌ kixukꞌaq bꞌi chi xibꞌalbꞌaꞌ re tijbꞌal kꞌax. Paqatzij wi e chixiꞌij iwibꞌ riꞌ chwach Rire.

6 »Iwetaꞌam woꞌobꞌ raltaq ko tzꞌikin kekꞌayix xa chwa kebꞌ oxibꞌ raltaq ko meyo. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, ri Dios na kumeskꞌutaj ta kꞌana junoq chike. 7 Makꞌuwariꞌ riꞌix na kixumeskꞌutaj ta kꞌenoq, ma chujujunal ne riwiꞌ ajilam ruma Rire. E uwariꞌche, mixiꞌij iwibꞌ; ma riꞌix más kꞌo iwach chikiwa ri raltaq ko tzꞌikin.

8 »Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: E junoq kuqꞌalajisaj chikiwach ri winaq, kubꞌiꞌij: “In tijoꞌn re ri Jesús”, jekꞌuriꞌlaꞌ kanꞌan riꞌin che rire; ri in Alaxel Chikixoꞌl Tikawex kambꞌiꞌij chikiwach ri ángeles re ri Dios: “Qatzij, wa jun e nutijoꞌn” kinchaꞌ. 9 Noꞌj kꞌu ri kubꞌiꞌij chikiwach ri winaq: “Riꞌin na in ta tijoꞌn re ri Jesús”, jekꞌuriꞌlaꞌ kanꞌan riꞌin che rire; kambꞌiꞌij chikiwach ri ángeles re ri Dios: “Qatzij, wa jun na nutijoꞌn taj” kinchaꞌ.

10 »We kꞌo junoq kachꞌaꞌt chwij riꞌin, ri in Alaxel Chikixoꞌl Tikawex, ri Dios kukuy umak we kutzelej utzij. Noꞌj china ri tzel kachꞌaꞌt chirij ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios, riꞌ na kakuytaj ta umak.

11 »Mixiꞌij iwibꞌ echiriꞌ wuma riꞌin kixkꞌam bꞌi chikiwach raj wach re ri sinagogas o chikiwach raj qꞌatal tzij y raj wach re ri tinamit; mubꞌisoj ne ikꞌuꞌx saꞌ ri kꞌulubꞌal uwach kiꞌan chike, 12 ma ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios kuqꞌalajisaj chiwe saꞌ ri chirajawaxik kibꞌiꞌij» xcha ri Jesús.

Ri rayinik re ri bꞌeyomalil

13 Ekꞌuchiriꞌ, jun chike rukꞌiyal winaq xubꞌiꞌij che ri Jesús:

—Lal tijonel, bꞌiꞌij la che ri watz kuya ri taqal chwe riꞌin che taq ri kuxtabꞌal kiyaꞌom kan ri qachu-qaqaw —xchaꞌ.

14 Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach:

—Achi, ¿china inkojoyom re in aj qꞌatal tzij pawiꞌ alaq chaꞌ kanꞌan wa jachanik? —xchaꞌ.

15 Tekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij chike ri winaq:

—Tape alaq, lik chajij ibꞌ alaq chi utz chwach ronoje rayinik, ma na e ta rubꞌeyomalil rachi ri kuya chomilaj kꞌaslemal che —xchaꞌ.

16 Ekꞌuchiriꞌ xutzijoj wa jun kꞌambꞌal naꞌoj chike:

«Kꞌo jun achi lik bꞌeyom yey ri rulew lik ukꞌiyal molonik xuyaꞌo. 17 Ekꞌu ri bꞌeyom xuchꞌobꞌ raqan chiribꞌil ribꞌ: “¿Saꞌ kanꞌano? Ma na jinta chi pa kankꞌol wi wuꞌkꞌiyal molonik xinꞌano.”

18 »Tekꞌuchiriꞌ xubꞌiꞌij chiribꞌil ribꞌ: “E kanꞌan waꞌ: Kanwulij taq wa kꞌolibꞌal nuꞌanom re molonik y kanyak jujun chik más nimaꞌq, chaꞌ chupa kankꞌol wi ri numolonik y taq ri nubꞌeyomalil. 19 Y kambꞌiꞌij kꞌu riꞌ chiwibꞌil wibꞌ: Riꞌin lik kꞌi chi ri nubꞌeyomalil kꞌoltalik, waꞌ kukuy re ukꞌiyal junabꞌ. Ekꞌu woꞌora utz kinuxlanik, kinwaꞌik, kantij nuyaꞌ y kanꞌan ronoje ri kuaj riꞌin.”

20 »Noꞌj ri Dios xubꞌiꞌij che: “Achi, lik na jinta kꞌana anaꞌoj. ¡Toqꞌoꞌ awach! Ma e waqꞌabꞌ katkamik; yey ronoje kꞌu rabꞌeyomalil akꞌolom, ¿china re kanoq?” xuchixik.

21 »Jekꞌuriꞌlaꞌ kukꞌulumaj juna achi we kukꞌol ukꞌiyal bꞌeyomalil xa riꞌre, pero chwach ri Dios lik nibꞌaꞌ» xcha ri Jesús chike ri winaq.

Ri Dios kebꞌuchajij ri ralkꞌoꞌal

(Mt. 6:25-34)

22 Tekꞌuchiriꞌ xubꞌiꞌij ri Jesús chike rutijoꞌn:

«E uwariꞌche kambꞌiꞌij waꞌ chiwe: Mubꞌisoj ikꞌuꞌx rikꞌaslem; mubꞌisoj ne ikꞌuꞌx saꞌ ri kitijo y saꞌ riqꞌuꞌ kikojo. 23 Ma ri qakꞌaslemal e más kꞌo uwach chwa ri qawa, yey ri qacuerpo e más kꞌo uwach chwa ri qaqꞌuꞌ.[a]

24 »Chebꞌiwilape ri joj. Rike na ketikoꞌnaj taj, na kakiꞌan tane kimolonik, na jinta ne pa kakikꞌol wi ri kimolonik; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ ri Dios kebꞌutzuqu. ¡Makꞌuwariꞌ riꞌix, ri Dios kixuchajij! ¡Ma e más kꞌo iwach riꞌix chikiwa ri tzꞌikin!

25 »¿Kꞌo nebꞌa junoq chiwe riꞌix kuriq kunajtirisaj jun chik qꞌij che rukꞌaslem wara che ruwachulew? Na jinta junoq tobꞌ ne lik kutij uqꞌij che. 26 Ruma kꞌu riꞌ, na jinta kutiqoj we lik kubꞌisoj ikꞌuꞌx ri kajawax chiwe.

27 »Chiwilapeꞌ suꞌanik kakꞌiy ri kotzꞌiꞌj pa taq juyubꞌ. Waꞌ na kachakun taj y na kakeman ta nenareꞌ chaꞌ kuꞌan ruqꞌuꞌ. Yey riꞌin kambꞌiꞌij chiwe: Ri rey Salomón, tobꞌ lik kꞌo uchomal ruqꞌuꞌ xukojo, waꞌ na xumaj ta kꞌana ruchomalil taq ri kotzꞌiꞌj. 28 Jekꞌulaꞌ we ri Dios uꞌanom chom che ri aqꞌes kꞌo waqꞌij pa juyubꞌ yey chweꞌq xa kaporox pa aqꞌ, ¿na kuya ta kami riꞌ ri Dios riqꞌuꞌ kajawax chiwe? ¡Riꞌix lik xa jubꞌiqꞌ ri kubꞌulibꞌal ikꞌuꞌx rukꞌ ri Dios!

29 »Kambꞌiꞌij kꞌu chiwe riꞌix: Mubꞌisoj ikꞌuꞌx saꞌ riwa y saꞌ rimiqꞌinaꞌ kitijo. Mapax ne ikꞌuꞌx che, 30 ma jenelaꞌ kakiꞌan ri winaq na ketaꞌam ta uwach ri Dios, e kubꞌisoj kikꞌuꞌx taq waꞌ. Noꞌj riꞌix kꞌo jun Iqaw lik retaꞌam kajawax taq waꞌ chiwe. 31 Ri lik chirajawaxik chiwe e lik chixok il che rutaqanik ri Dios; yey ronoje taq kꞌu ri kajawaxik, xa uwiꞌ chik kayaꞌtaj chiwe.

Ri bꞌeyomalil re chilaꞌ chikaj

(Mt. 6:19-21)

32 »Riꞌix ix nutijoꞌn, muxiꞌij ribꞌ ikꞌuꞌx che rikꞌaslem, ma riꞌix tobꞌ na ix ta kꞌi, ri Qaqaw lik kakiꞌkot che kuya chiwe riꞌix kixok chupa rutaqanik y kixtaqan rukꞌ Rire. 33 Chikꞌayij ri bꞌeyomalil kꞌo iwukꞌ chaꞌ utz kebꞌitoꞌ ri nibꞌaꞌibꞌ. Ma we kiꞌan waꞌ, e pachaꞌ kikꞌol ribꞌeyomalil pa na jinta kꞌo kukꞌulumaj wi y jelaꞌ kꞌo kutiqoj chiwe chilaꞌ chikaj. Ma e taq ri kꞌo chilaꞌ chikaj na kajar taj, na kapokꞌir taj, yey na jinta ne eleqꞌomabꞌ kebꞌok che. 34 Ma pa kꞌo wi ribꞌeyomalil riꞌix, puwi waꞌ keꞌek wi ikꞌuꞌx.

Chiyijbꞌaꞌ iwibꞌ che rukꞌunibꞌal ri Qanimajawal

35 »Lik chiyijbꞌaꞌ iwibꞌ, pachaꞌ raj chakibꞌ kiyijbꞌam kibꞌ chi utz y tzijtal ri kicandil, 36 ma koyeꞌem ri kajaw katzelej lo pa ri nimaqꞌij re kꞌulanikil. Y jelaꞌ echiriꞌ rire kakꞌunik y kachꞌaw pan chwa ri puerta, kakijaqalaꞌ tan lo che. 37 Nim kiqꞌij kalaxik raj chakibꞌ we xkꞌun lo ri kajaw, kebꞌoluꞌriqaꞌ na kewar taj. Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe, ri kajaw kebꞌukoj chwa mexa y kebꞌunimaj chikijujunal. 38 Lik nim kiqꞌij kalaxik raj chakibꞌ, tobꞌ ri kajaw xmayinik, we xkꞌun lo pa tikꞌil aqꞌabꞌ o pa saqribꞌal, kebꞌoluꞌriqaꞌ na kewar taj.

39 Ekꞌu chiwetaꞌmaj waꞌ: Juna achi rajaw ja, we ta karetaꞌmaj ri ora echiriꞌ kopon releqꞌom, riꞌ na kawar ta kꞌenoq y na kuya ta luwar karaqix ri rocho re kaꞌan eleqꞌ chupa. 40 Jekꞌulaꞌ riꞌix chiyijbꞌaꞌ iwibꞌ che rukꞌunibꞌal Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex, ma kꞌaxtaj kakꞌunik echiriꞌ na jinta inaꞌbꞌem» xchaꞌ.

Ri aj chak kachakun chi utz y ri aj chak na kachakun ta chi utz

(Mt. 24:45-51)

41 Ekꞌuchiriꞌ, ri Pedro xutzꞌonoj che ri Jesús:

—Qajawal, ¿xew chiqe riꞌoj kabꞌiꞌij la wa kꞌambꞌal naꞌoj o chike konoje ri winaq? —xchaꞌ.

42 Ekꞌu ri Qanimajawal xukꞌul uwach:

«¿Chinoq chiwe riꞌix e pachaꞌ juna aj chak lik jusukꞌ y kꞌo unaꞌoj, yaꞌtal puqꞌabꞌ kebꞌutzuq chupa ruꞌorayil konoje ri e kꞌo pa rocho rupatrón? 43 Lik kꞌu nim uqꞌij ralaxik riꞌ ri aj chak, we xkꞌun lo rupatrón, koluꞌriqaꞌ katajin che uꞌanik ruchak. 44 Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: Rupatrón kuꞌana taqanel che rire puwi ronoje rubꞌitaq re.

45 »Noꞌj we waꞌ wa jun aj chak jewaꞌ kubꞌiꞌij pa ranimaꞌ: “Ri nupatrón kꞌamajaꞌ katzelej loq” y kujeq kꞌu lik kebꞌuchꞌay raj chakibꞌ chi achijabꞌ chi ixoqibꞌ; yey ekꞌu rire xew kawaꞌik y kaqꞌabꞌarik, ¿saꞌ nawi riꞌ ri kaꞌan che? 46 Kakꞌun lo riꞌ rupatrón chupa ri qꞌij y ri ora echiriꞌ waꞌ wa aj chak na royeꞌem taj. Kuqꞌat kꞌu tzij puwi ri raj chak y lik kuya pa kꞌax junam kukꞌ konoje ri na e ta jusukꞌ.

47 »Ekꞌu juna aj chak, we retaꞌam saꞌ ri karaj rupatrón pero na kukoj ta utzij y na kuꞌan ta ri bꞌiꞌim che, riꞌ lik kaꞌan kꞌax che. 48 Noꞌj juna aj chak kuꞌan ri na utz taj yey na retaꞌam ta kꞌut we na utz ta ri kuꞌano, riꞌ na lik ta kꞌax kaꞌan che. Ma china ri lik kꞌo yaꞌtal chuqul, chiqawach apanoq lik kꞌo royeꞌem ri Dios che; yey china ri lik kꞌi yaꞌtal puqꞌabꞌ, más ne royeꞌem ri Dios che chwa ri royeꞌem che ri jun na lik ta kꞌi ri yaꞌtal puqꞌabꞌ.

Ri jachbꞌal kipa ri tikawex ruma ri Jesús

(Mt. 10:34-36)

49 »Pachaꞌ aqꞌ ri koꞌlnukiqꞌa che ruwachulew. ¡Ekꞌu ri kanrayij riꞌin ta asu kumaj aqꞌ! 50 Lik kꞌu chirajawaxik kinikꞌow na chupa jun unimal kꞌaxkꞌobꞌik. ¡Na kikꞌow ta ri bꞌis chinukꞌuꞌx, kꞌa echiriꞌ kinikꞌow chupa waꞌ! 51 E chiwach riꞌix, ¿ri nukꞌunik che ruwachulew kukꞌam lo utzil chomal? Na e ta riꞌ. Ma paqatzij wi kambꞌiꞌij e kukꞌam lo jachbꞌal kipa taq ri tikawex.[b] 52 Chwi woꞌora y chiqawach apanoq we e kꞌo woꞌobꞌoq pa juna ja, wuma riꞌin kꞌo pa saq kakijach kipa; ma oxibꞌ kechꞌoꞌjin kukꞌ kaꞌibꞌ y kaꞌibꞌ kechꞌoꞌjin kukꞌ oxibꞌ. 53 Kechꞌoꞌjin chikiwach rachi rukꞌ rukꞌajol, rixoq rukꞌ ri ralit y ruchu-ralibꞌ rukꞌ ralibꞌatz» xcha ri Jesús.

Ri winaq na xkinaꞌbꞌej taj echiriꞌ xkꞌun Ruchaꞌoꞌn lo ri Dios

(Mt. 16:1-4; Mr. 8:11-13)

54 Yey xubꞌiꞌij ri Jesús chike rukꞌiyal winaq:

«Echiriꞌ kil alaq ri sutzꞌ kel lo puqajibꞌal ri qꞌij, xew kil alaq y kabꞌiꞌij alaq: “Kape jabꞌ” y e kuꞌano. 55 Y echiriꞌ kajum kaꞌn ri tew kape lo pa sur, kabꞌiꞌij alaq: “Lik kuꞌan bꞌuk” y e kuꞌano. 56 ¡Xa kebꞌ palaj alaq! Kariq alaq uchꞌobꞌik chi utz saꞌ ruꞌanom ruwa kaj y ruwachulew; ¿suꞌchak kꞌu riꞌ na kamaj tane alaq usukꞌ ri katajin ri Dios che ukꞌutik chiwach alaq waqꞌij ora?

Qayijbꞌaꞌ qibꞌ chwach ri Dios

(Mt. 5:25-26)

57 »¿Suꞌchak na kachꞌobꞌ ta alaq chi utz saꞌ ri lik usukꞌ chirajawaxik kaꞌan alaq? 58 We kakꞌam bꞌi la pa qꞌatbꞌal tzij ruma junoq ukojom mak chiꞌij la, e lik utz ri kaꞌan la utzil chomal rukꞌ pa bꞌe xaloqꞌ kꞌamajaꞌ kopon la chwa ri aj qꞌatal tzij. Ma we na xꞌan ta la waꞌ, kopon na la chwach ri aj qꞌatal tzij. Y we xopon kꞌu la chwach rire, kayaꞌ bꞌi la puqꞌabꞌ ri ausiliar[c] y rire kuꞌyaꞌa la pa cárcel. 59 Kambꞌiꞌij kꞌut, na kel ta lo la chiriꞌ we na xtoj ta kan la ronoje ri tzꞌonom chiꞌij la»[d] xcha ri Jesús.

<- Lucas 11 Lucas 13 ->